ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΑΡΔΑΝΑΠΑΛΟ ΣΤΑ GREEKLISH: Ο ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΑΦΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Γράφει ο Κωνσταντῖνος Χολέβας, Πολιτικός Ἐπιστήμων

Διαβάζοντας τούς Άρχαίους Ἕλληνες καί τούς Βυζαντινο-Ρωμηούς συγγραφεῖς θαυμάζουμε τήν ἐπιμονή τους νά ἐξελληνίζουν τά ξένα όνόματα. Μάλιστα αὐτή ἡ ἐπιμονή συνδυάζεται μέ ἐντυπωσιακή εὑρηματικότητα καί δέν ἐξαντελεῖται μόνο στόν ἐξελληνισμό τῶν καταλήξεων. Θυμίζω τόν ἡγεμόνα τῶν Ἀσσυροβαβυλωνίων Ἀσσουρμπανιμπάλ, τόν ὁποῖο οἰ Ἀρχαῖοι καταγράφουν ὡς Σαρδανάπαλο (κατέστη ἔκτοτε σύμβολο ἄτακτης καί τρυφηλῆς ζωῆς). Ὁ Πέρσης Νταριαξάρτα ἔγινε Δαρεῖος καί ὁ Ξαριαξάρτα ἔγινε Ξέρξης. Στήν ἐποχή τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου τό ὄνομα τοῦ Ἀσιάτη ἡγεμόνος Τσαντρακούπτα ἐξελληνιζόμενο γίνεται: Σανδράκοπτος. Οἱ Βυζαντινοί ἱστορικοί καί χρονογράφοι συνεχίζουν μέ πάθος καί μέ ἀντίστοιχη εὑρηματικότητα, θά ἔλεγα καί μέ εὐτράπελη διάθεση, τόν πλήρη ἐξελληνισμό τῶν ὀνομάτων ξένων πολιτικῶν ἤ στρατιωτικῶν... Χαρακτηριστική εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ ἱστορικοῦ Κεδρηνοῦ (12ος αἰών), ὁ ὁποῖος ὀνομάζει «Τραγολιπάκη» τόν Τοῦρκο Τογρούλ Μπέη! Ἡ ἐμμονή αὐτή δείχνει τόν μεγάλο σεβασμό τῶν Ἑλλήνων συγγραφέων στή γλῶσσα μας καθ’ ὅλη τή μακρόχρονη πορεία καί διαχρονική συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Καταδεικνύει δέ ὅτι ἐπί αἰῶνες οἱ Ἕλληνες δέν εἶχαν κανένα σύμπλεγμα κατωτερότητος ἀπέναντι στίς ξένες γλῶσσες καί τούς πολιτισμούς τῶν ἄλλων λαῶν.

Ἡ τάση τοῦ ἐξελληνισμοῦ συνεχίσθηκε μέχρι καί τά μέσα τοῦ 20 οῦ αἰῶνος, ἄν
καί ἀρχισε νά ὑποχωρεῖ αἰσθητά. Θυμᾶμαι ἐφημερίδεςκαί ραδιοφωνικά δελτία εἰδήσεων τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 νά ἀναφέρονται σέ εἰδήσεις «ἐξ Οὐασιγκτῶνος» τῶν ΗΠΑ, ἐνῶ πολλοί δρόμοι τῶν Ἀθηνῶν μιλοῦν εὐγλωττα γιά τή διάθεση ἐξελληνισμοῦ τῶν ὀνομάτων κατά τόν 19ο αἰῶνα. Ἡ πλατεῖα Κάνιγγος τιμᾶ τόν Ἄγγλο Πρωθυπουργό Κάνιγκ, τοῦ ὁποίου τό ὄνομα σήμερα θά ἔμενε ἄκλιτο. Μέ τόν ἴδιο τρόπο ὁ Γάλλος Φαβιέ ἔγινε Φαβιέρος, ἡ ὁδός Κοδριγκτῶνος τιμᾶ καί ἐξελληνίζει τόν Ἄγγλο ναύαρχο Κόδριγκτον (Ναυαρῖνο 1827) καί ἡ ὁδός Μυλλέρου τόν Γερμανό Φιλέλληνα Μύλλερ. Βεβαίως ἔγιναν καί ὑπερβολές, οἱ ὁποῖες δέν ἐπεβίωσαν ἐπί πολύ. Ὁ Γκαῖτε κάποτε μετεφράσθη ὡς Γύθειος καί ὁ Σαίξπηρ ὡς Σακεσπῆρος. Μπορεῖ σήμερα νά γελοῦμε μέ μερικές ἀπό τίς προσπάθειες ἐξελληνισμοῦ, προσωπικά πάντως τίς προτιμῶ ἀπό τήν ἀντίστροφη πορεία, στήν ὁποία εἰσήλθαμε κατά τά τελευταῖα χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα: