Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2011

Το χαμένο κέντρο


Συγγραφέας: 
Λορεντζάτος Ζήσιμος
“Όταν ο Σεφέρης δοκίμαζε, μια φορά, να μεταφράσει στα ελληνικά ορισμένα κομμάτια από τα Κουαρτέτα του Τ. S. Eliot (αρχίζοντας από τον τίτλο) διατυπωμένα, στο σπουδαιό­τερο μέρος τους, κατά την παράδοση της αφηρημένης ευρω­παϊκής φιλοσοφικής σκέψης ή του δυτικού σχολαστικισμού –από τα οποία κακά προστάτεψε, κατά κάποιο τρόπο, τη δική μας πνευματική παράδοση, υστέρα από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, η παράλληλη περίοδο, όταν εμείς ζού­σαμε άβρετοι για τους σοφούς της Ευρώπης κάτω από το Ισλάμ– τα σχετικά προβλήματα που έκαναν το Σεφέρη να παραιτηθεί από το εγχείρημα ήταν, καθώς ομολογεί ταπεινά, “τέτοια που με ανάγκαζαν να ασκήσω μια υπερβολική βία στη γλώσσα μας, όπως τουλάχιστο την ξέρω και την αισθάνομαι εγώ. Εδώ με σταμάτησε το φάσμα του Σολωμού” (Θ. Σ. Έλιοτ, Η Έρημη Χώρα και αλλά ποιήματα, Εισαγωγή, σχό­λια, μετάφραση Γιώργου Σεφέρη, Αθήνα, 21949, σελ. 13).
Την αναφέρω την περικοπή για όσους νομίζουν πάντα πως ήταν δυστύχημα που εμείς απουσιάζαμε από την Ανα­γέννηση στην Ευρώπη ή πως δεν αποχτήσαμε, στο ομόλογο χρονικό διάστημα, φιλοσοφική γλώσσα, και για τούτο υστε­ρούμε πνευματικά και χρειάζεται, από τότε, διαρκώς να τρέχομε το κατόπι για να φτάσαμε τους Ευρωπαίους. Σα να με­τριόταν το πνεύμα με τα φιλοσοφικά λεξιλόγια ή με τη δει­νότητα στην αφηρημένη σκέψη και στη λογική (που τροφο­δότησε κυρίως τη λεγόμενη θετική επιστήμη και τις τεχνολο­γικές εφαρμογές της σε παγκόσμια κλίμακα). Και δεν κατα­λαβαίναμε πως η κρίση της Ευρώπης σήμερα ή ολόκληρου του πολιτισμού είναι, πρώτα από όλα, πνευματική ή μεταφυ­σική –το σπουδαιότερο πρόβλημα για το σημερινό κόσμο είναι να αποκαταστήσει τη χαμένη μεταφυσική επαφή του– και πως αν χρειάζεται, για τους δυτικούς, να πηδήξουν ή να περάσουν πάνω από τους τέσσερις ή πέντε τελευταίους αιώνες που μεσολάβησαν, από την Αναγέννηση και εδώθε, για να φτάσουν σε κάποιο πυρήνα μιας διασπασμένης παράδοσης πνευματικής, εμείς αντίθετα δεν έχομε παρά μόνο λίγο δρόμο να κάνομε ή σχεδόν καθόλου, για να βρούμε, κληρονομιά μας απείραχτη, την ολοζώντανη πνευματική παράδοση της Ανα­τολής.
Και δεν καταλαβαίναμε ακόμα, πως μέσα στην πνευμα­τική παράδοση μας ασκούμε “υπερβολική βία” θέλοντας να μπάσομε και καλά όσα δεν μπαίνουν, και πως ο οργανισμός της παράδοσης, όπως ένας φυσικός οργανισμός, παρουσιάζει την τάση να διώχνει από μέσα του κάθε σώμα ξένο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου