
Η δοτική πράξη, η δωρεά, είναι μια πράξη εξαιρετική, είναι η απόφαση και η ενέργεια, με την οποία ένας άνθρωπος προσφέρει σ’ έναν άλλο άνθρωπο ή στο κοινωνικό σύνολο τα μέσα για να κρατήσει την ύπαρξή του ζωντανή. Θα αναφερθώ ειδικά στην ελληνική περίπτωση και θα υπενθυμίσω μια παρατήρηση που έκαναν άλλοτε συχνά οι ξένοι περιηγητές στον τόπο μας. Πώς εξηγείται, αναρωτιόνταν, στην Ελλάδα να υπάρχει ένα τέτοιο κράμα κυνηγητού του συμφέροντος και αυταπάρνησης;
Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν σ’ ένα άτομο και σε μια κοινωνία αυτές οι δύο αντίθετες δυνάμεις και να μην κατασιγάζει ποτέ η διαμάχη τους; Είχαν παρατηρήσει από παλιά, από τα προεπαναστατικά κιόλας χρόνια, την συμπεριφορά ορισμένων επιφανών προσώπων. Ο Μακρυγιάννης ήταν ένα απ’ αυτά. Τοκογλύφος για μια περίοδο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση και κατόπιν γενναιόδωρος υποστηρικτής και πρόμαχος στον απελευθερωτικό αγώνα.
Ανάλογες μεταστροφές θα σημειωθούν και στη στάση άλλων οπλαρχηγών, και πρώτα απ’ όλα του Καραϊσκάκη. Είναι φαινόμενα που δείχνουν ότι η μέριμνα για τον εαυτό και για την αύξηση της ισχύος και των αποκτημάτων του υποχωρεί με μεγαλόπρεπο και συνταρακτικό τρόπο, όταν το άτομο νιώθει ότι τον καλεί σε βοήθεια η ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκει. Το Εγώ δεν αντέχει στην ιδέα να μείνει μόνο με την ησυχία και τα πλούτη του, ενώ η Τροφός του, η γενέτειρά του, κινδυνεύει με αφανισμό. Θα δώσει λοιπόν ό,τι μπορεί: χρήμα, ενέργεια, ακόμη και τη ζωή του, αν χρειασθεί.