Ευδοξία Αυγουστίνου,
Α´῾Ο πολύπαθος ἅγιος τῆς ᾿Εκκλησίας μας, ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὑφίσταται καί σήμερα, ἀπό τούς ἀθεράπευτους νοσταλγούς τῆς ἀρχαίας λατρείας, συκοφαντίες, χλεύη, ὕβρη ἀλλά καί βάναυση κακοποίηση τῶν κειμένων του, καθώς καί τοῦ ἱστορικοῦ πλαισίου μέσα στό ὁποῖο ἔδρασε.Σοβαρά ἐνοχλημένοι ἀπό τό γεγονός ὅτι ἡ ᾿Εκκλησία ἀνακήρυξε τό 2007 «῎Ετος ᾿Ιωάννου Χρυσοστόμου», σέ περιοδικό τους («Δαυλός», Απρίλιος 2007) γράφουν· «Επειδή πολλή Ελλάδα και πολλοί Έλληνες “έπεσαν” και πέφτουν (γονάτισμα ή “ρίξιμο”) μπροστά στα πόδια αυτού του Ιωάννη Χρυσοστόμου...». Τόση, λοιπόν, ἀπαξίωση καί περιφρόνηση στόν χρυσορρήμονα ἅγιο Πατέρα τῆς οἰκουμένης! ῾Η ὀφειλομένη τιμή πρός τούς ἁγίους εἶναι γι᾿ αὐτούς «γονάτισμα ή “ρίξιμο”»! Καί βεβαίως ποτέ δέν τόν ἀποκαλοῦν ἅγιο.
῾Η «ἑλληνική μωρία»Στό εἰδικό δημοσίευμά τους συγκέντρωσαν παραθέματα στά ὁποῖα ὁ ἅγιος ῾Ιεράρχης στηλιτεύει τά πιστεύματα τῶν ἐθνικῶν, δηλαδή τῶν εἰδωλολατρῶν. Δηλώνουν ὅτι χρησιμοποίησαν τή σειρά «῞Ελληνες Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας», τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Γρηγόριος Παλαμᾶς».
᾿Εντύπωση ὅμως προκαλεῖ τό γεγονός ὅτι συνήθως δέν μεταφέρουν οὔτε τό κείμενο οὔτε καί τή μετάφραση αὐτούσια, ἀλλά παραποιημένα. Γράφουν π.χ. «Χαρακτηρίζει (ὁ Χρυσόστομος) ονομαστικώς τους Έλληνες “μωρούς”», καί παραπέμπουν τόμ. 18, σελ. 17· ὁ ἅγιος ὅμως ἐκεῖ ὁμιλεῖ περί «τῆς ἑλληνικῆς μωρίας». Συχνά οἱ παραπομπές τους εἶναι λανθασμένες. Παραπέμπουν σέ σελίδες στίς ὁποῖες δέν ἀναφέρεται τό κείμενο πού παραθέτουν.
Στήν ἁλυσίδα πού κατασκεύασαν, γιά νά τόν πολεμήσουν, παραθέτουν χωρία στά ὁποῖα ὁ Χρυσόστομος χρησιμοποιώντας τόν γλωσσικό κώδικα τῆς ἐποχῆς του ἀναφέρει τή λέξη «῞Ελληνες» μέ τό σημασιολογικό φορτίο τῶν ἡμερῶν του· ἀπό τόν 3ο αἰώνα π.Χ. -ἐποχή τῶν Μακκαβαίων- ὁ ὅρος δήλωνε τούς ἐθνικούς, τούς εἰδωλολάτρες. Οἱ νεοειδωλολάτρες διαστρεβλώνοντας τήν ἀλήθεια ἐκλαμβάνουν τή λέξη μέ τή σημερινή της σημασία καί μέ κάθε τρόπο θέλουν νά ἀποδείξουν ὅτι ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ἐξυβρίζει τούς ῞Ελληνες.
Μιλώντας ὁ ἅγιος Πατέρας γιά τούς εἰδωλολάτρες χρησιμοποιεῖ ἐπίσης τούς χαρακτηρισμούς «μιαροί καί παμμίαροι», πού ἀπό κάποιους μεταφράζονται «ἄθλιοι καί τρισάθλιοι» καί ἐπισείονται ἀπό τούς νεοπαγανιστές, γιά νά εὐτελίσουν τήν προσωπικότητα τοῦ Χρυσοστόμου.
Η σωστή ἑρμηνεία τῆς φράσης εἶναι «κηλιδωμένοι μέ αἷμα», μεμολυσμένοι καί ἐναγεῖς λόγῳ τῆς συμμετοχῆς τους σέ ἐξιλαστικές σπονδές. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν ἔκφραση «κἄν πάνυ ἀναισχυντοῖεν», τήν ὁποία μεταφράζουν «τελείως αδιάντροποι», ἐνῶ ἡ φράση χαρακτηρίζει τίς ἀναιδεῖς συμπεριφορές τους καί ὄχι τούς ἴδιους τούς ἀνθρώπους.
Κατά τῆς ἑλληνικῆς παιδείας;
Κατηγοροῦν ἐπιπλέον τόν Χρυσόστομο ὅτι «διέκειτο εχθρικά προς τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, ότι ένιωθε μίσος κατά του ελληνικοῦ πολιτισμού και της ελληνικής παιδείας και ότι συνέβαλε προσωπικά στην καταστροφή των αρχαίων μνημείων, ιερών και αγαλμάτων και ουσιαστικώς, στον αφανισμό του ελληνικοῦ πολιτισμού».
Μά τότε γιατί ὁ Λιβάνιος θά τόν ἐπιθυμοῦσε γιά διάδοχό του, ἄν δέν ἦταν ἕνας ἀπό τούς ὑψηλότερους φορεῖς τῆς ἑλληνικῆς παιδείας; Βεβαίως ὁ ἅγιος Πατέρας ὑπῆρξε κριτικός καί ἐπιλεκτικός ἀπέναντι στόν ἀρχαῖο πολιτισμό.
᾿Αταλάντευτα πιστός στό πνεῦμα τῆς ἁγίας Γραφῆς ἀπέρριψε τήν ἑλληνική θρησκεία τοῦ δωδεκαθεϊσμοῦ, τήν ὁποία ταύτισε -καί πολύ ὀρθά- μέ τήν εἰδωλολατρία. Γιά τό λόγο αὐτό ἀποστασιοποιήθηκε ἀπό κάθε πολιτιστικό στοιχεῖο πού πήγαζε ἀπό τήν ἀποδοχή τοῦ δωδεκαθέου.
᾿Αξίζει νά σημειώσουμε ὅτι σέ πολλά σημεῖα, τά ὁποῖα περνοῦν ἀπαρατήρητα ἀπό τούς ἀρχαιολάτρες, ἐλέγχει τούς χριστιανούς· «῾Ημεῖς γάρ ἐσμέν αἴτιοι, ἡμεῖς, τοῦ μένειν αὐτούς ἐπί τῆς πλάνης» (῾Ομ. οβ´ «Περί τῆς ἀγάπης καί βίου ὀρθοῦ...»). Κατά τό παράδειγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου παρατηρεῖ μέ αὐστηρότητα τούς χριστιανούς, διότι, ἄν ἀκολουθοῦσαν τήν κοινοκτημοσύνη τῶν χριστιανῶν τῶν ᾿Ιεροσολύμων, «τίς ἄν ῞Ελλην ἔμενεν, λοιπόν;».
Γιά τό ναό τῆς ᾿Αρτέμιδος
Κατηγορεῖται ἀκόμη ὡς ὁ χειρότερος ἀνθέλλην· μέ χρήματα πού συγκέντρωσε ἀπό ἔρανο ὀργάνωσε ἐκστρατεία, γιά νά καταστρέψει τό ἑλληνικό ἀριστούργημα, τό ναό τῆς θεᾶς ᾿Αρτέμιδος στήν ῎Εφεσο («Ερμείον», τ. 21, σελ. 47).
῾Ο ἀρχαῖος ναός ὅμως τῆς θεᾶς -ἕνα ἀπό τά ἑπτά θαύματα τοῦ ἀρχαίου κόσμου- εἶχε καεῖ ἀπό τόν ῾Ηρόστρατο τό 356 π.Χ. Μέ διαταγή τοῦ Μ. ᾿Αλεξάνδρου κτίσθηκε ἄλλος στή θέση του ἀργότερα, ὁ ὁποῖος διατηρήθηκε μέχρι τά τέλη του 4ου αἰ., ὁπότε μετά τή λεηλασία τῶν Γότθων καί τίς πλημμύρες πού ἐνέσκηψαν καταστράφηκε.
Γιά νά στηρίξουν τίς θέσεις τους οἱ ἀρχαιολάτρες ἐπικαλοῦνται καί τή μαρτυρία τοῦ Θεοδωρήτου (᾿Εκκλησιαστική ῾Ιστορία 5,29). Σύμφωνα μέ τόν ἱστορικό ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, ὅταν πληροφορήθηκε ὅτι στή Φοινίκη τελοῦνται δαιμονολατρίες, ἀπέστειλε κατά τῶν εἰδωλολατρικῶν τεμενῶν ἀσκητές πού πυρπολοῦνταν ἀπό θεῖο ζῆλο, κατοχυρωμένους μέ βασιλικούς νόμους.
Τά χρήματα τῶν τεχνιτῶν τά ἐξασφάλισε ὄχι ἀπό βασιλικά ταμεῖα ἀλλά ἀπό τή συνδρομή πλουσίων πιστῶν γυναικῶν. ῎Ετσι τούς ἐναπομείναντες «σηκούς» τῶν δαιμόνων τούς γκρέμισε1. ᾿Ασφαλῶς στό χρησιμοποιούμενο παράθεμα δέν μαρτυρεῖται ἀπό τόν Θεοδώρητο καμιά κατεδαφιστική ἐπιχείρηση τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννη κατά τοῦ ναοῦ τῆς ᾿Αρτέμιδος στήν ῎Εφεσο.
Ποιό τό νόημα τῆς μαρτυρίας αὐτῆς; Προσωπικά πιστεύω ὅτι οἱ ναοί πού κατεδάφισαν οἱ πιστοί τοῦ ἁγίου μας δέν ἦταν ἑλληνικοί, ἀλλά φοινικικοί, περσικοί, αἰγυπτιακοί καί γενικά ἀνατολικῶν θρησκειῶν, οἱ ὁποῖες στό τελετουργικό τους περιλάμβαναν ἀνθρωποθυσίες καί ἀκατανόμαστα ὄργια. ᾿Εναντίον τέτοιων ναῶν καί λατρειῶν στράφηκε· καί τοῦτο, διότι ὑπεράνω ὅλων ἔθετε τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Τό γεγονός ὅτι δέν μαρτυρεῖται καμία ἀντίσταση ἐπιτρέπει νά συμπεράνουμε ὅτι ἐπρόκειτο γιά τά τελευταῖα θλιβερά ἀπομεινάρια παρακμιακῶν περιόδων.
Γιά τόν χριστιανομάχο ᾿Ιουλιανό
῎Αλλα κείμενα πού ἰδιαίτερα παρεξηγοῦνται ἀπό τούς ἀρχαιολάτρες εἶναι οἱ ὁμιλίες του «Εἰς τόν ἅγιον ἱερομάρτυρα Βαβύλαν» (PG 50, 527-572). Τούς ὑπενθυμίζουμε ὅτι ὁ ἅγιος Βαβύλας ἦταν ἐπίσκοπος ᾿Αντιοχείας (240-252)· ἀφορμή γιά τήν ἐκφώνηση τῶν λόγων ἔδωσε ἡ προκλητικότατη στάση τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπερέβη «πάντας ἀσεβείᾳ ... καί κατά τοῦ πεποιηκότος αὐτόν τάς χεῖρας ἀντῆρε Θεοῦ»· ὁ ὁποῖος προσπάθησε νά ἀνοικοδομήσει τό ναό τῶν ᾿Ιεροσολύμων, ἀλλά δέν τά κατάφερε.
᾿Επιπλέον ὑποσχόταν νά ἐξαλείψει τό γένος τῶν Γαλιλαίων -ὅπως συνήθιζε νά ὀνομάζει τούς χριστιανούς. Μέ κάθε τρόπο ἐπιδίωξε τήν ἀναβίωση τῆς εἰδωλολατρίας, τήν ὁποία προώθησε μέ τή διοργάνωση θυσιῶν στό ἱερό τοῦ Δαφναίου ᾿Απόλλωνα. Τό 362 ἔλαβε χρησμό ἀπό τόν ᾿Απόλλωνα ὅτι ἡ ὕπαρξη ἱερῶν λειψάνων κοντά στό ναό ἐμπόδιζε τή χρησμοδοσία. Τότε διέταξε νά μεταφερθεῖ ἡ λειψανοθήκη τοῦ ἁγίου Βαβύλα ἀπό τή Δάφνη στήν ᾿Αντιόχεια.
῾Ο Χρυσόστομος στή νέα πρόκληση ἀπάντησε τονίζοντας τήν ὑπεροχή τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔναντι τῆς εἰδωλολατρίας· παράλληλα ἀποδοκίμασε τήν πανουργία τῶν ἱερέων τῶν εἰδώλων. Κατηγόρησε τόν ᾿Ιουλιανό ὡς χριστιανομάχο καί ἐξύμνησε τό μαρτύριο καί τήν παρρησία τοῦ ἁγίου Βαβύλα.
Χριστιανικά ὀνόματα
᾿Ισχυρίζονται ἐπίσης ὅτι ὁ Χρυσόστομος προτρέπει τούς γονεῖς νά μή δίνουν ἑλληνικά ὀνόματα στά παιδιά τους, ἀλλά τῶν δικαίων τῆς Π. Διαθήκης· παραπέμπουν μάλιστα στό ἔργο «Περί κενοδοξίας καί ἀνατροφῆς τῶν τέκνων», τοῦ ὁποίου ἡ γνησιότητα ἀμφισβητεῖται2.
Κατ᾿ ἀρχάς πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι ὁ συγγραφέας -ἀνεξάρτητα ἀπό τήν πατρότητα τοῦ κειμένου- ἀπευθύνει ὁδηγίες σέ χριστιανούς γονεῖς καί ὄχι σέ εἰδωλολάτρες. Συνεπῶς τί θά σύστηνε, νά δίνουν ὀνόματα πού θά ἦταν σημαντικά τῆς εἰδωλολατρίας, ὅπως παρατηρεῖται σήμερα μέ κάποιους πού μετονομάζονται ἐπί τό ἀρχαιοπρεπέστερο;᾿Επιπλέον οἱ χαλκευτές τῶν συκοφαντιῶν διακόπτουν βίαια τή σχετική πρόταση στό σημεῖο τῆς ὀνοματοδοσίας ἀπό τά πρόσωπα τῆς Π. Διαθήκης3, ἐνῶ τό κείμενο συνεχίζεται ἀναφέροντας· «καί τά ὀνόματα τῶν μαρτύρων, τῶν ἐπισκόπων, τῶν ἀποστόλων», πολλά ἐκ τῶν ὁποίων ἦταν ἑλληνικά!
῎Η δέν γνωρίζουν ἀρχαῖα ἑλληνικά καί μεταφράζουν κατά πῶς τούς ἀρέσει, γιά νά κατοχυρώσουν τήν ἰδεοληψία τους, ἤ ἀπό τά χαρακώματα τῆς ἡμιμάθειας καί τοῦ φανατισμοῦ ἐξαπολύουν μύδρους κατά τοῦ ἀπλανοῦς ἀστέρος μας, ἀπειλώντας ἔτσι τήν ἀκεραιότητα τῆς κεφαλῆς τους...
Σημειώσεις
1. «Μαθών δέ τήν Φοινίκην ἔτι περί τάς τῶν δαιμόνων τελετάς 330 μεμηνέναι, ἀσκητάς μέν ζήλῳ θείῳ πυρπολουμένους συνέλεξε, νόμοις δέ αὐτούς ὁπλίσας βασιλικοῖς κατά τῶν εἰδωλικῶν ἐξέπεμψε τεμενῶν. Τά δέ τοῖς καταλύουσι τεχνίταις καί τοῖς τούτων ὑπουργοῖς χορηγούμενα χρήματα οὐκ ἐκ ταμιείων βασιλικῶν λαμβάνων ἀνήλισκεν, ἀλλά τάς πλούτῳ κομώσας καί πίστει λαμπρυνομένας γυναῖκας φιλοτίμως ταῦτα παρέχειν ἀνέπειθε, τήν ἐκ τῆς χορηγίας φυομένην εὐλογίαν ἐπιδεικνύς. Τούς μέν οὖν ὑπολειφθέντας τῶν δαιμόνων σηκούς τοῦτον τόν τρόπον ἐκ βάθρων ἀνέσπασεν».
2. «Κανένας, λοιπόν, ἄς μή σπεύδει νά δώσει στά παιδιά τά ὀνόματα τῶν προγόνων, τοῦ πατέρα δηλαδή, τῆς μητέρας, τοῦ πάππου καί τοῦ προπάππου, ἀλλά νά δίνονται τά ὀνόματα τῶν δικαίων, τῶν μαρτύρων, τῶν ἐπισκόπων, τῶν ἀποστόλων» (ΕΠΕ 30,667).
3. Πρβλ. «Κανείς δεν πρέπει στα παιδιά του, των προγόνων (Ελλήνων) να καλεί τα ονόματα, του πατέρα, της μητέρας, του παππού, του προπάππου, αλλά των δικαίων (της Παλαιάς Διαθήκης)» («Ερμείον», τ. 21,48).
Β´
Θαυμαστής τῶν βαρβάρων;
Σέ ὁμιλία του «εἰς τόν Εὐαγγελιστήν ᾿Ιωάννην» (ΡG 59,31Β, ὁμ Β´) ὁ ἅγιος Χρυσόστομος τονίζει τήν ὑπεροχή τῆς χάριτος καί τή δύναμη τοῦ Εὐαγγελίου, ἔστω κι ἄν ὁ εὐαγγελιστής ἦταν ἀπό βαρβαρικό -κατά τούς ῞Ελληνες- ἔθνος καί κατά κόσμον ἀμαθής1.
᾿Αντιγράφω ἀπό τά δελτία τῶν νεοειδωλολατρῶν τό κείμενο πού ἀποδίδουν στόν Χρυσόστομο· «Όσο πιο βάρβαρο ένα έθνος φαίνεται και της ελληνικής απέχει παιδείας, τόσο λαμπρότερα φαίνονται τα ημέτερα... Ούτος ο (πιστός) βάρβαρος, την οικουμένη ολάκερη κατέλαβε... και ενώ πάντα τα των Ελλήνων σβήνουν και αφανίζονται, τούτου (του πιστού βάρβαρου) καθ’ έκαστη λαμπρότερα γίνονται».
᾿Αξίζει νά προσέξουμε ὅτι·
1. Δέν μεταφράζουν τό ὁριστικό ἄρθρο «τό» μπροστά ἀπό τή λέξη «ἔθνος», πού δηλώνει τό συγκεκριμένο ἑβραϊκό ἔθνος ἀπό τό ὁποῖο καταγόταν ὁ ᾿Ιωάννης· καί ἐσφαλμένα ἀποδίδουν «τό ἔθνος» μέ «ἕνα ἔθνος».
2. ᾿Αποσιωποῦν τή δοτική «αὐτοῖς» μπροστά ἀπό τό «φαίνηται», ὥστε νά φανεῖ ὅτι ὁ Χρυσόστομος διδάσκει· «ὅσο βαρβαρικότερο ἕνα ἔθνος, τόσο τό καλύτερο»! ᾿Εκεῖνος ὅμως λέει· «ὅσο κι ἄν τό ἔθνος ἐκεῖνο φαίνεται στούς ῞Ελληνες βαρβαρικό...».
3. Μεταφέρουν «την οικουμένη ολάκερη κατέλαβε», ἐξαλείφοντας τό πῶς· δέν μεταφράζουν τή φράση «τῇ τοῦ Εὐαγγελίου γραφῇ». Πῶς καί μέ ποιά δύναμη κατέλαβε τήν οἰκουμένη; Πρόκειται γιά κάποιον παράξενο καταληψία καί ἀδυσώπητο εἰσβολέα;
4. Ποιός τελικά ἦταν ὁ περίφημος «βάρβαρος» πού ἀναφέρει ὁ Χρυσόστομος; Πουθενά δέν κατονομάζουν τόν εὐαγγελιστή ᾿Ιωάννη. ᾿Οφείλεται σέ ἄγνοια ἤ σέ σκοπιμότητα, ὥστε νά δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση στόν ἀναγνώστη ὅτι ὁ Χρυσόστομος θαύμαζε καί ἐπαινοῦσε τούς βαρβάρους εἰσβολεῖς τοῦ 4ου αἰώνα (᾿Αλάριχο κ.ἄ.);
Βιβλιοθήκη Σεράπιδος
Συκοφαντικά ἀκόμη ἰσχυρίζονται· «Ο Χρυσόστομος είναι μισαλλόδοξος και θεωρεί τα (εθνικά) βιβλία της βιβλιοθήκης του Σαράπειου δαίμονες».
Παραμόρφωσαν μάλιστα τό χρυσοστομικό κείμενο καί τό δημοσιεύουν ὡς ἑξῆς· «“Τι λοιπόν, άγιος έσται ο ναός του Σεράπιδος (Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη) δια τα βιβλία; Μη γένοιτο!... αλλά δαίμονες οικούσι τον τόπον...”. (Δαίμονες ήταν λοιπόν, κατά τον “σοφό” ιεράρχη, τα βιβλία της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης!)».
῾Ο ἰσχυρισμός τους ὅμως ἀποδεικνύεται τό λιγότερο ἀστήρικτος καί κακεντρεχής!῾Ο ἅγιος Χρυσόστομος, διδάσκοντας ὅτι τά ἱερά βιβλία δέν ἁγιάζουν τόν τόπο, ἐνῶ ἡ προαίρεση τῶν προσερχομένων τόν καθιστᾶ βέβηλο, ἀφηγεῖται τήν ἱστορία τῆς μετάφρασης τῶν ῾Εβδομήκοντα ἀπό τόν Πτολεμαῖο τόν Φιλάδελφο καί πληροφορεῖ ὅτι οἱ βίβλοι τῆς Π. Διαθήκης φυλάσσονταν στό ἱερό τοῦ Σεράπιδος, τήν περίφημη ᾿Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη.Αὐτό ὅμως- ὑπογραμμίζει- δέν σήμαινε ὅτι τά βιβλία ἁγιάζουν τόν τόπο, στόν ὁποῖο εἶναι τοποθετημένα. Τό ἴδιο πρέπει νά σκεφθοῦμε καί γιά τή συναγωγή· δέν ἁγιάζεται δηλαδή ἀπό τά βιβλία τῆς Π. Δ. πού ὑπάρχουν ἐκεῖ.«Σ᾿ αὐτήν -συνεχίζει- ἄν καί δέν στήθηκε εἴδωλο, ἀλλά δαίμονες κατοικοῦν» καί μάλιστα ὄχι μόνο στή συναγωγή τῆς Κωνσταντινούπολης, ἀλλά καί σέ αὐτή τῆς Δάφνης στήν ᾿Αντιόχεια2.
Κατηγορηματικά συνεπῶς ὁ ἱερός Χρυσόστομος τονίζει «στόν τόπο αὐτόν κατοικοῦν δαίμονες» καί ἀναφέρεται στή συναγωγή. ῾Ομιλεῖ ἐπίσης γιά τά βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ὄχι γιά τά βιβλία τῆς βιβλιοθήκης τοῦ Σεραπείου.
Πῶς, λοιπόν, προκύπτουν ὅλα αὐτά τά ἐμπαθῆ καί νοσηρά πού ἐπικαλοῦνται οἱ ἀρχαιολάτρες, γιά νά σμικρύνουν τόν Χρυσόστομο;
Συμπερασματικά
Κοντολογίς οὔτε μία φορά δέν συνάντησα κείμενο τῶν νεοειδωλολατρῶν στό ὁποῖο νά μεταφέρεται αὐθεντικά καί σωστά ἡ διδασκαλία καί τό πνεῦμα τοῦ ἁγίου διδασκάλου. Αὐτός ὁ μεγάλος φωστήρας τῆς τρισηλίου Θεότητος ὄχι μόνον καμία ἀξία δέν ἔχει γιά τούς νεοπαγανιστές, ἀλλά οὔτε ἕνα καλό σχόλιο δέν βρῆκαν νά διατυπώσουν γιά τό κοινωνικό, τό παιδαγωγικό ἔργο του, τήν ἀντίστασή του κατά τῆς ἐξουσίας.
Ζητοῦν προπαγανδιστικά κι ἀπό αὐτούς ἀκόμη τούς μαθητές τῶν σχολείων μας νά ἀμαυρώνουν ἤ νά ἀπέχουν ἀπό τή σχολική ἑορτή τῶν Τριῶν ῾Ιεραρχῶν (πρβλ. «Ερμείον», τ. 21, 4ἑ.σ.), τῶν ὁποίων ἡ μνήμη ἀποτελεῖ τιμή γιά διδάσκοντες καί διδασκομένους. Μέ ἐμπάθεια καί μανία ἀναζητοῦν κείμενα, τά νοθεύουν καί τά διακινοῦν, γιά νά ἐξαπολύσουν λυσσαλέες ἐπιθέσεις, μέ σκοπό νά διαγράψουν τελείως τήν προσφορά τῆς ᾿Εκκλησίας στόν πολιτισμό καί στόν ῾Ελληνισμό.῞Ολοι αὐτοί ἀποδεικνύονται ἐχθροί ὄχι μόνον τῆς ᾿Ορθοδοξίας ἀλλά καί τοῦ ῾Ελληνισμοῦ, ἀφοῦ πριονίζουν τό κλαδί, ἐπάνω στό ὁποῖο στηρίζεται μέσα στούς αἰῶνες τό Γένος μας. Γιά νά συντηρήσουν μάλιστα τούς ἀτέρμονες δικτυότοπους καί τά εὐάριθμα περιοδικά τους, ἀκολουθώντας τήν τακτική τῆς ἐφέλκυσης, ἀντιγράφουν ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο καί ἀναπαράγουν τά ἴδια λάθη, τίς ἴδιες νοσηρότητες, τά ἴδια φαντασιοκοπήματα· ἀναμασοῦν τήν ἴδια δηλητηριώδη τροφή τόσο οἱ ἀρχαιολάτρες τῆς πατρίδας μας ὅσο καί τοῦ ἐξωτερικοῦ.
᾿Αντίθετα ὅσοι ἀμερόληπτα καί χωρίς φανατισμό μελετοῦν τόν ἅγιο Χρυσόστομο, τοῦ ἀναγνωρίζουν τή μεγάλη του προσφορά καί εὐεργεσία πρός τόν ῾Ελληνισμό· μέ τά πύρινα κηρύγματά του συνετέλεσε, ὥστε νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τή σήψη καί τή δυσοσμία τῆς εἰδωλολατρίας καί νά πορευθεῖ καθάριος καί ἐλεύθερος στήν τροχιά τῆς ἱστορίας του.
᾿Ενδεχομένως κάποιοι νά μή συμφωνοῦν μέ τόν ἅγιο Χρυσόστομο· ὡστόσο δέν ἔχουν δικαίωμα νά τόν συκοφαντοῦν ἤ νά τόν διαστρεβλώνουν, ὅπως πράττουν οἱ νεοπαγανιστές καί οἱ αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι παρερμηνεύουν τήν ἁγία Γραφή.Μήπως ὅμως ἡ ζωηρή ἐνασχόλησή τους μέ τά ἁγιογραφικά καί ἁγιοπατερικά κείμενα ἀποτελεῖ γιά μᾶς, πού καυχόμαστε ὅτι ἔχουμε τήν ἀλήθεια καί τήν παράδοση στά χέρια μας, σκληρό ἔλεγχο καί δυνατό κόλαφο, γιά νά στραφοῦμε στίς ζωοδότρες πηγές, νά μελετήσουμε τήν ἁγία Γραφή, τούς Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας καί ἐπίκαιρα τόν πολύεδρο ἀδάμαντα ἅγιο ᾿Ιωάννη τόν Χρυσόστομο;
Σημειώσεις·
1. In Joannem 59.31.29 to In Joannem 59.31.48 ὅσῳ γάρ ἄν τό ἔθνος αὐτοῖς βάρβαρον φαίνηται καί τῆς ῾Ελληνικῆς ἀπέχον παιδεύσεως, τοσούτῳ λαμπρότερα τά ἡμέτερα φανεῖται. ῞Οταν γάρ ὁ βάρβαρος καί ἀμαθής τοιαῦτα φθέγγηται, ἅ μηδείς τῶν ἐπί γῆς ἀνθρώπων συνεῖδέ ποτε, καί μή φθέγγηται μόνον, ἀλλά καί πείθῃ· καίτοι εἰ καί τοῦτο μόνον ἦν, μέγα τό θαῦμα ἦν· νῦν δέ πρός τούτῳ καί ἕτερον τούτου μεῖζον παρέχῃ τεκμήριον, τοῦ θεόπνευστα εἶναι τά λεγόμενα, τό τούς ἀκούοντας πείθειν ἅπαντας διά τοῦ χρόνου παντός, τίς οὐ θαυμάσεται τήν ἐνοικοῦσαν αὐτῷ δύναμιν; Καί γάρ καί τοῦτο μέγιστον, ὅπερ ἔφην, τεκμήριον τοῦ μηδέν οἴκοθεν αὐτόν νομοθετεῖν. Οὗτος δή οὖν ὁ βάρβαρος, τῇ μέν τοῦ Εὐαγγελίου γραφῇ τήν οἰκουμένην κατέλαβεν ἅπασαν, τῷ δέ σώματι μέσην κατέσχε τήν ᾿Ασίαν, ἔνθα τό παλαιόν ἐφιλοσόφουν οἱ τῆς ἑλληνικῆς συμμορίας ἅπαντες, κἀκεῖθεν τοῖς δαίμοσίν ἐστι φοβερός, ἐν μέσῳ (In Joannem 59.31.49 to In Joannem 59.32.3) τῶν ἐχθρῶν διαλάμπων, καί τόν ζόφον αὐτῶν σβεννύς, καί τήν ἀκρόπολιν τῶν δαιμόνων καταλύων· τῇ δέ ψυχῇ πρός τόν χῶρον ἀνεχώρησεν ἐκεῖνον, τόν ἁρμόττοντα τῷ τά τοιαῦτα ἐργασαμένῳ. Καί τά μέν ῾Ελλήνων ἔσβεσται ἅπαντα καί ἠφάνισται, τά δέ τούτου καθ᾿ ἑκάστην λαμπρότερα γίνεται.
2. Πρβλ. Adversus Judeos 48.851.44 to Adversus Judeos48.852.5 στ´. Καί ἵνα μάθητε, ὅτι οὐχ ἁγιάζει τόν τόπον τά βιβλία, ἀλλά βέβηλον ποιεῖ τῶν συνιόντων ἡ προαίρεσις, ἱστορίαν ὑμῖν διηγήσομαι παλαιάν. Πτολεμαῖος ὁ Φιλάδελφος τάς πανταχόθεν βίβλους συναγαγών, καί μαθών ὅτι καί παρά ᾿Ιουδαίοις εἰσί γραφαί περί Θεοῦ φιλοσοφοῦσαι, καί πολιτείας ἀρίστης, μεταπεμψάμενος ἄνδρας ἐκ τῆς ᾿Ιουδαίας, ἡρμήνευσεν αὐτάς δι’ ἐκείνων, καί ἀπέθετο εἰς τό τοῦ Σεράπιδος ἱερόν· καί γάρ ἦν ῞Ελλην ὁ ἀνήρ· καί μέχρι νῦν ἐκεῖ τῶν προφητῶν αἱ ἑρμηνευθεῖσαι βίβλοι μένουσι. Τί οὖν, ἅγιος ἔσται τοῦ Σεράπιδος ὁ ναός διά τά βιβλία; Μή γένοιτο! ἀλλ’ ἐκεῖνα μέν ἔχει τήν οἰκείαν ἁγιότητα, τῷ τόπῳ δέ οὐ μεταδίδωσι, διά τήν τῶν συνιόντων ἐκεῖ μιαρίαν. Τό αὐτό τοίνυν καί περί τῆς συναγωγῆς λογιστέον. Εἰ γάρ καί μή εἴδωλον ἕστηκεν ἐκεῖ, 48.852 ἀλλά δαίμονες οἰκοῦσι τόν τόπον. Καί τοῦτο οὐ περί τῆς ἐνταῦθα λέγω συναγωγῆς μόνον, ἀλλά καί τῆς ἐν Δάφνῃ· πονηρότερον γάρ ἐκεῖ τό βάραθρον, ὅ δή καλοῦσι Ματρώνης.
Εὐδοξία Αὐγουστίνου
φιλόλογος -θεολόγος
῾Η «ἑλληνική μωρία»Στό εἰδικό δημοσίευμά τους συγκέντρωσαν παραθέματα στά ὁποῖα ὁ ἅγιος ῾Ιεράρχης στηλιτεύει τά πιστεύματα τῶν ἐθνικῶν, δηλαδή τῶν εἰδωλολατρῶν. Δηλώνουν ὅτι χρησιμοποίησαν τή σειρά «῞Ελληνες Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας», τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου «Γρηγόριος Παλαμᾶς».
᾿Εντύπωση ὅμως προκαλεῖ τό γεγονός ὅτι συνήθως δέν μεταφέρουν οὔτε τό κείμενο οὔτε καί τή μετάφραση αὐτούσια, ἀλλά παραποιημένα. Γράφουν π.χ. «Χαρακτηρίζει (ὁ Χρυσόστομος) ονομαστικώς τους Έλληνες “μωρούς”», καί παραπέμπουν τόμ. 18, σελ. 17· ὁ ἅγιος ὅμως ἐκεῖ ὁμιλεῖ περί «τῆς ἑλληνικῆς μωρίας». Συχνά οἱ παραπομπές τους εἶναι λανθασμένες. Παραπέμπουν σέ σελίδες στίς ὁποῖες δέν ἀναφέρεται τό κείμενο πού παραθέτουν.
Στήν ἁλυσίδα πού κατασκεύασαν, γιά νά τόν πολεμήσουν, παραθέτουν χωρία στά ὁποῖα ὁ Χρυσόστομος χρησιμοποιώντας τόν γλωσσικό κώδικα τῆς ἐποχῆς του ἀναφέρει τή λέξη «῞Ελληνες» μέ τό σημασιολογικό φορτίο τῶν ἡμερῶν του· ἀπό τόν 3ο αἰώνα π.Χ. -ἐποχή τῶν Μακκαβαίων- ὁ ὅρος δήλωνε τούς ἐθνικούς, τούς εἰδωλολάτρες. Οἱ νεοειδωλολάτρες διαστρεβλώνοντας τήν ἀλήθεια ἐκλαμβάνουν τή λέξη μέ τή σημερινή της σημασία καί μέ κάθε τρόπο θέλουν νά ἀποδείξουν ὅτι ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ἐξυβρίζει τούς ῞Ελληνες.
Μιλώντας ὁ ἅγιος Πατέρας γιά τούς εἰδωλολάτρες χρησιμοποιεῖ ἐπίσης τούς χαρακτηρισμούς «μιαροί καί παμμίαροι», πού ἀπό κάποιους μεταφράζονται «ἄθλιοι καί τρισάθλιοι» καί ἐπισείονται ἀπό τούς νεοπαγανιστές, γιά νά εὐτελίσουν τήν προσωπικότητα τοῦ Χρυσοστόμου.
Η σωστή ἑρμηνεία τῆς φράσης εἶναι «κηλιδωμένοι μέ αἷμα», μεμολυσμένοι καί ἐναγεῖς λόγῳ τῆς συμμετοχῆς τους σέ ἐξιλαστικές σπονδές. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν ἔκφραση «κἄν πάνυ ἀναισχυντοῖεν», τήν ὁποία μεταφράζουν «τελείως αδιάντροποι», ἐνῶ ἡ φράση χαρακτηρίζει τίς ἀναιδεῖς συμπεριφορές τους καί ὄχι τούς ἴδιους τούς ἀνθρώπους.
Κατά τῆς ἑλληνικῆς παιδείας;
Κατηγοροῦν ἐπιπλέον τόν Χρυσόστομο ὅτι «διέκειτο εχθρικά προς τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, ότι ένιωθε μίσος κατά του ελληνικοῦ πολιτισμού και της ελληνικής παιδείας και ότι συνέβαλε προσωπικά στην καταστροφή των αρχαίων μνημείων, ιερών και αγαλμάτων και ουσιαστικώς, στον αφανισμό του ελληνικοῦ πολιτισμού».
Μά τότε γιατί ὁ Λιβάνιος θά τόν ἐπιθυμοῦσε γιά διάδοχό του, ἄν δέν ἦταν ἕνας ἀπό τούς ὑψηλότερους φορεῖς τῆς ἑλληνικῆς παιδείας; Βεβαίως ὁ ἅγιος Πατέρας ὑπῆρξε κριτικός καί ἐπιλεκτικός ἀπέναντι στόν ἀρχαῖο πολιτισμό.
᾿Αταλάντευτα πιστός στό πνεῦμα τῆς ἁγίας Γραφῆς ἀπέρριψε τήν ἑλληνική θρησκεία τοῦ δωδεκαθεϊσμοῦ, τήν ὁποία ταύτισε -καί πολύ ὀρθά- μέ τήν εἰδωλολατρία. Γιά τό λόγο αὐτό ἀποστασιοποιήθηκε ἀπό κάθε πολιτιστικό στοιχεῖο πού πήγαζε ἀπό τήν ἀποδοχή τοῦ δωδεκαθέου.
᾿Αξίζει νά σημειώσουμε ὅτι σέ πολλά σημεῖα, τά ὁποῖα περνοῦν ἀπαρατήρητα ἀπό τούς ἀρχαιολάτρες, ἐλέγχει τούς χριστιανούς· «῾Ημεῖς γάρ ἐσμέν αἴτιοι, ἡμεῖς, τοῦ μένειν αὐτούς ἐπί τῆς πλάνης» (῾Ομ. οβ´ «Περί τῆς ἀγάπης καί βίου ὀρθοῦ...»). Κατά τό παράδειγμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου παρατηρεῖ μέ αὐστηρότητα τούς χριστιανούς, διότι, ἄν ἀκολουθοῦσαν τήν κοινοκτημοσύνη τῶν χριστιανῶν τῶν ᾿Ιεροσολύμων, «τίς ἄν ῞Ελλην ἔμενεν, λοιπόν;».
Γιά τό ναό τῆς ᾿Αρτέμιδος
Κατηγορεῖται ἀκόμη ὡς ὁ χειρότερος ἀνθέλλην· μέ χρήματα πού συγκέντρωσε ἀπό ἔρανο ὀργάνωσε ἐκστρατεία, γιά νά καταστρέψει τό ἑλληνικό ἀριστούργημα, τό ναό τῆς θεᾶς ᾿Αρτέμιδος στήν ῎Εφεσο («Ερμείον», τ. 21, σελ. 47).
῾Ο ἀρχαῖος ναός ὅμως τῆς θεᾶς -ἕνα ἀπό τά ἑπτά θαύματα τοῦ ἀρχαίου κόσμου- εἶχε καεῖ ἀπό τόν ῾Ηρόστρατο τό 356 π.Χ. Μέ διαταγή τοῦ Μ. ᾿Αλεξάνδρου κτίσθηκε ἄλλος στή θέση του ἀργότερα, ὁ ὁποῖος διατηρήθηκε μέχρι τά τέλη του 4ου αἰ., ὁπότε μετά τή λεηλασία τῶν Γότθων καί τίς πλημμύρες πού ἐνέσκηψαν καταστράφηκε.
Γιά νά στηρίξουν τίς θέσεις τους οἱ ἀρχαιολάτρες ἐπικαλοῦνται καί τή μαρτυρία τοῦ Θεοδωρήτου (᾿Εκκλησιαστική ῾Ιστορία 5,29). Σύμφωνα μέ τόν ἱστορικό ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, ὅταν πληροφορήθηκε ὅτι στή Φοινίκη τελοῦνται δαιμονολατρίες, ἀπέστειλε κατά τῶν εἰδωλολατρικῶν τεμενῶν ἀσκητές πού πυρπολοῦνταν ἀπό θεῖο ζῆλο, κατοχυρωμένους μέ βασιλικούς νόμους.
Τά χρήματα τῶν τεχνιτῶν τά ἐξασφάλισε ὄχι ἀπό βασιλικά ταμεῖα ἀλλά ἀπό τή συνδρομή πλουσίων πιστῶν γυναικῶν. ῎Ετσι τούς ἐναπομείναντες «σηκούς» τῶν δαιμόνων τούς γκρέμισε1. ᾿Ασφαλῶς στό χρησιμοποιούμενο παράθεμα δέν μαρτυρεῖται ἀπό τόν Θεοδώρητο καμιά κατεδαφιστική ἐπιχείρηση τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννη κατά τοῦ ναοῦ τῆς ᾿Αρτέμιδος στήν ῎Εφεσο.
Ποιό τό νόημα τῆς μαρτυρίας αὐτῆς; Προσωπικά πιστεύω ὅτι οἱ ναοί πού κατεδάφισαν οἱ πιστοί τοῦ ἁγίου μας δέν ἦταν ἑλληνικοί, ἀλλά φοινικικοί, περσικοί, αἰγυπτιακοί καί γενικά ἀνατολικῶν θρησκειῶν, οἱ ὁποῖες στό τελετουργικό τους περιλάμβαναν ἀνθρωποθυσίες καί ἀκατανόμαστα ὄργια. ᾿Εναντίον τέτοιων ναῶν καί λατρειῶν στράφηκε· καί τοῦτο, διότι ὑπεράνω ὅλων ἔθετε τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Τό γεγονός ὅτι δέν μαρτυρεῖται καμία ἀντίσταση ἐπιτρέπει νά συμπεράνουμε ὅτι ἐπρόκειτο γιά τά τελευταῖα θλιβερά ἀπομεινάρια παρακμιακῶν περιόδων.
Γιά τόν χριστιανομάχο ᾿Ιουλιανό
῎Αλλα κείμενα πού ἰδιαίτερα παρεξηγοῦνται ἀπό τούς ἀρχαιολάτρες εἶναι οἱ ὁμιλίες του «Εἰς τόν ἅγιον ἱερομάρτυρα Βαβύλαν» (PG 50, 527-572). Τούς ὑπενθυμίζουμε ὅτι ὁ ἅγιος Βαβύλας ἦταν ἐπίσκοπος ᾿Αντιοχείας (240-252)· ἀφορμή γιά τήν ἐκφώνηση τῶν λόγων ἔδωσε ἡ προκλητικότατη στάση τοῦ ᾿Ιουλιανοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπερέβη «πάντας ἀσεβείᾳ ... καί κατά τοῦ πεποιηκότος αὐτόν τάς χεῖρας ἀντῆρε Θεοῦ»· ὁ ὁποῖος προσπάθησε νά ἀνοικοδομήσει τό ναό τῶν ᾿Ιεροσολύμων, ἀλλά δέν τά κατάφερε.
᾿Επιπλέον ὑποσχόταν νά ἐξαλείψει τό γένος τῶν Γαλιλαίων -ὅπως συνήθιζε νά ὀνομάζει τούς χριστιανούς. Μέ κάθε τρόπο ἐπιδίωξε τήν ἀναβίωση τῆς εἰδωλολατρίας, τήν ὁποία προώθησε μέ τή διοργάνωση θυσιῶν στό ἱερό τοῦ Δαφναίου ᾿Απόλλωνα. Τό 362 ἔλαβε χρησμό ἀπό τόν ᾿Απόλλωνα ὅτι ἡ ὕπαρξη ἱερῶν λειψάνων κοντά στό ναό ἐμπόδιζε τή χρησμοδοσία. Τότε διέταξε νά μεταφερθεῖ ἡ λειψανοθήκη τοῦ ἁγίου Βαβύλα ἀπό τή Δάφνη στήν ᾿Αντιόχεια.
῾Ο Χρυσόστομος στή νέα πρόκληση ἀπάντησε τονίζοντας τήν ὑπεροχή τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔναντι τῆς εἰδωλολατρίας· παράλληλα ἀποδοκίμασε τήν πανουργία τῶν ἱερέων τῶν εἰδώλων. Κατηγόρησε τόν ᾿Ιουλιανό ὡς χριστιανομάχο καί ἐξύμνησε τό μαρτύριο καί τήν παρρησία τοῦ ἁγίου Βαβύλα.
Χριστιανικά ὀνόματα
᾿Ισχυρίζονται ἐπίσης ὅτι ὁ Χρυσόστομος προτρέπει τούς γονεῖς νά μή δίνουν ἑλληνικά ὀνόματα στά παιδιά τους, ἀλλά τῶν δικαίων τῆς Π. Διαθήκης· παραπέμπουν μάλιστα στό ἔργο «Περί κενοδοξίας καί ἀνατροφῆς τῶν τέκνων», τοῦ ὁποίου ἡ γνησιότητα ἀμφισβητεῖται2.
Κατ᾿ ἀρχάς πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι ὁ συγγραφέας -ἀνεξάρτητα ἀπό τήν πατρότητα τοῦ κειμένου- ἀπευθύνει ὁδηγίες σέ χριστιανούς γονεῖς καί ὄχι σέ εἰδωλολάτρες. Συνεπῶς τί θά σύστηνε, νά δίνουν ὀνόματα πού θά ἦταν σημαντικά τῆς εἰδωλολατρίας, ὅπως παρατηρεῖται σήμερα μέ κάποιους πού μετονομάζονται ἐπί τό ἀρχαιοπρεπέστερο;᾿Επιπλέον οἱ χαλκευτές τῶν συκοφαντιῶν διακόπτουν βίαια τή σχετική πρόταση στό σημεῖο τῆς ὀνοματοδοσίας ἀπό τά πρόσωπα τῆς Π. Διαθήκης3, ἐνῶ τό κείμενο συνεχίζεται ἀναφέροντας· «καί τά ὀνόματα τῶν μαρτύρων, τῶν ἐπισκόπων, τῶν ἀποστόλων», πολλά ἐκ τῶν ὁποίων ἦταν ἑλληνικά!
῎Η δέν γνωρίζουν ἀρχαῖα ἑλληνικά καί μεταφράζουν κατά πῶς τούς ἀρέσει, γιά νά κατοχυρώσουν τήν ἰδεοληψία τους, ἤ ἀπό τά χαρακώματα τῆς ἡμιμάθειας καί τοῦ φανατισμοῦ ἐξαπολύουν μύδρους κατά τοῦ ἀπλανοῦς ἀστέρος μας, ἀπειλώντας ἔτσι τήν ἀκεραιότητα τῆς κεφαλῆς τους...
Σημειώσεις
1. «Μαθών δέ τήν Φοινίκην ἔτι περί τάς τῶν δαιμόνων τελετάς 330 μεμηνέναι, ἀσκητάς μέν ζήλῳ θείῳ πυρπολουμένους συνέλεξε, νόμοις δέ αὐτούς ὁπλίσας βασιλικοῖς κατά τῶν εἰδωλικῶν ἐξέπεμψε τεμενῶν. Τά δέ τοῖς καταλύουσι τεχνίταις καί τοῖς τούτων ὑπουργοῖς χορηγούμενα χρήματα οὐκ ἐκ ταμιείων βασιλικῶν λαμβάνων ἀνήλισκεν, ἀλλά τάς πλούτῳ κομώσας καί πίστει λαμπρυνομένας γυναῖκας φιλοτίμως ταῦτα παρέχειν ἀνέπειθε, τήν ἐκ τῆς χορηγίας φυομένην εὐλογίαν ἐπιδεικνύς. Τούς μέν οὖν ὑπολειφθέντας τῶν δαιμόνων σηκούς τοῦτον τόν τρόπον ἐκ βάθρων ἀνέσπασεν».
2. «Κανένας, λοιπόν, ἄς μή σπεύδει νά δώσει στά παιδιά τά ὀνόματα τῶν προγόνων, τοῦ πατέρα δηλαδή, τῆς μητέρας, τοῦ πάππου καί τοῦ προπάππου, ἀλλά νά δίνονται τά ὀνόματα τῶν δικαίων, τῶν μαρτύρων, τῶν ἐπισκόπων, τῶν ἀποστόλων» (ΕΠΕ 30,667).
3. Πρβλ. «Κανείς δεν πρέπει στα παιδιά του, των προγόνων (Ελλήνων) να καλεί τα ονόματα, του πατέρα, της μητέρας, του παππού, του προπάππου, αλλά των δικαίων (της Παλαιάς Διαθήκης)» («Ερμείον», τ. 21,48).
Β´
Θαυμαστής τῶν βαρβάρων;
Σέ ὁμιλία του «εἰς τόν Εὐαγγελιστήν ᾿Ιωάννην» (ΡG 59,31Β, ὁμ Β´) ὁ ἅγιος Χρυσόστομος τονίζει τήν ὑπεροχή τῆς χάριτος καί τή δύναμη τοῦ Εὐαγγελίου, ἔστω κι ἄν ὁ εὐαγγελιστής ἦταν ἀπό βαρβαρικό -κατά τούς ῞Ελληνες- ἔθνος καί κατά κόσμον ἀμαθής1.
᾿Αντιγράφω ἀπό τά δελτία τῶν νεοειδωλολατρῶν τό κείμενο πού ἀποδίδουν στόν Χρυσόστομο· «Όσο πιο βάρβαρο ένα έθνος φαίνεται και της ελληνικής απέχει παιδείας, τόσο λαμπρότερα φαίνονται τα ημέτερα... Ούτος ο (πιστός) βάρβαρος, την οικουμένη ολάκερη κατέλαβε... και ενώ πάντα τα των Ελλήνων σβήνουν και αφανίζονται, τούτου (του πιστού βάρβαρου) καθ’ έκαστη λαμπρότερα γίνονται».
᾿Αξίζει νά προσέξουμε ὅτι·
1. Δέν μεταφράζουν τό ὁριστικό ἄρθρο «τό» μπροστά ἀπό τή λέξη «ἔθνος», πού δηλώνει τό συγκεκριμένο ἑβραϊκό ἔθνος ἀπό τό ὁποῖο καταγόταν ὁ ᾿Ιωάννης· καί ἐσφαλμένα ἀποδίδουν «τό ἔθνος» μέ «ἕνα ἔθνος».
2. ᾿Αποσιωποῦν τή δοτική «αὐτοῖς» μπροστά ἀπό τό «φαίνηται», ὥστε νά φανεῖ ὅτι ὁ Χρυσόστομος διδάσκει· «ὅσο βαρβαρικότερο ἕνα ἔθνος, τόσο τό καλύτερο»! ᾿Εκεῖνος ὅμως λέει· «ὅσο κι ἄν τό ἔθνος ἐκεῖνο φαίνεται στούς ῞Ελληνες βαρβαρικό...».
3. Μεταφέρουν «την οικουμένη ολάκερη κατέλαβε», ἐξαλείφοντας τό πῶς· δέν μεταφράζουν τή φράση «τῇ τοῦ Εὐαγγελίου γραφῇ». Πῶς καί μέ ποιά δύναμη κατέλαβε τήν οἰκουμένη; Πρόκειται γιά κάποιον παράξενο καταληψία καί ἀδυσώπητο εἰσβολέα;
4. Ποιός τελικά ἦταν ὁ περίφημος «βάρβαρος» πού ἀναφέρει ὁ Χρυσόστομος; Πουθενά δέν κατονομάζουν τόν εὐαγγελιστή ᾿Ιωάννη. ᾿Οφείλεται σέ ἄγνοια ἤ σέ σκοπιμότητα, ὥστε νά δημιουργηθεῖ ἡ ἐντύπωση στόν ἀναγνώστη ὅτι ὁ Χρυσόστομος θαύμαζε καί ἐπαινοῦσε τούς βαρβάρους εἰσβολεῖς τοῦ 4ου αἰώνα (᾿Αλάριχο κ.ἄ.);
Βιβλιοθήκη Σεράπιδος
Συκοφαντικά ἀκόμη ἰσχυρίζονται· «Ο Χρυσόστομος είναι μισαλλόδοξος και θεωρεί τα (εθνικά) βιβλία της βιβλιοθήκης του Σαράπειου δαίμονες».
Παραμόρφωσαν μάλιστα τό χρυσοστομικό κείμενο καί τό δημοσιεύουν ὡς ἑξῆς· «“Τι λοιπόν, άγιος έσται ο ναός του Σεράπιδος (Αλεξανδρινή βιβλιοθήκη) δια τα βιβλία; Μη γένοιτο!... αλλά δαίμονες οικούσι τον τόπον...”. (Δαίμονες ήταν λοιπόν, κατά τον “σοφό” ιεράρχη, τα βιβλία της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης!)».
῾Ο ἰσχυρισμός τους ὅμως ἀποδεικνύεται τό λιγότερο ἀστήρικτος καί κακεντρεχής!῾Ο ἅγιος Χρυσόστομος, διδάσκοντας ὅτι τά ἱερά βιβλία δέν ἁγιάζουν τόν τόπο, ἐνῶ ἡ προαίρεση τῶν προσερχομένων τόν καθιστᾶ βέβηλο, ἀφηγεῖται τήν ἱστορία τῆς μετάφρασης τῶν ῾Εβδομήκοντα ἀπό τόν Πτολεμαῖο τόν Φιλάδελφο καί πληροφορεῖ ὅτι οἱ βίβλοι τῆς Π. Διαθήκης φυλάσσονταν στό ἱερό τοῦ Σεράπιδος, τήν περίφημη ᾿Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη.Αὐτό ὅμως- ὑπογραμμίζει- δέν σήμαινε ὅτι τά βιβλία ἁγιάζουν τόν τόπο, στόν ὁποῖο εἶναι τοποθετημένα. Τό ἴδιο πρέπει νά σκεφθοῦμε καί γιά τή συναγωγή· δέν ἁγιάζεται δηλαδή ἀπό τά βιβλία τῆς Π. Δ. πού ὑπάρχουν ἐκεῖ.«Σ᾿ αὐτήν -συνεχίζει- ἄν καί δέν στήθηκε εἴδωλο, ἀλλά δαίμονες κατοικοῦν» καί μάλιστα ὄχι μόνο στή συναγωγή τῆς Κωνσταντινούπολης, ἀλλά καί σέ αὐτή τῆς Δάφνης στήν ᾿Αντιόχεια2.
Κατηγορηματικά συνεπῶς ὁ ἱερός Χρυσόστομος τονίζει «στόν τόπο αὐτόν κατοικοῦν δαίμονες» καί ἀναφέρεται στή συναγωγή. ῾Ομιλεῖ ἐπίσης γιά τά βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί ὄχι γιά τά βιβλία τῆς βιβλιοθήκης τοῦ Σεραπείου.
Πῶς, λοιπόν, προκύπτουν ὅλα αὐτά τά ἐμπαθῆ καί νοσηρά πού ἐπικαλοῦνται οἱ ἀρχαιολάτρες, γιά νά σμικρύνουν τόν Χρυσόστομο;
Συμπερασματικά
Κοντολογίς οὔτε μία φορά δέν συνάντησα κείμενο τῶν νεοειδωλολατρῶν στό ὁποῖο νά μεταφέρεται αὐθεντικά καί σωστά ἡ διδασκαλία καί τό πνεῦμα τοῦ ἁγίου διδασκάλου. Αὐτός ὁ μεγάλος φωστήρας τῆς τρισηλίου Θεότητος ὄχι μόνον καμία ἀξία δέν ἔχει γιά τούς νεοπαγανιστές, ἀλλά οὔτε ἕνα καλό σχόλιο δέν βρῆκαν νά διατυπώσουν γιά τό κοινωνικό, τό παιδαγωγικό ἔργο του, τήν ἀντίστασή του κατά τῆς ἐξουσίας.
Ζητοῦν προπαγανδιστικά κι ἀπό αὐτούς ἀκόμη τούς μαθητές τῶν σχολείων μας νά ἀμαυρώνουν ἤ νά ἀπέχουν ἀπό τή σχολική ἑορτή τῶν Τριῶν ῾Ιεραρχῶν (πρβλ. «Ερμείον», τ. 21, 4ἑ.σ.), τῶν ὁποίων ἡ μνήμη ἀποτελεῖ τιμή γιά διδάσκοντες καί διδασκομένους. Μέ ἐμπάθεια καί μανία ἀναζητοῦν κείμενα, τά νοθεύουν καί τά διακινοῦν, γιά νά ἐξαπολύσουν λυσσαλέες ἐπιθέσεις, μέ σκοπό νά διαγράψουν τελείως τήν προσφορά τῆς ᾿Εκκλησίας στόν πολιτισμό καί στόν ῾Ελληνισμό.῞Ολοι αὐτοί ἀποδεικνύονται ἐχθροί ὄχι μόνον τῆς ᾿Ορθοδοξίας ἀλλά καί τοῦ ῾Ελληνισμοῦ, ἀφοῦ πριονίζουν τό κλαδί, ἐπάνω στό ὁποῖο στηρίζεται μέσα στούς αἰῶνες τό Γένος μας. Γιά νά συντηρήσουν μάλιστα τούς ἀτέρμονες δικτυότοπους καί τά εὐάριθμα περιοδικά τους, ἀκολουθώντας τήν τακτική τῆς ἐφέλκυσης, ἀντιγράφουν ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο καί ἀναπαράγουν τά ἴδια λάθη, τίς ἴδιες νοσηρότητες, τά ἴδια φαντασιοκοπήματα· ἀναμασοῦν τήν ἴδια δηλητηριώδη τροφή τόσο οἱ ἀρχαιολάτρες τῆς πατρίδας μας ὅσο καί τοῦ ἐξωτερικοῦ.
᾿Αντίθετα ὅσοι ἀμερόληπτα καί χωρίς φανατισμό μελετοῦν τόν ἅγιο Χρυσόστομο, τοῦ ἀναγνωρίζουν τή μεγάλη του προσφορά καί εὐεργεσία πρός τόν ῾Ελληνισμό· μέ τά πύρινα κηρύγματά του συνετέλεσε, ὥστε νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τή σήψη καί τή δυσοσμία τῆς εἰδωλολατρίας καί νά πορευθεῖ καθάριος καί ἐλεύθερος στήν τροχιά τῆς ἱστορίας του.
᾿Ενδεχομένως κάποιοι νά μή συμφωνοῦν μέ τόν ἅγιο Χρυσόστομο· ὡστόσο δέν ἔχουν δικαίωμα νά τόν συκοφαντοῦν ἤ νά τόν διαστρεβλώνουν, ὅπως πράττουν οἱ νεοπαγανιστές καί οἱ αἱρετικοί, οἱ ὁποῖοι παρερμηνεύουν τήν ἁγία Γραφή.Μήπως ὅμως ἡ ζωηρή ἐνασχόλησή τους μέ τά ἁγιογραφικά καί ἁγιοπατερικά κείμενα ἀποτελεῖ γιά μᾶς, πού καυχόμαστε ὅτι ἔχουμε τήν ἀλήθεια καί τήν παράδοση στά χέρια μας, σκληρό ἔλεγχο καί δυνατό κόλαφο, γιά νά στραφοῦμε στίς ζωοδότρες πηγές, νά μελετήσουμε τήν ἁγία Γραφή, τούς Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας καί ἐπίκαιρα τόν πολύεδρο ἀδάμαντα ἅγιο ᾿Ιωάννη τόν Χρυσόστομο;
Σημειώσεις·
1. In Joannem 59.31.29 to In Joannem 59.31.48 ὅσῳ γάρ ἄν τό ἔθνος αὐτοῖς βάρβαρον φαίνηται καί τῆς ῾Ελληνικῆς ἀπέχον παιδεύσεως, τοσούτῳ λαμπρότερα τά ἡμέτερα φανεῖται. ῞Οταν γάρ ὁ βάρβαρος καί ἀμαθής τοιαῦτα φθέγγηται, ἅ μηδείς τῶν ἐπί γῆς ἀνθρώπων συνεῖδέ ποτε, καί μή φθέγγηται μόνον, ἀλλά καί πείθῃ· καίτοι εἰ καί τοῦτο μόνον ἦν, μέγα τό θαῦμα ἦν· νῦν δέ πρός τούτῳ καί ἕτερον τούτου μεῖζον παρέχῃ τεκμήριον, τοῦ θεόπνευστα εἶναι τά λεγόμενα, τό τούς ἀκούοντας πείθειν ἅπαντας διά τοῦ χρόνου παντός, τίς οὐ θαυμάσεται τήν ἐνοικοῦσαν αὐτῷ δύναμιν; Καί γάρ καί τοῦτο μέγιστον, ὅπερ ἔφην, τεκμήριον τοῦ μηδέν οἴκοθεν αὐτόν νομοθετεῖν. Οὗτος δή οὖν ὁ βάρβαρος, τῇ μέν τοῦ Εὐαγγελίου γραφῇ τήν οἰκουμένην κατέλαβεν ἅπασαν, τῷ δέ σώματι μέσην κατέσχε τήν ᾿Ασίαν, ἔνθα τό παλαιόν ἐφιλοσόφουν οἱ τῆς ἑλληνικῆς συμμορίας ἅπαντες, κἀκεῖθεν τοῖς δαίμοσίν ἐστι φοβερός, ἐν μέσῳ (In Joannem 59.31.49 to In Joannem 59.32.3) τῶν ἐχθρῶν διαλάμπων, καί τόν ζόφον αὐτῶν σβεννύς, καί τήν ἀκρόπολιν τῶν δαιμόνων καταλύων· τῇ δέ ψυχῇ πρός τόν χῶρον ἀνεχώρησεν ἐκεῖνον, τόν ἁρμόττοντα τῷ τά τοιαῦτα ἐργασαμένῳ. Καί τά μέν ῾Ελλήνων ἔσβεσται ἅπαντα καί ἠφάνισται, τά δέ τούτου καθ᾿ ἑκάστην λαμπρότερα γίνεται.
2. Πρβλ. Adversus Judeos 48.851.44 to Adversus Judeos48.852.5 στ´. Καί ἵνα μάθητε, ὅτι οὐχ ἁγιάζει τόν τόπον τά βιβλία, ἀλλά βέβηλον ποιεῖ τῶν συνιόντων ἡ προαίρεσις, ἱστορίαν ὑμῖν διηγήσομαι παλαιάν. Πτολεμαῖος ὁ Φιλάδελφος τάς πανταχόθεν βίβλους συναγαγών, καί μαθών ὅτι καί παρά ᾿Ιουδαίοις εἰσί γραφαί περί Θεοῦ φιλοσοφοῦσαι, καί πολιτείας ἀρίστης, μεταπεμψάμενος ἄνδρας ἐκ τῆς ᾿Ιουδαίας, ἡρμήνευσεν αὐτάς δι’ ἐκείνων, καί ἀπέθετο εἰς τό τοῦ Σεράπιδος ἱερόν· καί γάρ ἦν ῞Ελλην ὁ ἀνήρ· καί μέχρι νῦν ἐκεῖ τῶν προφητῶν αἱ ἑρμηνευθεῖσαι βίβλοι μένουσι. Τί οὖν, ἅγιος ἔσται τοῦ Σεράπιδος ὁ ναός διά τά βιβλία; Μή γένοιτο! ἀλλ’ ἐκεῖνα μέν ἔχει τήν οἰκείαν ἁγιότητα, τῷ τόπῳ δέ οὐ μεταδίδωσι, διά τήν τῶν συνιόντων ἐκεῖ μιαρίαν. Τό αὐτό τοίνυν καί περί τῆς συναγωγῆς λογιστέον. Εἰ γάρ καί μή εἴδωλον ἕστηκεν ἐκεῖ, 48.852 ἀλλά δαίμονες οἰκοῦσι τόν τόπον. Καί τοῦτο οὐ περί τῆς ἐνταῦθα λέγω συναγωγῆς μόνον, ἀλλά καί τῆς ἐν Δάφνῃ· πονηρότερον γάρ ἐκεῖ τό βάραθρον, ὅ δή καλοῦσι Ματρώνης.
Εὐδοξία Αὐγουστίνου
φιλόλογος -θεολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου