Φίλος του Ρήγα Φεραίου, αγωνιστής για την πνευματική αναγέννηση του σκλαβωμένου λαού, ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης είναι ένας από τους νεότερους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας, μοναχός στο Άγιο Όρος Άθως (Αγιορείτης) με τεράστια μόρφωση, ο οποίος έζησε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το 18ο αιώνα.
Από αγάπη προς τον σκλαβωμένο στους Τούρκους ελληνικό λαό, επιδόθηκε στη συγγραφή σειράς βιβλίων, για να προσφέρει τον πλούτο της πνευματικής παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη νεοελληνική γλώσσα της εποχής του και με τρόπο κατανοητό από τους απλούς ανθρώπους που είχαν χαμηλή μόρφωση. Το έργο του συνάντησε αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους της εποχής του.
Ανήκει στο κίνημα που ονομάστηκε από τους αντιπάλους του «Κολλυβάδες», ένα κίνημα μορφωμένων ορθόδοξων μοναχών (αρκετοί από αυτούς είναι άγιοι), οι οποίοι αγωνίστηκαν για την πνευματική αναβάθμιση του υπόδουλου ελληνικού λαού, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη διατήρηση της ιδιαίτερης πολιτισμικής και θρησκευτικής ταυτότητάς του.
Ανάμεσα στα έργα του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη ξεχωρίζουν η Φιλοκαλία (πολύτομη συλλογή χαρακτηριστικών κειμένων των αρχαίων Πατέρων της Εκκλησίας, η οποία επηρέασε πάρα πολύ την πνευματική ζωή του ελληνικού λαού κατά την εποχή του, αλλά και των σλαβικών λαών, μετά τη μετάφρασή της στη σλαβική γλώσσα από τον άγιο Παΐσιο Βελιτσκόφσκι), το Πηδάλιον (συλλογή, μετάφραση και ερμηνεία των αρχαίων ιερών κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που δίνουν κατευθύνσεις για την ηθική, τη συμπεριφορά και τη θρησκευτική ζωή) και ο Αόρατος Πόλεμος, έργο που αναφέρεται στον πνευματικό αγώνα του χριστιανού για την ένωσή του με τον Τριαδικό Θεό.
Αυτό το βιβλίο έχει δώσει έμπνευση για το ομότιτλο ραπ τραγούδι του Κινεζο-Κύπριου ράπερ Γιάννου Γου (δες εδώ & εδώ).
Επίσης ο άγιος συνέταξε τον Συναξαριστή Νεομαρτύρων, μια συγκλονιστική συλλογή καταγραφών των περιπετειών, των βασανισμών και των εκτελέσεων (αλλά και πολλών θαυμάτων) των αγίων μαρτύρων της εποχής της Τουρκοκρατίας, που θανατώθηκαν από την οθωμανική εξουσία λόγω της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης τους. Συνέταξε επίσης εκκλησιαστικές ιερές ακολουθίες (υμνογραφικά έργα), όπως την ακολουθία προς τιμήν των νεομαρτύρων και τον ιερό παρακλητικό κανόνα προς την Παναγία τη Γοργοεπήκοο (1 Οκτωβρίου).
***
Η σημασία και του αγίου Νικοδήμου (όπως και κάθε αγίου) για την εποχή μας είναι τεράστια και η επικαιρότητά του δραματική και, κατά τη γνώμη μας, προκαλεί δέος.
Και σήμερα βρισκόμαστε σε εποχή σκληρής και πικρής δουλείας, όχι μόνο πολιτικής και οικονομικής, αλλά επίσης πνευματικής και ηθικής. Ο άγιος, αν ζούσε επί γης σήμερα, σίγουρα θα ένιωθε ακριβώς τα ίδια συναισθήματα που ένιωθε τον καιρό της Τουρκοκρατίας και τα οποία φοβάμαι ότι θα νιώθει όντως στην ουράνια κατοικία του. Και θα επιδιδόταν στον ίδιο ανένδοτο αγώνα.
Σήμερα υπάρχουν φωνές πνευματικής αφύπνισης. Δεν βλέπουμε ίσως κάποιους ηγέτες, που η παρουσία τους να προκαλέσει κοινωνικό πνευματικό σεισμό, γιατί η πολυφωνία της παγκοσμιοποίησης και του new age καταπίνει τα πάντα, και το μυαλό μας, όμως ίσως υπάρχουν και τέτοιοι και προκαλούν σεισμούς στο εσωτερικό της ψυχής πολλών ανθρώπων.
Έχει ο Θεός. Ας μην απελπιζόμαστε.
Παρακαλώ όμως, ας προσέξουμε τους αγίους μας που αγωνίστηκαν ιδιαίτερα για την ελευθερία της ψυχής μας (και κατ' επέκτασιν της πατρίδας μας, αφού, ας μην ξεχνάμε την αρχαία ρήση, από τον Επιτάφιο του Περικλή, "ελεύθερον το εύψυχον"). Ας αντλούμε από τους θησαυρούς τους και ας παραδειγματιζόμαστε από τη ζωή τους.
Τέτοιοι άγιοι είναι οι άγιοι Μάρκος Ευγενικός, Μάξιμος ο Γραικός (στη Ρωσία), Κοσμάς ο Αιτωλός, Κύριλλος Λούκαρις, Αθανάσιος Πάριος, ο Παππουλάκος, ο άγιος Νικόδημος φυσικά, ο σύγχρονος άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς και άλλοι (αναζητήστε τους στο Διαδίκτυο). Αγωνιζόμενοι ενάντια στις δυτικές επιρροές, ουσιαστικά αγωνίζονταν κατά της αποικιοκρατίας (παλαιάς & σύγχρονης) και του καπιταλισμού.
Τις πρεσβείες τους ας έχουμε. Έτη πολλά, αγωνιστικά και ευλογημένα, αδελφοί. Αμήν.
Δείτε επίσης, παρακαλώ:
Ο Ιούλης προχωρά με τις γιορτές των αγίων μας & τον καημό του λαού μας...
Άγιος Νικόδημος, ο Πατέρας & Φωτιστής του δούλου γένους
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης κι η πνευματική κληρονομιά του
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης & Θετικές Επιστήμες
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ;
Η φιλία του Ρήγα Φεραίου και του αγ. Νικόδημου Αγιορείτη
Το Ηφαίστειο "Άγιο Όρος", ο παγκόσμιος πολιτισμός και ο θρησκευτικός μυστικισμός
Από αγάπη προς τον σκλαβωμένο στους Τούρκους ελληνικό λαό, επιδόθηκε στη συγγραφή σειράς βιβλίων, για να προσφέρει τον πλούτο της πνευματικής παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη νεοελληνική γλώσσα της εποχής του και με τρόπο κατανοητό από τους απλούς ανθρώπους που είχαν χαμηλή μόρφωση. Το έργο του συνάντησε αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους της εποχής του.
Ανήκει στο κίνημα που ονομάστηκε από τους αντιπάλους του «Κολλυβάδες», ένα κίνημα μορφωμένων ορθόδοξων μοναχών (αρκετοί από αυτούς είναι άγιοι), οι οποίοι αγωνίστηκαν για την πνευματική αναβάθμιση του υπόδουλου ελληνικού λαού, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη διατήρηση της ιδιαίτερης πολιτισμικής και θρησκευτικής ταυτότητάς του.
Ανάμεσα στα έργα του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη ξεχωρίζουν η Φιλοκαλία (πολύτομη συλλογή χαρακτηριστικών κειμένων των αρχαίων Πατέρων της Εκκλησίας, η οποία επηρέασε πάρα πολύ την πνευματική ζωή του ελληνικού λαού κατά την εποχή του, αλλά και των σλαβικών λαών, μετά τη μετάφρασή της στη σλαβική γλώσσα από τον άγιο Παΐσιο Βελιτσκόφσκι), το Πηδάλιον (συλλογή, μετάφραση και ερμηνεία των αρχαίων ιερών κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που δίνουν κατευθύνσεις για την ηθική, τη συμπεριφορά και τη θρησκευτική ζωή) και ο Αόρατος Πόλεμος, έργο που αναφέρεται στον πνευματικό αγώνα του χριστιανού για την ένωσή του με τον Τριαδικό Θεό.
Αυτό το βιβλίο έχει δώσει έμπνευση για το ομότιτλο ραπ τραγούδι του Κινεζο-Κύπριου ράπερ Γιάννου Γου (δες εδώ & εδώ).Επίσης ο άγιος συνέταξε τον Συναξαριστή Νεομαρτύρων, μια συγκλονιστική συλλογή καταγραφών των περιπετειών, των βασανισμών και των εκτελέσεων (αλλά και πολλών θαυμάτων) των αγίων μαρτύρων της εποχής της Τουρκοκρατίας, που θανατώθηκαν από την οθωμανική εξουσία λόγω της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης τους. Συνέταξε επίσης εκκλησιαστικές ιερές ακολουθίες (υμνογραφικά έργα), όπως την ακολουθία προς τιμήν των νεομαρτύρων και τον ιερό παρακλητικό κανόνα προς την Παναγία τη Γοργοεπήκοο (1 Οκτωβρίου).
***
Η σημασία και του αγίου Νικοδήμου (όπως και κάθε αγίου) για την εποχή μας είναι τεράστια και η επικαιρότητά του δραματική και, κατά τη γνώμη μας, προκαλεί δέος.
Και σήμερα βρισκόμαστε σε εποχή σκληρής και πικρής δουλείας, όχι μόνο πολιτικής και οικονομικής, αλλά επίσης πνευματικής και ηθικής. Ο άγιος, αν ζούσε επί γης σήμερα, σίγουρα θα ένιωθε ακριβώς τα ίδια συναισθήματα που ένιωθε τον καιρό της Τουρκοκρατίας και τα οποία φοβάμαι ότι θα νιώθει όντως στην ουράνια κατοικία του. Και θα επιδιδόταν στον ίδιο ανένδοτο αγώνα.
Σήμερα υπάρχουν φωνές πνευματικής αφύπνισης. Δεν βλέπουμε ίσως κάποιους ηγέτες, που η παρουσία τους να προκαλέσει κοινωνικό πνευματικό σεισμό, γιατί η πολυφωνία της παγκοσμιοποίησης και του new age καταπίνει τα πάντα, και το μυαλό μας, όμως ίσως υπάρχουν και τέτοιοι και προκαλούν σεισμούς στο εσωτερικό της ψυχής πολλών ανθρώπων.
Έχει ο Θεός. Ας μην απελπιζόμαστε.
Παρακαλώ όμως, ας προσέξουμε τους αγίους μας που αγωνίστηκαν ιδιαίτερα για την ελευθερία της ψυχής μας (και κατ' επέκτασιν της πατρίδας μας, αφού, ας μην ξεχνάμε την αρχαία ρήση, από τον Επιτάφιο του Περικλή, "ελεύθερον το εύψυχον"). Ας αντλούμε από τους θησαυρούς τους και ας παραδειγματιζόμαστε από τη ζωή τους.
Τέτοιοι άγιοι είναι οι άγιοι Μάρκος Ευγενικός, Μάξιμος ο Γραικός (στη Ρωσία), Κοσμάς ο Αιτωλός, Κύριλλος Λούκαρις, Αθανάσιος Πάριος, ο Παππουλάκος, ο άγιος Νικόδημος φυσικά, ο σύγχρονος άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς και άλλοι (αναζητήστε τους στο Διαδίκτυο). Αγωνιζόμενοι ενάντια στις δυτικές επιρροές, ουσιαστικά αγωνίζονταν κατά της αποικιοκρατίας (παλαιάς & σύγχρονης) και του καπιταλισμού.
Τις πρεσβείες τους ας έχουμε. Έτη πολλά, αγωνιστικά και ευλογημένα, αδελφοί. Αμήν.
Δείτε επίσης, παρακαλώ:
Ο Ιούλης προχωρά με τις γιορτές των αγίων μας & τον καημό του λαού μας...
Άγιος Νικόδημος, ο Πατέρας & Φωτιστής του δούλου γένους
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης κι η πνευματική κληρονομιά του
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης & Θετικές Επιστήμες
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ;
Η φιλία του Ρήγα Φεραίου και του αγ. Νικόδημου Αγιορείτη
Το Ηφαίστειο "Άγιο Όρος", ο παγκόσμιος πολιτισμός και ο θρησκευτικός μυστικισμός
Διαβάστε και: Το κίνημα των Κολλυβάδων & η προσφορά του
Η πρόκληση του Διαφωτισμού & οι Κολλυβάδες
Διαφωτισμός και ορθόδοξη παράδοση
Μελέτη για την προσφορά του αγίου Νικοδήμου
Αναλυτικότερη βιογραφία του
Απρίλιος 2010: κλέφτης επιστρέφει λείψανο του αγίου Νικόδημου που είχε κλέψει, μετά από εμφάνιση του αγίου σε αυτόν! (εδώ) Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης - Άγιοι Κήρυκος & Ιουλίττα (14+15 του Ιούλη)
Εικ. από εδώ
Το απολυτίκιο (επίσημο τροπάριο) της εορτής του αγίου (από εδώ, όπου & το αρχικό βίντεο)
Σοφίας χάριτι, Πάτερ κοσμούμενος, σάλπιξ θεόφθογγος, ὤφθης τοῦ Πνεύματος, καὶ ἀρετῶν ὑφηγητής, Νικόδημε θεηγόρε, πάσι γὰρ παρέθηκας, σωτηρίας διδάγματα, βίου καθαρότητας, διεκφαίνων τὴν ἔλλαμψιν, τῷ πλούτῳ τῶν ἐνθέων σου λόγων, δι' ὧν ὡς φῶς τῷ κόσμῳ ἔλαμψας.
ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου