«
Γράφει ὁ Γεώργιος Κ. Τζανάκης Ἀκρωτήρι Χανίων
«Δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω»
Ἀφήνω τὴν συνέχεια τοῦ κειμένου τοῦ Σεβασμιωτάτου, κάνω ἕνα ἄλμα, καὶ πηγαίνω στὸ τέλος σχεδὸν, ὅπου ὑπάρχει ἐντὸς παρενθέσεων, τὸ κάτωθι:
(Δεν έγραψα τίποτα για το θέμα της Θ. Κοινωνίας. Είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει έντονα το επόμενο διάστημα. Και θα δεχτούμε πολλές πιέσεις. Αντί να τρωγόμαστε μεταξύ μας μήπως θα πρέπει να το συζητήσουμε σοβαρά και να είμαστε έτοιμοι;) 19.5.2020
Τίθεται θέμα Θείας Κοινωνίας. Ποιός τὸ θέτει; Τὸ ἔχουν θέσει, πρὶν καλά καλὰ ξεκινήσει ὅλη ἡ ἱστορία μὲ τὸν Κορωνοϊὸ οἱ διάφοροι «ἄθεοι». Μετὰ οἱ «εἰδικοἰ» καὶ οἱ ἐπιστήμονες καὶ οἱ πολιτικοί. Ἄλλοι μιλοῦσαν γιὰ «κουταλάκια», ἄλλοι ἔλεγαν ὅτι εἶναι κίνδυνος θάνατος αὐτὸ τὸ πράγμα (ἡ Θεία Κοινωνία), ἄκουσα δημοσιογράφο νὰ λέει στὸν κυβερνητικὸ ἐκπρόσωπο: «Τί νόημα ἔχουν οἱ ἀποστάσεις καὶ οἱ μάσκες (ἐννοοῦσε ἐντὸς ναοῦ, τώρα μετὰ τὸ τέλος τῆς ἀπαγορεύσεως) ὅταν πᾶνε καὶ κοινωνοῦνε ἀπὸ τὸ ἴδιο «ποτήρι» μὲ τὸ ἴδιο «κουτάλι». Καὶ τοῦ ἀπάντησε ὁ ἐκπρόσωπος:...
«Δὲν ὑπεισερχόμεθα σὲ αὐτὸ, εἶναι θέμα πίστεως»!!! Ἀπίθανοι ἄνθρωποι. Πρώτα ἔκλεισαν τὶς ἐκκλησίες καὶ κυνηγούσανε καὶ συλλαμβάνανε τοὺς ἱερεῖς ποὺ κοινωνοῦσαν παιδάκια ἔξω ἀπὸ τὸ ἱερὸ, καὶ μετὰ θυμήθηκαν ὅτι ἡ κοινωνία εἶναι θέμα πίστεως!!!
Ὅμως ἐδὼ τὸ θέτει ἐγγράφως ὁ Σεβασμιώτατος καὶ μάλιστα τονίζοντας ὅτι «θὰ μᾶς ἀπασχολήσει ἔντονα». Γνωρίζει ὅτι θὰ μᾶς ἀπασχολήσει καὶ μάλιστα ἔντονα. Ὅπωσδήποτε κάτι θὰ ξέρει παραπάνω ἀπὸ τοὺς βλαμένους καὶ τοὺς φανατικοὺς ζηλωτές ποὺ τὸν ζαλίζουν ὥσπερ μέλισσαι κηρίον. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι, ἐξ ὅσων λέει, ἐπιρρεπὴς σὲ «προφητεῖες» καὶ «μελλοντολογίες» δὲν νομίζω νὰ ἔχει ἐπηρεαστεῖ ἀπὸ ρήσεις ὅπως:
«Ἡ Θεία Κοινωνία θά γίνει σέ στερεά μορφή καί σφραγισμένη, δῆθεν γιά νά μήν κολλᾶνε ἀρρώστειες οἱ πιστοί» ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ, Γέρων Βασίλειος Καυσοκαλυβίτης, Νουθεσίες – Διδαχές, Μέρος Α΄, ἐκδ. Ἀγαθός Λόγος , Ἀθήνα 2018, σ. 74 δεῖτε το στὸ orthopraxia.gr
Ἄρα κάτι ἄλλο ξέρει ὁ Σεβασμιώτατος. Πολὺ σημαντικὸ εἶναι ἐπίσης αὐτὸ ποῦ λέει: «Θὰ δεχτοῦμε πολλὲς πιέσεις». Ἀπὸ ποῦ; Ἀπὸ πολιτικοὺς; Ποιοὺς πολιτικοὺς; Συριζαίους καὶ Νεοδημοκράτες καὶ λοιπὲς προοδευτικὲς δυνάμεις; Τί μποροῦν νὰ κάνουν αὐτοί; Ἤ γνωρίζει, ὁ Σεβασμιώτατος, ποιοὶ κινοῦν τὰ νήματα τῶν μαριονετῶν τῆς ἐξουσίας στὴν χώρα μας; Σ᾿ αὐτὴ τὴ δύστυχη χώρα γνωρίζουμε σίγουρα ποιὸς κινεῖ τὰ νήματα τῶν Ἰεραρχῶν, ποιὸς τοὺς ἐξουσιάζει ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Παπαδιαμάντη, πού λέει: «ἡ πολιτεία ἐν Ἑλλάδι διέφθειρε καὶ ὑπεδούλωσε τὴν Ἐκκλησίαν» (Μεγάλη Τρίτη (1987) Ἄπαντα. τομ5, σελ.100), ὥστε νὰ καταστοῦν οἱ ἱεράρχες μας: «Οἱ δὲ ἀγαθοὶ ἱεράρχαι μας, νευρόσπαστα εὐχείρωτα καὶ εὐπειθή...» (ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (1907) Ἄπαντα τομ.5 σελ290). Ὅσοι ἐξ αὐτῶν, βεβαίως, εἶναι νευρόσπατα, ἤγουν μαριονέτες, τῆς ἐξουσίας.
Σημαντικὴ εἶναι καὶ ἡ προτασίς του, ἐν εἴδη ρητορικῆς ἐρωτήσεως: «μήπως θα πρέπει να το συζητήσουμε σοβαρά και να είμαστε έτοιμοι;»
Ὀρθοτάτη καὶ αὐτονόητη. Ὅταν ξέρεις ὅτι θὰ δεχτεῖς πιέσεις καὶ μάλιστα πολλὲς τὸ ἐλάχιστο ποὺ ὑποχρεοῦσε νὰ κάνεις εἶναι νὰ τὸ συζητήσεις γιὰ νὰ εἶσαι ἔτοιμος νὰ τὶς ἀντιμετωπίσεις. Τὸ σοβαρά; Μπορεῖς νὰ συζητᾶς μὴ σοβαρα; Αὐτὸ δὲν εἶναι συζήτηση εἶναι ἀργολογία. Ὅταν ζητᾶς μαζὶ μὲ ἄλλους κάτι, δηλαδὴ συν-ζητᾶς συζητᾶς, μόνο σοβαρὰ μπορεῖς νὰ τὸ κάνεις. Καὶ μάλιστα ὅταν συζητᾶς μὲ τοὺς συνεπισκόπους σου. Διότι ἡ ἐρώτησις δὲν νομίζω νὰ ἀπευθύνεται στοὺς χύδην φανατικοὺς καὶ ἡλιθίους, καθότι ποιὰ θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ συνεισφορὰ ἀνθρώπων ἀσχέτων καὶ κομπλεξικῶν ποὺ ἀγγουροξυπνημένοι ἀπ᾿ τὰ θεολογικὰ μεσάνυχτα τους, ὅπου ἔβλεπαν ἐφιάλτες ὅτι κινδυνεύει ἡ πατρίδα καὶ ἡ ὀρθοδοξία ἀπὸ συνωμοτοῦντες, μὲ μισόκλειστα ματιὰ καὶ παραπατῶντας μεθυσμένοι ἀπὸ τὸ κρασὶ τῆς αὐτοπροβολῆς, ἔχουν ἀπαίτηση νὰ διδάξουν τοὺς καλοὺς καὶ ὑπευθύνους ποιμένες; Δὲν νομίζω νὰ ἀπευθύνεται ὁ Σεβασμιώτατος σὲ τέτοια ὑποκείμενα. Ὑποθέτω ὅτι ἀπευθύνεται στὰ μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ στοὺς εἰδικοὺς συμβούλους τους, καὶ δὲν ξέρω πῶς μπῆκε ἡ παράγραφος αὐτὴ σὲ αὐτὸ τὸ κείμενο ποὺ ἀπευθύνεται ἀλλοῦ, ἀπ᾿ ὅτι κατάλαβα.
Στὸ κείμενο ἀνταποκρίθηκαν τηλεοπτικὰ κανάλια ὑψηλοῦ ἐπιπέδου- ὅλα εἶναι τέτοια στὴν πατρίδα μας, εὐτυχῶς- καὶ στὶς 27.05.2020 στὸ κανάλι ΟΠΕΝ ΤΒ, στὴν ἐκπομπὴ iNFO-19. ἄρχισε ὁ Σεβασμιώτατος νὰ δέχεται πιέσεις, ἀπὸ τὴν ἄνκοργουμαν τοῦ OPEN (τουτέστιν στὴν χύδην ἐλληνίδα γλῶσσα κεντρικὴ παρουσιάστρια) Νίκη Λυμπεράκη, ὅπως εἶχε προεῖπει ἀκριβῶς, γιὰ τὸ θέμα τῆς Θείας Κοινωνίας:
- «Ἔχω παρακολουθήσει ἐκτὸς συνόρων κάποιες ἐξελίξεις. Θὰ εἰδατε ὅτι στὴν Γερμανία δὲν πραγματοποιεῖται ἡ Θεία μεταληψις στὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Εἶναι ἕνα μέτρο ποὺ ἀποφάσισε ἐκεὶ ἡ Πολιτεία. Τὴν ἴδια ὥρα στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἐλπιδοφόρος ἔχει δώσει ὁδηγίες νὰ προσφέρεται προσωρινὰ ἡ Θεία Κοινωνία μὲ μεταλλικὸ κουταλάκι μιᾶς χρήσης. Θέλω νὰ πῶ ὅτι -πρὶν μποῦμε στὸν πυρήνα τοῦ θέματος, ποὺ ἐκεὶ κάποιος θὰ πεῖ ὅτι ἴσως τὸν πρῶτο λόγο τὸν ἔχουν οἱ ἐπιστήμονες- ὑπαρχουν τρόποι μέσῳ τῶν ὁποίων λύνεται τὸ θέμα. Ἐσεῖς θεωρεῖτε ὅτι μία μεταβολὴ στὸ τελετουργικὸ θὰ μποροῦσε να προσβαλει τὸν πυρήνα , δογματικά, τῆς πίστεως;»
Ἀπομαγνητοφωνημένη συνέντευξις (*)
Ἄν προσέξει κανεὶς τὸ στήσιμο τῆς ἐρωτήσεως εὔκολα ἀντιλαμβάνεται ὅτι εἶναι καλὰ προετοιμασμένη. Προεξοφλεῖ ὅτι ὑπάρχει πρόβλημα καὶ ὄχι ὅτι κάποιοι -ἐνδεχομένως μὴ ἔχοντες καμμίαν οὐσιαστικὴ σχέσι μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή- διατυπώνουν ἀπορίες ἤ ἀνησυχίες ἤ φόβους ἤ τοὺς λογισμοὺς τους τέλος πάντων. Φεῦγει ἀπὸ τὸν χῶρο αὐτὸ καὶ μπαίνει στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο καὶ παρουσιάζει παραδείγματα: Στὴν Γερμανία δὲν κοινωνοῦν στὶς ὀρθόδοξες ἐκκλησίες, ὁ Ἐλπιδοφόρος Ἀμερικῆς χρησιμοποιεῖ «κουταλάκι μιᾶς χρήσης». Ἄρα ὑπονοεῖ ὅτι τὸ πρόβλημα ἤ θέμα ὑπάρχει καὶ δημιουργεῖ ἐξελίξεις. Στὴν ἐρώτησι ὑπάρχει καὶ ἡ λύσις: «ἡ μεταβολὴ στὸ τελετουργικὸ τῆς ἐκκλησίας». Τὸ θεωρεῖ καὶ αὐτὸ δεδομένο ἡ ἄνκοργούμαν. Γιὰ τὸν πυρῆνα τοῦ θέματος , κατὰ τὴν γνώμη της, ἀρμόδιοι εἶναι καὶ τὸν πρῶτο λόγο τὸν ἔχουν οἱ ἐπιστήμονες. Ὅπως δηλαδὴ καὶ στὸ θέμα τοῦ κλεισίματος τῶν ναῶν. Τὸν πρῶτο λόγο τὸν εἶχαν οἱ «εἰδικοὶ», οἱ ἐπιστήμονες καὶ τὸν τελευταῖο οἱ ἀποφασίζοντες πολιτικοὶ οἱ δὲ ἱεράρχες ὄφειλαν νὰ ὑπακούσουν στοὺς πολιτικοὺς καὶ νὰ ἐπιβάλλουν στὸν κλῆρο καὶ στοὺς πιστοὺς τὶς ἀποφάσεις τῆς πολιτείας ἐπισείοντες τὴν ὑποχρέωσί τους (πιστῶν καὶ κλήρου) γιὰ ὑπακοή στὸν ἐπίσκοπο… Τὸ ἐρώτημα στὸν Σεβασμιώτατο ἐστιάζεται λοιπὸν στὸ ἐξῆς: Ἐπειδὴ ὑπάρχει πρόβλημα μὲ τὴν Θεία Κοινωνία, διότι μεταδίδει ἀσθένειες, ὅπως λένε οἰ ἐπιστήμονες, καὶ ἤδη ἀρχισαν οἱ διαδικασίες καὶ οἱ ἐξελίξεις καὶ ἐντὸς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου ὥστε νὰ ἀλλάξει ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς Θείας κοινωνίας, σᾶς ἐρωτῶ αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ θὰ μποροῦσε νὰ προσβάλει τὸν πυρήνα , δογματικά, τῆς πίστεως; Ἡ ἐρώτησις εἶναι καίρια. Ἡ ἐρωτώσα ρωτὰ ἄν ὅλα αὐτὰ προσβάλλουν τὸν πυρήνα τῆς πίστεως. Αὐτὸ ἀκριβῶς κάνουν. Ὅπως καὶ στὴν περίπτωσι τοῦ κλεισίματος τῶν ναῶν (ὡς χώρων μολύνσεως), στὴν τέλεσι λειτουργιῶν χωρὶς πιστοὺς –δηλαδὴ στὸ σχίσιμο τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας- ὅπου ἡ πίστις ἦταν τὸ διακυβευόμενο, τὸ ἴδιο φυσικὰ γίνεται καὶ ἐδώ.
Ἡ ἀπάντησις τοῦ Σεβασμιωτάτου:
-Κοιτάξτε. Στὸ ἐξωτερικὸ τοὺς καταλαβαίνω. Ὑπάρχουνε ἄλλες κυβερνήσεις, ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς δὲν τὰ βλέπουν ἔτσι τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουμε ἐμεῖς καὶ τοὺς καταλαβαίνω. Καὶ τὴ Γερμανία καὶ τὴν Ἀμερική. Καὶ παίρνουνε αὐτὲς τὶς ἀποφάσεις.
Δὲν ἀπαντᾶ στὸ ἐρώτημα ἄν προσβάλλεται ἡ πίστις εὐθέως. Ἀναφέρεται στὰ ἐξωτερικὰ δεδομένα ἄλλες κυβερνήσεις, καὶ ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς (ἐδὼ σηκώνει πολὺ σκέψι… καὶ προβληματισμό) καὶ καταλήγει στὸ ὅτι: «δὲν τὰ βλέπουν ἔτσι τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουμε ἐμεῖς» Δηλαδὴ, ἀντιστοίχως, ἐμεῖς ἐδὼ δὲν βλέπουμε τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουν αὐτοὶ. Ἄρα μπορεῖ ἡ θέσις μας καὶ νὰ εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν δική τους (κυρίως, σκέπτομαι ἐγὼ, λόγῳ τοῦ ὅτι ὑπάρχουν ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς). Ἡ δημοσιογράφος ὅμως δὲν ἀρέσκεται σὲ τέτοιες διατυπώσεις διότι προφανὴς σκοπός της εἶναι νὰ προωθήσει τὴν κατάστασι ποὺ διαμορφώνεται στὴν Ἀμερικὴ καὶ τὴν Εὐρώπη σὰν τὴν πρέπουσα καὶ ἀναγκαία κατάστασι ποὺ πρέπει νὰ γίνει ἀποδεκτή παντοῦ. Ἐπανέρχεται σ᾿ αὐτὸ ποὺ εἶναι τὸ κεντρικὸ ἐπιχείρημα ὅλων, δηλαδὴ στὴν ἀνθρώπινη ὑγεία σὰν ὑπέρτατο ἀδιαπραγμάτευτο ἀγαθὸ ἐνώπιον τοῦ ὁποίου ὅτιδήποτε ἄλλο εἶναι δεύτερο καὶ εἶναι ἀνεκτὴ ἡ ὕπαρξις του μόνον ἐφ᾿ὅσον ὑπηρετεῖ αὐτὸ τὸ ἀγαθό, τῆς ὑγείας:
-Ναὶ, ἀλλὰ εἶναι ἀνθρώπινοι ὀργανισμοὶ καὶ κεῖ ποὺ καλοῦνται νὰ προστατευτοῦν.
Ἀμέσως ὁ Σεβασμιώτατος «ἀλλάζει» γραμμή:
-Ναὶ ἀκριβῶς, καὶ δεν μποροῦμε νὰ κατηγοροῦμε τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς καὶ τὸν Γερμανίας γιατὶ πήραν κάποιες ἀποφάσεις, διότι δὲν εἴμαστε στὴ θέσι τους. Ἄν εἴμαστε στὴ θέσι τους θὰ δοῦμε τί θὰ κάναμε. Δήλαδὴ τί θὰ κινήσουνε μπαϊράκι;
Αἰσθάνθηκε ὁ Σεβασμιώτατος τὴν ἀνάγκη νὰ ἀπολογηθεῖ ὅτι δὲν κατηγορεῖ. Ἠ γνώμη του τοῦ ζητήθηκε. Ἡ γνώμη δὲν εἶναι κατηγορία. Μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετική. Στὴν περίπτωσί μας θὰ ἦταν εὐκταῖο ἡ γνώμη μας νὰ ἐδράζεται σὲ βάσεις πατερικές. Στὴν ἀπάντησι τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡ στάσις τῶν ἱεραρχῶν αὐτῶν δὲν ἐξετάζεται ἐπὶ τῇ βάσει κριτηρίων πίστεως ἀλλὰ τοπικότητος. Δὲν μποροῦν ἀσφαλῶς νὰ παραβλεφθοῦν καὶ τὰ κριτήρια αὐτά. Δὲν ἐπιτρέπεται ὅμως νὰ γίνουν μοχλὸς γιὰ νὰ ἀντιμετωπιστεῖ συνολικὰ τὸ θέμα καὶ ἐκεὶ ποὺ δὲν ὑπάρχουν τέτοιες συνθῆκες. Παρακάτω φαίνεται ἡ θέσις τοῦ Σεβασμιωτάτου ξεκάθαρα:
«Πιστεύω δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω. Ἐκεῖ εἶναι ἡ διαφορά».
Αὐτὸ τὰ ἐρμηνεῦει ὅλα, τὰ συνοψίζει ὅλα. Εἶναι τὸ νέο σύνθημα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.
«Δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω»
Κρατῆστε το. Ἔρχεται νὰ ἀντικαταστήσει τὸ ἀρχικὸ σύνθημα: «Δὲν κινδυνεύει ἡ πίστις, ἀλλὰ οἱ πιστοί». Ὅπως τὸ «Μένουμε ἀσφαλεῖς» ἀντικατέστησε τὸ «Μένουμε σπίτι».
Ἡ δημοσιογράφος βέβαια κατέληξε μὲ τὴν ἀναμενόμενη ἐπωδό γιὰ τὰ φώτα τῶν ἐπιστημόνων καὶ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν προστασία τῶν πιστῶν καὶ τῆς κοινωνίας:
- Κρατῶ καὶ αὐτὸ ποὺ μᾶς εἴπατε στὴν ἀρχὴ ὅτι οἱ ἐπιστήμονες ἐν πάσει περιπτώσει μᾶς δίνουν καὶ τὰ φώτα. Ὅπως ἐγινε καὶ μὲ τὰ μέτρα ποὺ ἐλήφθησαν γιὰ νὰ προστατευτῇ ἡ κοινωνία καὶ νὰ προστατευτοῦν καὶ οἱ πιστοί.
Αὐτὰ ὅλα δὲν ἦταν κεραυνοὶ ἐν αἰθρία. Ἤδη ἀπὸ τὶς 22/5 ὁ κ. Χρυσόστομος Σταμούλης δήλωνε στὸν Ἐθνικὸ Κήρυκα στὴν Ἀμερική:
«Η Εκκλησία και η Θεολογία ποτέ δεν ταύτισαν τον τρόπο με την ίδια τη Θεία Ευχαριστία, με το μυστήριο».
aktines
Δηλαδὴ τὸ ἴδιο σύνθημα μὲ αὐτὸ τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Δὲν ἔχει καμμιὰ σημασία γι᾿ αὐτὸν ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς Θείας Κοινωνίας, ἀλλὰ τὸ μυστήριο, ἡ οὐσία. Πάντα μὲ τὶς οὐσίες γιγαντομαχοῦν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι. Τὰ ἄλλα εἶναι δεύτερα, ποταπά. Δὲν θὰ μοῦ κάνει καμμία ἐντύπωσι ἄν ἀργότερα ποῦν τὰ ἴδια ἄν ὁ ἄρτος θὰ εἶναι ἄζυμος ἤ ἔνζυμος. Λεπτομέρειες γιὰ χαμερπὴ ἀνθρωπάρια ποὺ δὲν βιώνουν τὸ μυστήριον ποὺ βιώνουν αὐτοί. Ὅλα ἀλλάζουν κατὰ τοὺς καιροὺς καὶ τὶς ἀνάγκες:
Η Εκκλησία μετά τον ένατο αιώνα προχώρησε στον τρόπο μετάδοσης με τη λαβίδα που όλοι σήμερα γνωρίζουμε και καλά έκανε. Εκείνη ήταν η ανάγκη της εποχής. Σήμερα, κάτω από τη νέα ανάγκη, ίσως ήλθε ο καιρός να επανεξετάσει το θέμα.(ὅ.π.)
Καὶ, ἐπειδὴ ὑπάρχουν οἱ ταλαίπωροι καὶ κολλημένοι στοὺς τύπους, τοὺς κατακεραυνώνει ὁ μύστης τῆς θεολογίας, ὡς ἀρνητὲς τῆς ἀληθείας:
Κάθε άλλη θεώρηση που αρνείται τούτη τη δυνατότητα αλλαγής, η οποία εξάπαντος γίνεται υπέρ των μελών του εκκλησιαστικού σώματος, προκρίνει τον τύπο και αρνείται την αλήθεια.(ὅ.π.)
Ὅλες αὐτὲς οἱ ἀλλαγὲς, γιὰ τὴν κατηγορία αὐτὴ τῶν ἐκκλησιαστικῶν προσώπων ποὺ πρωταγωνιστοῦν στὸν σύγχρονο ἐκκλησιαστικὸ βίο γίνονται πάντα στὸ ὄνομα τῆς ἀγάπης:
«Θα μπορούσε, στο όνομα της αγάπης, να προχωρήσει σε μια αλλαγή η οποία δεν θίγει καθόλου τον πυρήνα του δόγματος και ως εκ τούτου τον τρόπο υπάρξεως των μελών του εκκλησιαστικού σώματος». (ὅ.π.)
Ἐδὼ φαίνεται καὶ ἡ πνευματικὴ πατρότης, τὸ κόπυράϊτ, τοῦ ἐρωτήματος τῆς δημοσιογράφου πρὸς τὸν Σεβασμιώτατο περὶ τὸν πυρήνα τοῦ δόγματος ποὺ ἀναφέραμε παραπάνω. Ὅχι ὅτι εἶναι μεμπτὸν αὐτὸ, ἀλλὰ βλέπουμε πάλι τὴν ἵδια ὁμάδα νὰ ἀναπτύσει τὸ παιχνίδι της μὲ τὴν ἴδια τακτική: «Εἰδικοὶ» γιατροὶ, θεολόγοι ἀνθρωπιστές, δημοσιογράφοι κλπ διαμορφωτὲς τῆς κοινῆς γνώμης, πολιτικοὶ ποὺ ἀποφασίζουν καὶ ἰεράρχες ποὺ ἐκτελοῦν.
Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς παραπάνω ἱεράρχες προσετέθησαν καὶ ἄλλοι μὲ κυριώτερη παρέμβασι αὐτὴ τοῦ Οἱκουμενικοῦ Πατριάρχου ὅπου χτύπησε τὸ τάλαντο γιὰ τὴν «ἀνταλαγή ἀπόψεων».
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του ethnos.gr, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποστέλλει γράμματα στις τοπικές εκκλησίες, ενώ υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των Προκαθημένων, με ζητούμενο την ανταλλαγή απόψεων για τα θέματα που προκύπτουν λόγω του κορονοϊού και με αιχμή του δόρατος το ζήτημα του τρόπου μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας. (27.5.2020) https://www.ethnos.gr/ekklisia/oikoymeniko-patriarheio/107770_mitropoli-belgioy-anoigoyn-oi-naoi-sto-loyxemboyrgo-alla
Ἥδη λίγο πρὶν τὸ κείμενο σταλεῖ δημοσιοποιήθηκε ἡ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου ποὺ περιέχει καὶ τὸ ἐνθαρυντικὸ, καὶ μακάρι νὰ τηρηθεῖ στὴν πράξι:
« προσεπιδηλοῦντες ἐνσυνειδήτως ὅτι οὐδόλως προτιθέμεθα νά ἀποστῶμεν ἐκ τῶν κληροδοτηθέντων πᾶσιν ἡμῖν ὑπό τῶν μακαρίων Πατέρων ἡμῶν».(1.6.2020) romfea
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν σὲ συνέντευξί του δήλωσε:
Για το ζήτημα της Θείας Κοινωνίας ο Αρχιεπίσκοπος για ακόμη μια φορά επανέλαβε ότι το θέμα αυτό δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συζητήσεων, καθώς δεν αποτελεί προσωπικό θέμα του καθενός. «Στα μεγάλα αυτά θέματα της Θείας Κοινωνίας δεν είναι καν θέματα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ούτε καν του Πατριάρχη, είναι πανορθόδοξο θέμα, διότι εδώ είναι η ουσία της Εκκλησίας μας. Χωρίς τη Θεία Κοινωνία δεν υπάρχει Εκκλησία, δεν χρειάζεται» Καθημερινή της Κυριακής 31.5.2020 συνέντευξι στον Αλέξη Παπαχελά
Μακάρι νὰ τὸ ἀντιμετωπίσουν ὡς θέμα οὐσίας τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ μὴν κάνουν τὰ τραγικὰ ποὺ ἔπραξαν στὸ Κολυμπάρι (καὶ ἐκεὶ πανορθόδοξο ἦταν τὸ θέμα… καὶ ἐκεῖ ὑπῆρχε ἡ πνευματικὴ κληρονομία τῶν μακαρίων πατέρων ἡμῶν πλὴν ἀπέστημεν τραγικῶς) καὶ στὸν πρόσφατο διωγμό. Ὁπωσδήποτε ὁ Θεὸς νὰ φυλάξῃ γιατὶ νέα δεινά ἐπαπειλοῦνται. Παρακαλῶ ὅλους, ἀπὸ ὅποια θέσι καὶ ἄν βρίσκονται, νὰ μὴν καθεύδουν, ἄς ἐνσκύψουν στὰ τρέχοντα, ἄν μποροῦν καὶ καταλαβαίνουν ἄς μιλήσουν, ἄς βοηθήσουν τοὺς ἀποφασίζοντες , πολιτικοὺς καὶ ἐκκλησιαστικούς, μιλῶντας τους ξεκάθαρα. Δὲν εἶναι ὑπακοὴ στὴν ἐκκλησία ἡ σιωπή. Δὲν εἶναι ἀρετὴ αὐτό. Δειλία εἶναι. Βόλεμα. Ὑπεκφυγὴ. Ἡ Πίστις πολεμεῖται καὶ διώκεται. Δὲν εἶναι φανατισμὸς οὔτε ὑπερηφάνεια νὰ φωνάξεις ὅταν κινδυνεὺεις. Ἄν ἔχει πιάσει φωτιά καὶ τύχει νὰ τὸ δῆς καὶ βάλλεις τὶς φωνές εἶναι φανατισμός; Τί θὰ σοῦ ποῦν; Ὅτι δὲν σέβεσαι τὴν θέσι τους καὶ τὴν ξεκούρασί τους; Ὅτι ἐνοχλεῖς καὶ θὰ ξυπνήσεις αὐτοὺς ποὺ κοιμοῦνται; Μὰ ἀκριβῶς αὐτὸ πρέπει νὰ γίνει. Ἀλλοιῶς θὰ καοῦμε ὅλοι μαζὶ καὶ ὅποιοι μείνουν θὰ σὲ κατηγοροῦν καὶ ἀπὸ πάνω ὅτι εἶδες τὴ φωτιά καὶ δὲν φώναξες.
Τί λένε οἱ ἁγιοί μας;
Ἂν δὲν ἀντιδράσουμε, θὰ σηκωθοῦν οἱ πρόγονοί μας ἀπὸ τοὺς τάφους. Ἐκεῖνοι ὑπέφεραν τόσα γιὰ τὴν πατρίδα καὶ ἐμεῖς τί κάνουμε γι᾿ αὐτήν; Ἡ Ἑλλάδα, ἡ Ὀρθοδοξία, μὲ τὴν παράδοσή της, τοὺς Ἁγίους καὶ τοὺς ἥρωές της, νὰ πολεμῆται ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς Ἕλληνες καὶ ἐμεῖς νὰ μὴ μιλᾶμε! Εἶναι φοβερό! Εἶπα σὲ κάποιον: «Γιατί δὲν μιλᾶτε; Τί εἶναι αὐτὰ ποὺ κάνει ὁ τάδε;». «Τί νὰ πῆς, μοῦ λέει, αὐτὸς ὅλος βρωμάει». «Ἂν βρωμάη ὅλος, γιατί δὲν μιλᾶτε; Χτυπῆστε τον». Τίποτε, τὸν ἀφήνουν. Ἕναν πολιτικὸ τὸν ἔφτυσα. «Πές, τοῦ λέω, "δὲν συμφωνῶ μ᾿ αὐτό". Τίμια πράγματα. Θέλεις νὰ ἐξυπηρετηθῆς ἐσὺ καὶ νὰ ρημάξουν ὅλα;».
Ἂν οἱ Χριστιανοὶ δὲν ὁμολογήσουν, δὲν ἀντιδράσουν, αὐτοὶ θὰ κάνουν χειρότερα. Ἐνῶ, ἂν ἀντιδράσουν, θὰ τὸ σκεφθοῦν. Ἀλλὰ καὶ οἱ σημερινοὶ Χριστιανοὶ δὲν εἶναι γιὰ μάχες. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἦταν γερὰ καρύδια· ἄλλαξαν ὅλο τὸν κόσμο. Καὶ στὴν βυζαντινὴ ἐποχὴ μιὰ εἰκόνα ἔβγαζαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἀντιδροῦσε ὁ κόσμος. Ἐδῶ ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε, γιὰ νὰ ἀναστηθοῦμε ἐμεῖς, καὶ ἐμεῖς νὰ ἀδιαφοροῦμε! Ἂν ἡ Ἐκκλησία δὲν μιλάη, γιὰ νὰ μὴν ἔρθη σὲ ρήξη μὲ τὸ κράτος, ἂν οἱ μητροπολίτες δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ τὰ ἔχουν καλὰ μὲ ὅλους, γιατὶ τοὺς βοηθᾶνε στὰ Ἱδρύματα κ.λπ., οἱ Ἁγιορεῖτες πάλι ἂν δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ μὴν τοὺς κόψουν τὰ ἐπιδόματα, τότε ποιός θὰ μιλήση; ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ. ΛΟΓΟΙ Β΄. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΣΕΛ.22
Ἤδη πολλοὶ ἀνησυχοῦντες γράφουν καὶ ἀναλύουν ὅλα τὰ παραπάνω, (βλέπε Τας Θύρας: Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ετοιμάζεται να προσβάλει την Θεία Κοινωνία. aktines) ὅπως μπορεῖ ὁ κάθε ἕνας. Μὴν κολλᾶμε στὶς «λεπτομέρειες». Δὲν εἴμαστε ποιμένες, οὔτε διδάσκαλοι καὶ δὲν πιστεύω κανεὶς λογικὸς ἄνθρωπος νὰ περιμένει λόγο πλήρη, μεθοδικὸ καὶ οἰκοδομητικὸ (οἴδαμε καὶ τὶς πνευματικὲς οἰκοδομὲς ποὺ ἔχτισαν τόσα χρόνια οἰ εὐλαβεῖς χτίστες). Γιὰ τέτοια στοὺς ἁγίους καὶ στοὺς ὑπευθύνους ποιμένες, ὅπου τοὺς βροῦμε πλέον. Ναυαγοὶ εἴμαστε ποὺ φωνάζουμε μέσα στὸ πέλαγος καὶ στὴν τρικυμία ζητῶντας βοήθεια.
Ζητῶ συγνώμη ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Ἀργολίδος ποὺ διέκοψα ἀποτόμως τὴν ἰχνηλάτησι τῶν λόγων του. Ὅμως ἡ παρένθετη δήλωσις του καὶ οἱ ἐξελίξεις , ποὺ τρέχουν ὅπως λένε, μοῦ δημιούργησαν αὐτὴ τὴν ἀνάγκη. Πρώτα ὁ Θεὸς θὰ ἐπανέλθω γιὰ νὰ μὴν μένουν ἐκρεμότητες καὶ παράπονα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΤΖΑΝΑΚΗΣ Ἀκρωτήρι Χανίων. 1/6/2020
(*)https://www.tvopen.gr/watch/28975/mhtropolithsargolidosnektariosprostateyotoyspistoysotanexoioshΡωμαίικο οδοιπορικό
«Δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω»
Ἀφήνω τὴν συνέχεια τοῦ κειμένου τοῦ Σεβασμιωτάτου, κάνω ἕνα ἄλμα, καὶ πηγαίνω στὸ τέλος σχεδὸν, ὅπου ὑπάρχει ἐντὸς παρενθέσεων, τὸ κάτωθι:
(Δεν έγραψα τίποτα για το θέμα της Θ. Κοινωνίας. Είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει έντονα το επόμενο διάστημα. Και θα δεχτούμε πολλές πιέσεις. Αντί να τρωγόμαστε μεταξύ μας μήπως θα πρέπει να το συζητήσουμε σοβαρά και να είμαστε έτοιμοι;) 19.5.2020
Τίθεται θέμα Θείας Κοινωνίας. Ποιός τὸ θέτει; Τὸ ἔχουν θέσει, πρὶν καλά καλὰ ξεκινήσει ὅλη ἡ ἱστορία μὲ τὸν Κορωνοϊὸ οἱ διάφοροι «ἄθεοι». Μετὰ οἱ «εἰδικοἰ» καὶ οἱ ἐπιστήμονες καὶ οἱ πολιτικοί. Ἄλλοι μιλοῦσαν γιὰ «κουταλάκια», ἄλλοι ἔλεγαν ὅτι εἶναι κίνδυνος θάνατος αὐτὸ τὸ πράγμα (ἡ Θεία Κοινωνία), ἄκουσα δημοσιογράφο νὰ λέει στὸν κυβερνητικὸ ἐκπρόσωπο: «Τί νόημα ἔχουν οἱ ἀποστάσεις καὶ οἱ μάσκες (ἐννοοῦσε ἐντὸς ναοῦ, τώρα μετὰ τὸ τέλος τῆς ἀπαγορεύσεως) ὅταν πᾶνε καὶ κοινωνοῦνε ἀπὸ τὸ ἴδιο «ποτήρι» μὲ τὸ ἴδιο «κουτάλι». Καὶ τοῦ ἀπάντησε ὁ ἐκπρόσωπος:...
«Δὲν ὑπεισερχόμεθα σὲ αὐτὸ, εἶναι θέμα πίστεως»!!! Ἀπίθανοι ἄνθρωποι. Πρώτα ἔκλεισαν τὶς ἐκκλησίες καὶ κυνηγούσανε καὶ συλλαμβάνανε τοὺς ἱερεῖς ποὺ κοινωνοῦσαν παιδάκια ἔξω ἀπὸ τὸ ἱερὸ, καὶ μετὰ θυμήθηκαν ὅτι ἡ κοινωνία εἶναι θέμα πίστεως!!!
Ὅμως ἐδὼ τὸ θέτει ἐγγράφως ὁ Σεβασμιώτατος καὶ μάλιστα τονίζοντας ὅτι «θὰ μᾶς ἀπασχολήσει ἔντονα». Γνωρίζει ὅτι θὰ μᾶς ἀπασχολήσει καὶ μάλιστα ἔντονα. Ὅπωσδήποτε κάτι θὰ ξέρει παραπάνω ἀπὸ τοὺς βλαμένους καὶ τοὺς φανατικοὺς ζηλωτές ποὺ τὸν ζαλίζουν ὥσπερ μέλισσαι κηρίον. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι, ἐξ ὅσων λέει, ἐπιρρεπὴς σὲ «προφητεῖες» καὶ «μελλοντολογίες» δὲν νομίζω νὰ ἔχει ἐπηρεαστεῖ ἀπὸ ρήσεις ὅπως:
«Ἡ Θεία Κοινωνία θά γίνει σέ στερεά μορφή καί σφραγισμένη, δῆθεν γιά νά μήν κολλᾶνε ἀρρώστειες οἱ πιστοί» ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ, Γέρων Βασίλειος Καυσοκαλυβίτης, Νουθεσίες – Διδαχές, Μέρος Α΄, ἐκδ. Ἀγαθός Λόγος , Ἀθήνα 2018, σ. 74 δεῖτε το στὸ orthopraxia.gr
Ἄρα κάτι ἄλλο ξέρει ὁ Σεβασμιώτατος. Πολὺ σημαντικὸ εἶναι ἐπίσης αὐτὸ ποῦ λέει: «Θὰ δεχτοῦμε πολλὲς πιέσεις». Ἀπὸ ποῦ; Ἀπὸ πολιτικοὺς; Ποιοὺς πολιτικοὺς; Συριζαίους καὶ Νεοδημοκράτες καὶ λοιπὲς προοδευτικὲς δυνάμεις; Τί μποροῦν νὰ κάνουν αὐτοί; Ἤ γνωρίζει, ὁ Σεβασμιώτατος, ποιοὶ κινοῦν τὰ νήματα τῶν μαριονετῶν τῆς ἐξουσίας στὴν χώρα μας; Σ᾿ αὐτὴ τὴ δύστυχη χώρα γνωρίζουμε σίγουρα ποιὸς κινεῖ τὰ νήματα τῶν Ἰεραρχῶν, ποιὸς τοὺς ἐξουσιάζει ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Παπαδιαμάντη, πού λέει: «ἡ πολιτεία ἐν Ἑλλάδι διέφθειρε καὶ ὑπεδούλωσε τὴν Ἐκκλησίαν» (Μεγάλη Τρίτη (1987) Ἄπαντα. τομ5, σελ.100), ὥστε νὰ καταστοῦν οἱ ἱεράρχες μας: «Οἱ δὲ ἀγαθοὶ ἱεράρχαι μας, νευρόσπαστα εὐχείρωτα καὶ εὐπειθή...» (ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (1907) Ἄπαντα τομ.5 σελ290). Ὅσοι ἐξ αὐτῶν, βεβαίως, εἶναι νευρόσπατα, ἤγουν μαριονέτες, τῆς ἐξουσίας.
Σημαντικὴ εἶναι καὶ ἡ προτασίς του, ἐν εἴδη ρητορικῆς ἐρωτήσεως: «μήπως θα πρέπει να το συζητήσουμε σοβαρά και να είμαστε έτοιμοι;»
Ὀρθοτάτη καὶ αὐτονόητη. Ὅταν ξέρεις ὅτι θὰ δεχτεῖς πιέσεις καὶ μάλιστα πολλὲς τὸ ἐλάχιστο ποὺ ὑποχρεοῦσε νὰ κάνεις εἶναι νὰ τὸ συζητήσεις γιὰ νὰ εἶσαι ἔτοιμος νὰ τὶς ἀντιμετωπίσεις. Τὸ σοβαρά; Μπορεῖς νὰ συζητᾶς μὴ σοβαρα; Αὐτὸ δὲν εἶναι συζήτηση εἶναι ἀργολογία. Ὅταν ζητᾶς μαζὶ μὲ ἄλλους κάτι, δηλαδὴ συν-ζητᾶς συζητᾶς, μόνο σοβαρὰ μπορεῖς νὰ τὸ κάνεις. Καὶ μάλιστα ὅταν συζητᾶς μὲ τοὺς συνεπισκόπους σου. Διότι ἡ ἐρώτησις δὲν νομίζω νὰ ἀπευθύνεται στοὺς χύδην φανατικοὺς καὶ ἡλιθίους, καθότι ποιὰ θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ συνεισφορὰ ἀνθρώπων ἀσχέτων καὶ κομπλεξικῶν ποὺ ἀγγουροξυπνημένοι ἀπ᾿ τὰ θεολογικὰ μεσάνυχτα τους, ὅπου ἔβλεπαν ἐφιάλτες ὅτι κινδυνεύει ἡ πατρίδα καὶ ἡ ὀρθοδοξία ἀπὸ συνωμοτοῦντες, μὲ μισόκλειστα ματιὰ καὶ παραπατῶντας μεθυσμένοι ἀπὸ τὸ κρασὶ τῆς αὐτοπροβολῆς, ἔχουν ἀπαίτηση νὰ διδάξουν τοὺς καλοὺς καὶ ὑπευθύνους ποιμένες; Δὲν νομίζω νὰ ἀπευθύνεται ὁ Σεβασμιώτατος σὲ τέτοια ὑποκείμενα. Ὑποθέτω ὅτι ἀπευθύνεται στὰ μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ στοὺς εἰδικοὺς συμβούλους τους, καὶ δὲν ξέρω πῶς μπῆκε ἡ παράγραφος αὐτὴ σὲ αὐτὸ τὸ κείμενο ποὺ ἀπευθύνεται ἀλλοῦ, ἀπ᾿ ὅτι κατάλαβα.
Στὸ κείμενο ἀνταποκρίθηκαν τηλεοπτικὰ κανάλια ὑψηλοῦ ἐπιπέδου- ὅλα εἶναι τέτοια στὴν πατρίδα μας, εὐτυχῶς- καὶ στὶς 27.05.2020 στὸ κανάλι ΟΠΕΝ ΤΒ, στὴν ἐκπομπὴ iNFO-19. ἄρχισε ὁ Σεβασμιώτατος νὰ δέχεται πιέσεις, ἀπὸ τὴν ἄνκοργουμαν τοῦ OPEN (τουτέστιν στὴν χύδην ἐλληνίδα γλῶσσα κεντρικὴ παρουσιάστρια) Νίκη Λυμπεράκη, ὅπως εἶχε προεῖπει ἀκριβῶς, γιὰ τὸ θέμα τῆς Θείας Κοινωνίας:
- «Ἔχω παρακολουθήσει ἐκτὸς συνόρων κάποιες ἐξελίξεις. Θὰ εἰδατε ὅτι στὴν Γερμανία δὲν πραγματοποιεῖται ἡ Θεία μεταληψις στὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Εἶναι ἕνα μέτρο ποὺ ἀποφάσισε ἐκεὶ ἡ Πολιτεία. Τὴν ἴδια ὥρα στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἐλπιδοφόρος ἔχει δώσει ὁδηγίες νὰ προσφέρεται προσωρινὰ ἡ Θεία Κοινωνία μὲ μεταλλικὸ κουταλάκι μιᾶς χρήσης. Θέλω νὰ πῶ ὅτι -πρὶν μποῦμε στὸν πυρήνα τοῦ θέματος, ποὺ ἐκεὶ κάποιος θὰ πεῖ ὅτι ἴσως τὸν πρῶτο λόγο τὸν ἔχουν οἱ ἐπιστήμονες- ὑπαρχουν τρόποι μέσῳ τῶν ὁποίων λύνεται τὸ θέμα. Ἐσεῖς θεωρεῖτε ὅτι μία μεταβολὴ στὸ τελετουργικὸ θὰ μποροῦσε να προσβαλει τὸν πυρήνα , δογματικά, τῆς πίστεως;»
Ἀπομαγνητοφωνημένη συνέντευξις (*)
Ἄν προσέξει κανεὶς τὸ στήσιμο τῆς ἐρωτήσεως εὔκολα ἀντιλαμβάνεται ὅτι εἶναι καλὰ προετοιμασμένη. Προεξοφλεῖ ὅτι ὑπάρχει πρόβλημα καὶ ὄχι ὅτι κάποιοι -ἐνδεχομένως μὴ ἔχοντες καμμίαν οὐσιαστικὴ σχέσι μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή- διατυπώνουν ἀπορίες ἤ ἀνησυχίες ἤ φόβους ἤ τοὺς λογισμοὺς τους τέλος πάντων. Φεῦγει ἀπὸ τὸν χῶρο αὐτὸ καὶ μπαίνει στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο καὶ παρουσιάζει παραδείγματα: Στὴν Γερμανία δὲν κοινωνοῦν στὶς ὀρθόδοξες ἐκκλησίες, ὁ Ἐλπιδοφόρος Ἀμερικῆς χρησιμοποιεῖ «κουταλάκι μιᾶς χρήσης». Ἄρα ὑπονοεῖ ὅτι τὸ πρόβλημα ἤ θέμα ὑπάρχει καὶ δημιουργεῖ ἐξελίξεις. Στὴν ἐρώτησι ὑπάρχει καὶ ἡ λύσις: «ἡ μεταβολὴ στὸ τελετουργικὸ τῆς ἐκκλησίας». Τὸ θεωρεῖ καὶ αὐτὸ δεδομένο ἡ ἄνκοργούμαν. Γιὰ τὸν πυρῆνα τοῦ θέματος , κατὰ τὴν γνώμη της, ἀρμόδιοι εἶναι καὶ τὸν πρῶτο λόγο τὸν ἔχουν οἱ ἐπιστήμονες. Ὅπως δηλαδὴ καὶ στὸ θέμα τοῦ κλεισίματος τῶν ναῶν. Τὸν πρῶτο λόγο τὸν εἶχαν οἱ «εἰδικοὶ», οἱ ἐπιστήμονες καὶ τὸν τελευταῖο οἱ ἀποφασίζοντες πολιτικοὶ οἱ δὲ ἱεράρχες ὄφειλαν νὰ ὑπακούσουν στοὺς πολιτικοὺς καὶ νὰ ἐπιβάλλουν στὸν κλῆρο καὶ στοὺς πιστοὺς τὶς ἀποφάσεις τῆς πολιτείας ἐπισείοντες τὴν ὑποχρέωσί τους (πιστῶν καὶ κλήρου) γιὰ ὑπακοή στὸν ἐπίσκοπο… Τὸ ἐρώτημα στὸν Σεβασμιώτατο ἐστιάζεται λοιπὸν στὸ ἐξῆς: Ἐπειδὴ ὑπάρχει πρόβλημα μὲ τὴν Θεία Κοινωνία, διότι μεταδίδει ἀσθένειες, ὅπως λένε οἰ ἐπιστήμονες, καὶ ἤδη ἀρχισαν οἱ διαδικασίες καὶ οἱ ἐξελίξεις καὶ ἐντὸς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου ὥστε νὰ ἀλλάξει ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς Θείας κοινωνίας, σᾶς ἐρωτῶ αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ θὰ μποροῦσε νὰ προσβάλει τὸν πυρήνα , δογματικά, τῆς πίστεως; Ἡ ἐρώτησις εἶναι καίρια. Ἡ ἐρωτώσα ρωτὰ ἄν ὅλα αὐτὰ προσβάλλουν τὸν πυρήνα τῆς πίστεως. Αὐτὸ ἀκριβῶς κάνουν. Ὅπως καὶ στὴν περίπτωσι τοῦ κλεισίματος τῶν ναῶν (ὡς χώρων μολύνσεως), στὴν τέλεσι λειτουργιῶν χωρὶς πιστοὺς –δηλαδὴ στὸ σχίσιμο τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας- ὅπου ἡ πίστις ἦταν τὸ διακυβευόμενο, τὸ ἴδιο φυσικὰ γίνεται καὶ ἐδώ.
Ἡ ἀπάντησις τοῦ Σεβασμιωτάτου:
-Κοιτάξτε. Στὸ ἐξωτερικὸ τοὺς καταλαβαίνω. Ὑπάρχουνε ἄλλες κυβερνήσεις, ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς δὲν τὰ βλέπουν ἔτσι τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουμε ἐμεῖς καὶ τοὺς καταλαβαίνω. Καὶ τὴ Γερμανία καὶ τὴν Ἀμερική. Καὶ παίρνουνε αὐτὲς τὶς ἀποφάσεις.
Δὲν ἀπαντᾶ στὸ ἐρώτημα ἄν προσβάλλεται ἡ πίστις εὐθέως. Ἀναφέρεται στὰ ἐξωτερικὰ δεδομένα ἄλλες κυβερνήσεις, καὶ ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς (ἐδὼ σηκώνει πολὺ σκέψι… καὶ προβληματισμό) καὶ καταλήγει στὸ ὅτι: «δὲν τὰ βλέπουν ἔτσι τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουμε ἐμεῖς» Δηλαδὴ, ἀντιστοίχως, ἐμεῖς ἐδὼ δὲν βλέπουμε τὰ πράγματα ὅπως τὰ βλέπουν αὐτοὶ. Ἄρα μπορεῖ ἡ θέσις μας καὶ νὰ εἶναι διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν δική τους (κυρίως, σκέπτομαι ἐγὼ, λόγῳ τοῦ ὅτι ὑπάρχουν ἄλλες θεολογικὲς προοπτικὲς). Ἡ δημοσιογράφος ὅμως δὲν ἀρέσκεται σὲ τέτοιες διατυπώσεις διότι προφανὴς σκοπός της εἶναι νὰ προωθήσει τὴν κατάστασι ποὺ διαμορφώνεται στὴν Ἀμερικὴ καὶ τὴν Εὐρώπη σὰν τὴν πρέπουσα καὶ ἀναγκαία κατάστασι ποὺ πρέπει νὰ γίνει ἀποδεκτή παντοῦ. Ἐπανέρχεται σ᾿ αὐτὸ ποὺ εἶναι τὸ κεντρικὸ ἐπιχείρημα ὅλων, δηλαδὴ στὴν ἀνθρώπινη ὑγεία σὰν ὑπέρτατο ἀδιαπραγμάτευτο ἀγαθὸ ἐνώπιον τοῦ ὁποίου ὅτιδήποτε ἄλλο εἶναι δεύτερο καὶ εἶναι ἀνεκτὴ ἡ ὕπαρξις του μόνον ἐφ᾿ὅσον ὑπηρετεῖ αὐτὸ τὸ ἀγαθό, τῆς ὑγείας:
-Ναὶ, ἀλλὰ εἶναι ἀνθρώπινοι ὀργανισμοὶ καὶ κεῖ ποὺ καλοῦνται νὰ προστατευτοῦν.
Ἀμέσως ὁ Σεβασμιώτατος «ἀλλάζει» γραμμή:
-Ναὶ ἀκριβῶς, καὶ δεν μποροῦμε νὰ κατηγοροῦμε τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς καὶ τὸν Γερμανίας γιατὶ πήραν κάποιες ἀποφάσεις, διότι δὲν εἴμαστε στὴ θέσι τους. Ἄν εἴμαστε στὴ θέσι τους θὰ δοῦμε τί θὰ κάναμε. Δήλαδὴ τί θὰ κινήσουνε μπαϊράκι;
Αἰσθάνθηκε ὁ Σεβασμιώτατος τὴν ἀνάγκη νὰ ἀπολογηθεῖ ὅτι δὲν κατηγορεῖ. Ἠ γνώμη του τοῦ ζητήθηκε. Ἡ γνώμη δὲν εἶναι κατηγορία. Μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετική. Στὴν περίπτωσί μας θὰ ἦταν εὐκταῖο ἡ γνώμη μας νὰ ἐδράζεται σὲ βάσεις πατερικές. Στὴν ἀπάντησι τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡ στάσις τῶν ἱεραρχῶν αὐτῶν δὲν ἐξετάζεται ἐπὶ τῇ βάσει κριτηρίων πίστεως ἀλλὰ τοπικότητος. Δὲν μποροῦν ἀσφαλῶς νὰ παραβλεφθοῦν καὶ τὰ κριτήρια αὐτά. Δὲν ἐπιτρέπεται ὅμως νὰ γίνουν μοχλὸς γιὰ νὰ ἀντιμετωπιστεῖ συνολικὰ τὸ θέμα καὶ ἐκεὶ ποὺ δὲν ὑπάρχουν τέτοιες συνθῆκες. Παρακάτω φαίνεται ἡ θέσις τοῦ Σεβασμιωτάτου ξεκάθαρα:
«Πιστεύω δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω. Ἐκεῖ εἶναι ἡ διαφορά».
Αὐτὸ τὰ ἐρμηνεῦει ὅλα, τὰ συνοψίζει ὅλα. Εἶναι τὸ νέο σύνθημα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.
«Δὲν εἶναι ἡ οὐσία πῶς θὰ κοινωνήσω, ἀλλὰ τί θὰ κοινωνήσω»
Κρατῆστε το. Ἔρχεται νὰ ἀντικαταστήσει τὸ ἀρχικὸ σύνθημα: «Δὲν κινδυνεύει ἡ πίστις, ἀλλὰ οἱ πιστοί». Ὅπως τὸ «Μένουμε ἀσφαλεῖς» ἀντικατέστησε τὸ «Μένουμε σπίτι».
Ἡ δημοσιογράφος βέβαια κατέληξε μὲ τὴν ἀναμενόμενη ἐπωδό γιὰ τὰ φώτα τῶν ἐπιστημόνων καὶ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν προστασία τῶν πιστῶν καὶ τῆς κοινωνίας:
- Κρατῶ καὶ αὐτὸ ποὺ μᾶς εἴπατε στὴν ἀρχὴ ὅτι οἱ ἐπιστήμονες ἐν πάσει περιπτώσει μᾶς δίνουν καὶ τὰ φώτα. Ὅπως ἐγινε καὶ μὲ τὰ μέτρα ποὺ ἐλήφθησαν γιὰ νὰ προστατευτῇ ἡ κοινωνία καὶ νὰ προστατευτοῦν καὶ οἱ πιστοί.
Αὐτὰ ὅλα δὲν ἦταν κεραυνοὶ ἐν αἰθρία. Ἤδη ἀπὸ τὶς 22/5 ὁ κ. Χρυσόστομος Σταμούλης δήλωνε στὸν Ἐθνικὸ Κήρυκα στὴν Ἀμερική:
«Η Εκκλησία και η Θεολογία ποτέ δεν ταύτισαν τον τρόπο με την ίδια τη Θεία Ευχαριστία, με το μυστήριο».
aktines
Δηλαδὴ τὸ ἴδιο σύνθημα μὲ αὐτὸ τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Δὲν ἔχει καμμιὰ σημασία γι᾿ αὐτὸν ὁ τρόπος μεταδόσεως τῆς Θείας Κοινωνίας, ἀλλὰ τὸ μυστήριο, ἡ οὐσία. Πάντα μὲ τὶς οὐσίες γιγαντομαχοῦν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι. Τὰ ἄλλα εἶναι δεύτερα, ποταπά. Δὲν θὰ μοῦ κάνει καμμία ἐντύπωσι ἄν ἀργότερα ποῦν τὰ ἴδια ἄν ὁ ἄρτος θὰ εἶναι ἄζυμος ἤ ἔνζυμος. Λεπτομέρειες γιὰ χαμερπὴ ἀνθρωπάρια ποὺ δὲν βιώνουν τὸ μυστήριον ποὺ βιώνουν αὐτοί. Ὅλα ἀλλάζουν κατὰ τοὺς καιροὺς καὶ τὶς ἀνάγκες:
Η Εκκλησία μετά τον ένατο αιώνα προχώρησε στον τρόπο μετάδοσης με τη λαβίδα που όλοι σήμερα γνωρίζουμε και καλά έκανε. Εκείνη ήταν η ανάγκη της εποχής. Σήμερα, κάτω από τη νέα ανάγκη, ίσως ήλθε ο καιρός να επανεξετάσει το θέμα.(ὅ.π.)
Καὶ, ἐπειδὴ ὑπάρχουν οἱ ταλαίπωροι καὶ κολλημένοι στοὺς τύπους, τοὺς κατακεραυνώνει ὁ μύστης τῆς θεολογίας, ὡς ἀρνητὲς τῆς ἀληθείας:
Κάθε άλλη θεώρηση που αρνείται τούτη τη δυνατότητα αλλαγής, η οποία εξάπαντος γίνεται υπέρ των μελών του εκκλησιαστικού σώματος, προκρίνει τον τύπο και αρνείται την αλήθεια.(ὅ.π.)
Ὅλες αὐτὲς οἱ ἀλλαγὲς, γιὰ τὴν κατηγορία αὐτὴ τῶν ἐκκλησιαστικῶν προσώπων ποὺ πρωταγωνιστοῦν στὸν σύγχρονο ἐκκλησιαστικὸ βίο γίνονται πάντα στὸ ὄνομα τῆς ἀγάπης:
«Θα μπορούσε, στο όνομα της αγάπης, να προχωρήσει σε μια αλλαγή η οποία δεν θίγει καθόλου τον πυρήνα του δόγματος και ως εκ τούτου τον τρόπο υπάρξεως των μελών του εκκλησιαστικού σώματος». (ὅ.π.)
Ἐδὼ φαίνεται καὶ ἡ πνευματικὴ πατρότης, τὸ κόπυράϊτ, τοῦ ἐρωτήματος τῆς δημοσιογράφου πρὸς τὸν Σεβασμιώτατο περὶ τὸν πυρήνα τοῦ δόγματος ποὺ ἀναφέραμε παραπάνω. Ὅχι ὅτι εἶναι μεμπτὸν αὐτὸ, ἀλλὰ βλέπουμε πάλι τὴν ἵδια ὁμάδα νὰ ἀναπτύσει τὸ παιχνίδι της μὲ τὴν ἴδια τακτική: «Εἰδικοὶ» γιατροὶ, θεολόγοι ἀνθρωπιστές, δημοσιογράφοι κλπ διαμορφωτὲς τῆς κοινῆς γνώμης, πολιτικοὶ ποὺ ἀποφασίζουν καὶ ἰεράρχες ποὺ ἐκτελοῦν.
Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς παραπάνω ἱεράρχες προσετέθησαν καὶ ἄλλοι μὲ κυριώτερη παρέμβασι αὐτὴ τοῦ Οἱκουμενικοῦ Πατριάρχου ὅπου χτύπησε τὸ τάλαντο γιὰ τὴν «ἀνταλαγή ἀπόψεων».
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του ethnos.gr, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος αποστέλλει γράμματα στις τοπικές εκκλησίες, ενώ υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των Προκαθημένων, με ζητούμενο την ανταλλαγή απόψεων για τα θέματα που προκύπτουν λόγω του κορονοϊού και με αιχμή του δόρατος το ζήτημα του τρόπου μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας. (27.5.2020) https://www.ethnos.gr/ekklisia/oikoymeniko-patriarheio/107770_mitropoli-belgioy-anoigoyn-oi-naoi-sto-loyxemboyrgo-alla
Ἥδη λίγο πρὶν τὸ κείμενο σταλεῖ δημοσιοποιήθηκε ἡ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου ποὺ περιέχει καὶ τὸ ἐνθαρυντικὸ, καὶ μακάρι νὰ τηρηθεῖ στὴν πράξι:
« προσεπιδηλοῦντες ἐνσυνειδήτως ὅτι οὐδόλως προτιθέμεθα νά ἀποστῶμεν ἐκ τῶν κληροδοτηθέντων πᾶσιν ἡμῖν ὑπό τῶν μακαρίων Πατέρων ἡμῶν».(1.6.2020) romfea
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν σὲ συνέντευξί του δήλωσε:
Για το ζήτημα της Θείας Κοινωνίας ο Αρχιεπίσκοπος για ακόμη μια φορά επανέλαβε ότι το θέμα αυτό δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο συζητήσεων, καθώς δεν αποτελεί προσωπικό θέμα του καθενός. «Στα μεγάλα αυτά θέματα της Θείας Κοινωνίας δεν είναι καν θέματα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ούτε καν του Πατριάρχη, είναι πανορθόδοξο θέμα, διότι εδώ είναι η ουσία της Εκκλησίας μας. Χωρίς τη Θεία Κοινωνία δεν υπάρχει Εκκλησία, δεν χρειάζεται» Καθημερινή της Κυριακής 31.5.2020 συνέντευξι στον Αλέξη Παπαχελά
Μακάρι νὰ τὸ ἀντιμετωπίσουν ὡς θέμα οὐσίας τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ μὴν κάνουν τὰ τραγικὰ ποὺ ἔπραξαν στὸ Κολυμπάρι (καὶ ἐκεὶ πανορθόδοξο ἦταν τὸ θέμα… καὶ ἐκεῖ ὑπῆρχε ἡ πνευματικὴ κληρονομία τῶν μακαρίων πατέρων ἡμῶν πλὴν ἀπέστημεν τραγικῶς) καὶ στὸν πρόσφατο διωγμό. Ὁπωσδήποτε ὁ Θεὸς νὰ φυλάξῃ γιατὶ νέα δεινά ἐπαπειλοῦνται. Παρακαλῶ ὅλους, ἀπὸ ὅποια θέσι καὶ ἄν βρίσκονται, νὰ μὴν καθεύδουν, ἄς ἐνσκύψουν στὰ τρέχοντα, ἄν μποροῦν καὶ καταλαβαίνουν ἄς μιλήσουν, ἄς βοηθήσουν τοὺς ἀποφασίζοντες , πολιτικοὺς καὶ ἐκκλησιαστικούς, μιλῶντας τους ξεκάθαρα. Δὲν εἶναι ὑπακοὴ στὴν ἐκκλησία ἡ σιωπή. Δὲν εἶναι ἀρετὴ αὐτό. Δειλία εἶναι. Βόλεμα. Ὑπεκφυγὴ. Ἡ Πίστις πολεμεῖται καὶ διώκεται. Δὲν εἶναι φανατισμὸς οὔτε ὑπερηφάνεια νὰ φωνάξεις ὅταν κινδυνεὺεις. Ἄν ἔχει πιάσει φωτιά καὶ τύχει νὰ τὸ δῆς καὶ βάλλεις τὶς φωνές εἶναι φανατισμός; Τί θὰ σοῦ ποῦν; Ὅτι δὲν σέβεσαι τὴν θέσι τους καὶ τὴν ξεκούρασί τους; Ὅτι ἐνοχλεῖς καὶ θὰ ξυπνήσεις αὐτοὺς ποὺ κοιμοῦνται; Μὰ ἀκριβῶς αὐτὸ πρέπει νὰ γίνει. Ἀλλοιῶς θὰ καοῦμε ὅλοι μαζὶ καὶ ὅποιοι μείνουν θὰ σὲ κατηγοροῦν καὶ ἀπὸ πάνω ὅτι εἶδες τὴ φωτιά καὶ δὲν φώναξες.
Τί λένε οἱ ἁγιοί μας;
Ἂν δὲν ἀντιδράσουμε, θὰ σηκωθοῦν οἱ πρόγονοί μας ἀπὸ τοὺς τάφους. Ἐκεῖνοι ὑπέφεραν τόσα γιὰ τὴν πατρίδα καὶ ἐμεῖς τί κάνουμε γι᾿ αὐτήν; Ἡ Ἑλλάδα, ἡ Ὀρθοδοξία, μὲ τὴν παράδοσή της, τοὺς Ἁγίους καὶ τοὺς ἥρωές της, νὰ πολεμῆται ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς Ἕλληνες καὶ ἐμεῖς νὰ μὴ μιλᾶμε! Εἶναι φοβερό! Εἶπα σὲ κάποιον: «Γιατί δὲν μιλᾶτε; Τί εἶναι αὐτὰ ποὺ κάνει ὁ τάδε;». «Τί νὰ πῆς, μοῦ λέει, αὐτὸς ὅλος βρωμάει». «Ἂν βρωμάη ὅλος, γιατί δὲν μιλᾶτε; Χτυπῆστε τον». Τίποτε, τὸν ἀφήνουν. Ἕναν πολιτικὸ τὸν ἔφτυσα. «Πές, τοῦ λέω, "δὲν συμφωνῶ μ᾿ αὐτό". Τίμια πράγματα. Θέλεις νὰ ἐξυπηρετηθῆς ἐσὺ καὶ νὰ ρημάξουν ὅλα;».
Ἂν οἱ Χριστιανοὶ δὲν ὁμολογήσουν, δὲν ἀντιδράσουν, αὐτοὶ θὰ κάνουν χειρότερα. Ἐνῶ, ἂν ἀντιδράσουν, θὰ τὸ σκεφθοῦν. Ἀλλὰ καὶ οἱ σημερινοὶ Χριστιανοὶ δὲν εἶναι γιὰ μάχες. Οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἦταν γερὰ καρύδια· ἄλλαξαν ὅλο τὸν κόσμο. Καὶ στὴν βυζαντινὴ ἐποχὴ μιὰ εἰκόνα ἔβγαζαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἀντιδροῦσε ὁ κόσμος. Ἐδῶ ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε, γιὰ νὰ ἀναστηθοῦμε ἐμεῖς, καὶ ἐμεῖς νὰ ἀδιαφοροῦμε! Ἂν ἡ Ἐκκλησία δὲν μιλάη, γιὰ νὰ μὴν ἔρθη σὲ ρήξη μὲ τὸ κράτος, ἂν οἱ μητροπολίτες δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ τὰ ἔχουν καλὰ μὲ ὅλους, γιατὶ τοὺς βοηθᾶνε στὰ Ἱδρύματα κ.λπ., οἱ Ἁγιορεῖτες πάλι ἂν δὲν μιλοῦν, γιὰ νὰ μὴν τοὺς κόψουν τὰ ἐπιδόματα, τότε ποιός θὰ μιλήση; ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ. ΛΟΓΟΙ Β΄. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΣΕΛ.22
Ἤδη πολλοὶ ἀνησυχοῦντες γράφουν καὶ ἀναλύουν ὅλα τὰ παραπάνω, (βλέπε Τας Θύρας: Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ετοιμάζεται να προσβάλει την Θεία Κοινωνία. aktines) ὅπως μπορεῖ ὁ κάθε ἕνας. Μὴν κολλᾶμε στὶς «λεπτομέρειες». Δὲν εἴμαστε ποιμένες, οὔτε διδάσκαλοι καὶ δὲν πιστεύω κανεὶς λογικὸς ἄνθρωπος νὰ περιμένει λόγο πλήρη, μεθοδικὸ καὶ οἰκοδομητικὸ (οἴδαμε καὶ τὶς πνευματικὲς οἰκοδομὲς ποὺ ἔχτισαν τόσα χρόνια οἰ εὐλαβεῖς χτίστες). Γιὰ τέτοια στοὺς ἁγίους καὶ στοὺς ὑπευθύνους ποιμένες, ὅπου τοὺς βροῦμε πλέον. Ναυαγοὶ εἴμαστε ποὺ φωνάζουμε μέσα στὸ πέλαγος καὶ στὴν τρικυμία ζητῶντας βοήθεια.
Ζητῶ συγνώμη ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Ἀργολίδος ποὺ διέκοψα ἀποτόμως τὴν ἰχνηλάτησι τῶν λόγων του. Ὅμως ἡ παρένθετη δήλωσις του καὶ οἱ ἐξελίξεις , ποὺ τρέχουν ὅπως λένε, μοῦ δημιούργησαν αὐτὴ τὴν ἀνάγκη. Πρώτα ὁ Θεὸς θὰ ἐπανέλθω γιὰ νὰ μὴν μένουν ἐκρεμότητες καὶ παράπονα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΤΖΑΝΑΚΗΣ Ἀκρωτήρι Χανίων. 1/6/2020
(*)https://www.tvopen.gr/watch/28975/mhtropolithsargolidosnektariosprostateyotoyspistoysotanexoioshΡωμαίικο οδοιπορικό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου