Γεννήθηκα στη Ντούτσαγα, Ανάμεσα σε Αρμένηδες, Εβραίους και Γύφτους

Πηγή:http://paterikos.blogspot.com/

Γεννήθηκα στη Ντούτσαγα, Ανάμεσα σε Αρμένηδες, Εβραίους και Γύφτους
Συγγραφέας: Παλιούρας Αθανάσιος

Ιστορίες αγάπης και αλήθειας από το παλιό Αγρίνιο 

Του Νικου Βατοπουλου

Μια από τις πιο αληθινές και συγκινητικές αφηγήσεις για τη σχέση ενός παιδιού με ένα ζώο, διάβασα, ανέλπιστα, αναπάντεχα, στο διήγημα «Ξυπόλητοι καβαλάρηδες». Είναι ένα από τα διηγήματα του Θανάση Παλιούρα στο νέο βιβλίο του «Γεννήθηκα στην Ντούτσαγα» (εκδ. Αρμός), ένα βιβλίο στο οποίο με τράβηξε το υπέροχο εικαστικό έργο του Χρήστου Μποκόρου στο εξώφυλλο και η πνευματική διαδρομή του συγγραφέα. Τον Θανάση Παλιούρα τον γνώριζα ως εξέχουσα πνευματική μορφή στον χώρο της βυζαντινής αρχαιολογίας, αλλά δεν είχα διαβάσει ποτέ λογοτεχνικό του έργο. Διάβασα το «Γεννήθηκα στην Ντούτσαγα» και έκλεισα στην καρδιά μου το Αγρίνιο των παιδικών και εφηβικών χρόνων του συγγραφέα (η Ντούτσαγα, μετέπειτα Καλλιθέα, είναι συνοικία αυτής της πόλης). Τέτοια ήταν η επίδραση που είχε πάνω μου.

Αυτοβιογραφικά σπαράγματα είναι αυτά τα διηγήματα, με τα οποία ο Θανάσης Παλιούρας διασώζει από τη λήθη την κοινωνία της γενέτειράς του, στις δεκαετίας του ’40 και του ’50. Προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στην αυτογνωσία του Αγρινίου
και της τοπικής κουλτούρας, αλλά πάνω απ’ όλα καταθέτει ένα λογοτεχνικό έργο που λαμποκοπάει από τιμιότητα και αλήθεια. Ανέφερα αρχικά, το διήγημα, στο οποίο ο μικρός ήρωας αναπτύσσει μια συγκλονιστική σχέση με ένα άλογο, την Κανέλλω. Τέτοια είναι η δύναμη, που μονολογούσα «τύφλα να έχει η “Μαύρη Καλλονή”, που είναι έργο της παγκόσμιας εφηβικής λογοτεχνίας». Η Κανέλλω είναι ανώτερη...

Οπως βαθιά και δυνατή είναι η συνάντηση του μικρού ήρωα με τον τραυματία του Εμφυλίου, Τηλέμαχο Μάντζο (στο «Στρατιώτες και Αντάρτες»). Αλλά, πιστεύω είναι στο διήγημα «Τα μεγαλεία των Μαγαλειών» που ο Θανάσης Παλιούρας μάς δίνει σε λίγες σελίδες το απόσταγμα της ελληνικής επαρχίας, της λεβεντιάς, με διονυσιασμό και διαχρονικά ελληνικά στοιχεία, μέσα από την καταπληκτική χορευτική επίδειξη του Στάθη, του Σωτήρη, του Βασίλη και του Σπύρου: τα τέσσερα αδέλφια που όταν χόρευαν ράγιζε η γη.

Ιστορία από την Κατοχή, είναι το «Για ένα καρβέλι ψωμί» και ιστορία του 1946 είναι το «Μπροστά στον θάνατο», όταν κλιμάκιο Eλβετών γιατρών έβγαλε μελλοθάνατα από φυματίωση όλα τα παιδιά του χωριού (αλλά κανένα δεν πέθανε!).

Υπέροχη ιστορία για τη μετανάστευση και τους δι’ αλληλογραφίας γάμους είναι το κωμικό και πικρό «Η φωτογραφία», μια ιστορία από το 1950. Στέκεται κανείς με σεβασμό και συγκίνηση μπροστά στον λόγο του Θανάση Παλιούρα, μια γραφή απλή στο μεγαλείο της και μεγαλειώδης στην απλότητά της.

Ισως είναι το απόσταγμα μιας πορείας στην ωριμότητα, αυτό που όπλισε τον Θανάση Παλιούρα, να πετάξει όλα τα βαρίδια και τα τεχνάσματα, και να μιλήσει κατευθείαν στην καρδιά για μια Ελλάδα που έζησε ο ίδιος όταν το Αγρίνιο ήταν η επιτομή της ελληνικής επαρχιακής πόλης. Αλλά επέτυχε ώστε τα βιώματά του από έναν συγκεκριμένο τόπο σε μια ορισμένη συγκυρία, να γίνουν πανελλήνια, υπερτοπικά και διαχρονικά. Είναι τέτοια η αγάπη στη γενέτειρά του, που διάλεξε εικαστικά έργα ζωγράφων με καταγωγή από το Αγρίνιο για να συμπληρώσει ένα παλίμψηστο και ένα μικρό-μεγάλο σύμπαν.

Θανάσης Παλιούρας, «Γεννήθηκα στην Ντούτσαγα», εκδ. Αρμός.

 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_03/09/2011_454699