άρθρο του δασκάλου Σάββα Ηλιάδη
Λέει η είδηση: «Είπε ο Χόκινγκ, πως η Γη απειλείται από την κλιματική αλλαγή, την εξάντληση των φυσικών πόρων και την κατάρρευση της βιοποικιλότητας, γι’ αυτό τα διαστημικά ταξίδια είναι ζωτικά, προκειμένου να διασφαλισθεί το μέλλον της ανθρωπότητας. Ξεμένουμε από χώρο και τα μόνα μέρη να πάμε, είναι οι άλλοι κόσμοι. Είναι καιρός πια να εξερευνήσουμε άλλα ηλιακά συστήματα. Η εξάπλωσή μας σε αυτά ίσως είναι το μόνο πράγμα που θα μας σώσει από τους εαυτούς μας. Είμαι πεπεισμένος ότι είναι αναγκαίο οι άνθρωποι να αφήσουν τη Γη» δήλωσε ο Χόκινγκ. «Δεν πρέπει να αρκούμαστε να απολαμβάνουμε το σύμπαν, από τη βολή της Γης. Η Γη απειλείται από τόσα πολλά πράγματα, που είναι δύσκολο να είμαι θετικός».
Αυτή είναι η πρόταση που κάνει ο Χόκινγκ, ο άνθρωπος, του οποίου η γνώμη βαραίνει στο χώρο της παγκόσμιας επιστημονικής σκηνής. Δηλαδή, το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ο άνθρωπος, κατά τον Χόκινγκ, πήρε το δρόμο της καταστροφής και δεν μπορεί ή δεν θέλει να επιστρέψει. Δεν διαβλέπει πισωγύρισμα. Γι` αυτό κάνει έκκληση στους ισχυρούς να ετοιμάζονται το συντομότερο για τη φυγή, την εγκατάλειψη της μητέρας Γης και την αναζήτηση άλλων αστέρων, που πιθανόν θα είναι κατάλληλοι για επιβίωση.
Η πρόταση αυτή του Χόκινγκ εκφράζει καταρχήν μια συγκεκριμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία. Μια προσωπική γνώμη και γι` αυτό έχουμε το δικαίωμα και το χρέος να την προσέξουμε και να την σχολιάσουμε. Είναι μια γνώμη, που εντυπωσιάζει και εξάπτει τη φαντασία, αλλά, ως ανακοίνωση από χείλη επιστήμονα τέτοιας εμβέλειας, δεν αναπαύει τον απλό άνθρωπο, μάλλον δε, του δημιουργεί αισθήματα αβεβαιότητας, ανασφάλειας και απογοήτευσης.
Το μέλλον της ανθρωπότητας λοιπόν, θα διασφαλισθεί με τη φυγή του μιάστορος ανθρώπου (μιάστωρ = αυτός που μολύνει, που κάνει έγκλημα) από τον κόσμο αυτό (κόσμος = στόλισμα, στολίδι), που ο ίδιος μετέτρεψε με πλήρη ασέβεια σε μίασμα. Από τη μητέρα Γη, που τον αγκάλιασε χιλιετίες και τον έθρεψε, προσφέροντάς του πλούσια τον εαυτό της. Που του χάρισε όλα τα καλά της, για να ζήσει και να χαρεί τη ζωή του. Και όχι μόνο αυτό, αλλά να χαρεί και απογόνους «από γενεάς εις γενεάν» έως σήμερα. Αυτό συμβουλεύει στους ισχυρούς του κόσμου ο παγκοσμίως γνωστός επιστήμονας Στίβεν Χόκινγκ, με την αφορμή της κλιματικής αλλαγής στη γη, της μόλυνσης του περιβάλλοντος, της αύξησης του πληθυσμού και των άλλων προβλημάτων.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η ιδέα εκφράζει και την πλειονότητα των επιστημόνων και των ισχυρών της γης, ως μια σοβαρά συγκλίνουσα πεποίθηση. Ούτως ή άλλως όμως, τι κρίμα για τον άνθρωπο! Να προτιμάται και να προτείνεται ως επιλογή, στο υποτιθέμενο αδιέξοδο, η αγωνιώδης καταφυγή σε ριψοκίνδυνες ουτοπιστικές «εξόδους», από τη ρεαλιστική και θαρραλέα παραμονή του στον τόπο που γεννήθηκε και την αντιμετώπιση αυτού του κακού, που, όντως είναι μια πραγματικότητα! Να ωραιοποιείται τo πλάνο όνειρο, το ποτισμένο με αυτοπεποίθηση και αυταρέσκεια, το βασισμένο σε πιθανολογίες μελλοντικής προόδου της επιστήμης και να προτείνεται στον άνθρωπο η φυγή, παρά η γενναία επιστροφή στην κατά μέτωπο συνάντηση με τον εαυτό του, με τα πάθη του και την πάλη για την αλλοίωσή τους, την αλλαγή συμπεριφοράς στο βίο και στην πολιτεία του απέναντι στα κτίσματα του Θεού και στο συνάνθρωπό του!
Ο άνθρωπος της Δύσης – ακόμη και της μακρινής Ανατολής σήμερα- τυφλωμένος από το συνεχές κυνήγι του ευδαιμονισμού, της ευτυχίας και της επιτυχίας, ως δικαίωσης ενώπιον της συνειδήσεώς του – όση του απέμεινε- και της εκπλήρωσης του προορισμού του στην παρούσα ζωή, δεν έχει εμπειρίες ασκητικής παράδοσης. Δεν γνωρίζει συνεπώς τι σημαίνει αυτάρκεια και ολιγάρκεια ως επιλογή του τρόπου της ζωής. Τι σημαίνει η μεσότητα μεταξύ του «υστερείσθαι» και του «περισσεύειν» του αποστόλου Παύλου. Δεν έχει φερέγγυες πηγές, για να διδαχθεί αυτές τις αρετές.
Έτσι η συνέχιση της ασέλγειας επί της «πνεούσης τα λοίσθια» μητέρας Γης, καθώς φαίνεται, κατάντησε μονόδρομος και αφού η γη αντέχει ακόμη να ικανοποιεί το ακόρεστο των παθών του ανθρώπου μέχρις εσχάτων, αποκλείει την επιστροφή του στη φυσική ζωή, στην κατά φύση παραμονή και διαβίωσή του μέσα στην αγκαλιά της. Μεθυσμένος από την αυτοθέωσή του, θα της δώσει και τη χαριστική βολή!
Δεν αναφερόμαστε βέβαια στο έργο της επιστήμης, που σχετίζεται γενικά με τη μελέτη του Σύμπαντος . Αυτό είναι χαρακτηριστικό της φύσης του ανθρώπου και υποχρεούται να το κάνει η επιστήμη, σύμφωνα με τους κανόνες της ηθικής, που η ίδια θέτει στον εαυτό της, για την ωφέλεια πάντων των βιούντων ανά την Υφήλιο. Υπ` αυτήν την έννοια, ναι, είναι «ζωτικά» τα διαστημικά ταξίδια.
«Η εξάπλωσή μας σε αυτά (τα ηλιακά συστήματα) ίσως είναι το μόνο πράγμα που θα μας σώσει από τους εαυτούς μας», λέει ο Χόκινγκ. «Αυτή η προσπάθεια αναζήτησης νέων αστέρων προς επιβίωση, θα ενώσει τα ανταγωνιζόμενα κράτη, για τη διάσωση του ανθρώπινου γένους».
Δηλαδή, αν αντιλαμβανόμαστε καλά, θα είναι η ευκαιρία, για να καλλιεργηθεί η αγάπη και η ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών. Δεν θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε πως η πρόταση αυτή μοιάζει με την περίπτωση ενός ψυχικά ασθενούς, ο οποίος πηγαίνει για θεραπεία στον ψυχίατρο κι εκείνος, αντί για θεραπεία, του συστήνει την … αυτοκτονία! Διότι, όπου κι αν πάει ο άνθρωπος, «αν δεν τα βρει με το Θεό, με τον εαυτό του και με το συνάνθρωπό του», δεν πρόκειται να σωθεί από τίποτε, δεν πρόκειται να συμβιώσει ποτέ εν ειρήνη και πουθενά.
Η ιστορία έχει αποδείξει πως, όσο ζει ο άνθρωπος επάνω στη γη, δεν έλειψαν ποτέ οι συγκρούσεις για τα συμφέροντα και τις επεκτατικές διαθέσεις των ισχυρών. Και πάντα οι αδύνατοι ήταν τα θύματα. Ποια θα είναι λοιπόν αυτή η δύναμη, που θα μεταμορφώσει τον άνθρωπο και θα κάνει διατηρήσιμη την προσωρινή ενότητα και την αγάπη στη συνεργασία τους αυτή, όταν θα έρθει η ώρα της μοιρασιάς στις νέες κατακτήσεις; Διότι η περιστασιακή συνεννόηση και συνεργασία για κάποιο σκοπό μπορεί να είναι πολύ εύκολη αλλά είναι και πολύ εύθραυστη, όταν θα μπει στη μέση το συμφέρον.
Πάντως, για να προσεγγίσουμε περισσότερο το θέμα, είναι καταφανές πως πουθενά, σ` όλη την δημοσιευθείσα είδηση, δεν διαφαίνεται ούτε υπονοείται το υπερφυσικό στοιχείο. Μάλλον παρακάμπτεται και μάλιστα με προφητικές αναγγελίες. Δεν υπάρχει ο Θεός Δημιουργός και η πίστη στη διαρκή παρουσία του στον κόσμο. Η πίστη στη δημιουργική, συνεκτική, συντηρητική δύναμή Του, που αφορά σ` όλα τα κτίσματά Του. Η πίστη στην αιωνιότητα. Αλλά το σημαντικότερο όλων, δεν υπάρχει η πίστη στην μεταμορφωτική δύναμη της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, η οποία προσφέρεται σε κάθε ταπεινή, σε κάθε ανιδιοτελή ψυχή. Η Χάρη, που μπορεί να μεταβάλει όλον τον άνθρωπο και να του ξαναδώσει πίσω την αντιβασιλεία της κτίσης. Και αυτή η αποστατική θέση έναντι του Θεού είναι πραγματικά το όντως αδιέξοδο!
Ο αυτόνομος άνθρωπος αυτοθαυμάζεται και οδηγείται αυτοβούλως στην αυτοκαταστροφή. Δεν έχει σκοπό να εμπιστευτεί κανέναν άλλον.
Αυτές οι λίγες φτωχές σκέψεις επάνω σε ένα θέμα, που αγγίζει τη φύση του ανθρώπου και του γεννά ερωτήματα υπαρξιακά, επιθυμούμε να γίνουν στους καλοπροαίρετους αφορμή προσέγγισης, μέσα από τη ζωή και τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, τον ευαγγελικό λόγο και την Ορθόδοξη ασκητική, περί σεβασμού της κτίσεως και των δημιουργημάτων, τα οποία βιώνονται και γίνονται πράξη από τους Αγίους μας.
Αυτή είναι η πρόταση που κάνει ο Χόκινγκ, ο άνθρωπος, του οποίου η γνώμη βαραίνει στο χώρο της παγκόσμιας επιστημονικής σκηνής. Δηλαδή, το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ο άνθρωπος, κατά τον Χόκινγκ, πήρε το δρόμο της καταστροφής και δεν μπορεί ή δεν θέλει να επιστρέψει. Δεν διαβλέπει πισωγύρισμα. Γι` αυτό κάνει έκκληση στους ισχυρούς να ετοιμάζονται το συντομότερο για τη φυγή, την εγκατάλειψη της μητέρας Γης και την αναζήτηση άλλων αστέρων, που πιθανόν θα είναι κατάλληλοι για επιβίωση.
Η πρόταση αυτή του Χόκινγκ εκφράζει καταρχήν μια συγκεκριμένη κοσμοθεωρία και βιοθεωρία. Μια προσωπική γνώμη και γι` αυτό έχουμε το δικαίωμα και το χρέος να την προσέξουμε και να την σχολιάσουμε. Είναι μια γνώμη, που εντυπωσιάζει και εξάπτει τη φαντασία, αλλά, ως ανακοίνωση από χείλη επιστήμονα τέτοιας εμβέλειας, δεν αναπαύει τον απλό άνθρωπο, μάλλον δε, του δημιουργεί αισθήματα αβεβαιότητας, ανασφάλειας και απογοήτευσης.
Το μέλλον της ανθρωπότητας λοιπόν, θα διασφαλισθεί με τη φυγή του μιάστορος ανθρώπου (μιάστωρ = αυτός που μολύνει, που κάνει έγκλημα) από τον κόσμο αυτό (κόσμος = στόλισμα, στολίδι), που ο ίδιος μετέτρεψε με πλήρη ασέβεια σε μίασμα. Από τη μητέρα Γη, που τον αγκάλιασε χιλιετίες και τον έθρεψε, προσφέροντάς του πλούσια τον εαυτό της. Που του χάρισε όλα τα καλά της, για να ζήσει και να χαρεί τη ζωή του. Και όχι μόνο αυτό, αλλά να χαρεί και απογόνους «από γενεάς εις γενεάν» έως σήμερα. Αυτό συμβουλεύει στους ισχυρούς του κόσμου ο παγκοσμίως γνωστός επιστήμονας Στίβεν Χόκινγκ, με την αφορμή της κλιματικής αλλαγής στη γη, της μόλυνσης του περιβάλλοντος, της αύξησης του πληθυσμού και των άλλων προβλημάτων.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η ιδέα εκφράζει και την πλειονότητα των επιστημόνων και των ισχυρών της γης, ως μια σοβαρά συγκλίνουσα πεποίθηση. Ούτως ή άλλως όμως, τι κρίμα για τον άνθρωπο! Να προτιμάται και να προτείνεται ως επιλογή, στο υποτιθέμενο αδιέξοδο, η αγωνιώδης καταφυγή σε ριψοκίνδυνες ουτοπιστικές «εξόδους», από τη ρεαλιστική και θαρραλέα παραμονή του στον τόπο που γεννήθηκε και την αντιμετώπιση αυτού του κακού, που, όντως είναι μια πραγματικότητα! Να ωραιοποιείται τo πλάνο όνειρο, το ποτισμένο με αυτοπεποίθηση και αυταρέσκεια, το βασισμένο σε πιθανολογίες μελλοντικής προόδου της επιστήμης και να προτείνεται στον άνθρωπο η φυγή, παρά η γενναία επιστροφή στην κατά μέτωπο συνάντηση με τον εαυτό του, με τα πάθη του και την πάλη για την αλλοίωσή τους, την αλλαγή συμπεριφοράς στο βίο και στην πολιτεία του απέναντι στα κτίσματα του Θεού και στο συνάνθρωπό του!
Ο άνθρωπος της Δύσης – ακόμη και της μακρινής Ανατολής σήμερα- τυφλωμένος από το συνεχές κυνήγι του ευδαιμονισμού, της ευτυχίας και της επιτυχίας, ως δικαίωσης ενώπιον της συνειδήσεώς του – όση του απέμεινε- και της εκπλήρωσης του προορισμού του στην παρούσα ζωή, δεν έχει εμπειρίες ασκητικής παράδοσης. Δεν γνωρίζει συνεπώς τι σημαίνει αυτάρκεια και ολιγάρκεια ως επιλογή του τρόπου της ζωής. Τι σημαίνει η μεσότητα μεταξύ του «υστερείσθαι» και του «περισσεύειν» του αποστόλου Παύλου. Δεν έχει φερέγγυες πηγές, για να διδαχθεί αυτές τις αρετές.
Έτσι η συνέχιση της ασέλγειας επί της «πνεούσης τα λοίσθια» μητέρας Γης, καθώς φαίνεται, κατάντησε μονόδρομος και αφού η γη αντέχει ακόμη να ικανοποιεί το ακόρεστο των παθών του ανθρώπου μέχρις εσχάτων, αποκλείει την επιστροφή του στη φυσική ζωή, στην κατά φύση παραμονή και διαβίωσή του μέσα στην αγκαλιά της. Μεθυσμένος από την αυτοθέωσή του, θα της δώσει και τη χαριστική βολή!
Δεν αναφερόμαστε βέβαια στο έργο της επιστήμης, που σχετίζεται γενικά με τη μελέτη του Σύμπαντος . Αυτό είναι χαρακτηριστικό της φύσης του ανθρώπου και υποχρεούται να το κάνει η επιστήμη, σύμφωνα με τους κανόνες της ηθικής, που η ίδια θέτει στον εαυτό της, για την ωφέλεια πάντων των βιούντων ανά την Υφήλιο. Υπ` αυτήν την έννοια, ναι, είναι «ζωτικά» τα διαστημικά ταξίδια.
«Η εξάπλωσή μας σε αυτά (τα ηλιακά συστήματα) ίσως είναι το μόνο πράγμα που θα μας σώσει από τους εαυτούς μας», λέει ο Χόκινγκ. «Αυτή η προσπάθεια αναζήτησης νέων αστέρων προς επιβίωση, θα ενώσει τα ανταγωνιζόμενα κράτη, για τη διάσωση του ανθρώπινου γένους».
Δηλαδή, αν αντιλαμβανόμαστε καλά, θα είναι η ευκαιρία, για να καλλιεργηθεί η αγάπη και η ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών. Δεν θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε πως η πρόταση αυτή μοιάζει με την περίπτωση ενός ψυχικά ασθενούς, ο οποίος πηγαίνει για θεραπεία στον ψυχίατρο κι εκείνος, αντί για θεραπεία, του συστήνει την … αυτοκτονία! Διότι, όπου κι αν πάει ο άνθρωπος, «αν δεν τα βρει με το Θεό, με τον εαυτό του και με το συνάνθρωπό του», δεν πρόκειται να σωθεί από τίποτε, δεν πρόκειται να συμβιώσει ποτέ εν ειρήνη και πουθενά.
Η ιστορία έχει αποδείξει πως, όσο ζει ο άνθρωπος επάνω στη γη, δεν έλειψαν ποτέ οι συγκρούσεις για τα συμφέροντα και τις επεκτατικές διαθέσεις των ισχυρών. Και πάντα οι αδύνατοι ήταν τα θύματα. Ποια θα είναι λοιπόν αυτή η δύναμη, που θα μεταμορφώσει τον άνθρωπο και θα κάνει διατηρήσιμη την προσωρινή ενότητα και την αγάπη στη συνεργασία τους αυτή, όταν θα έρθει η ώρα της μοιρασιάς στις νέες κατακτήσεις; Διότι η περιστασιακή συνεννόηση και συνεργασία για κάποιο σκοπό μπορεί να είναι πολύ εύκολη αλλά είναι και πολύ εύθραυστη, όταν θα μπει στη μέση το συμφέρον.
Πάντως, για να προσεγγίσουμε περισσότερο το θέμα, είναι καταφανές πως πουθενά, σ` όλη την δημοσιευθείσα είδηση, δεν διαφαίνεται ούτε υπονοείται το υπερφυσικό στοιχείο. Μάλλον παρακάμπτεται και μάλιστα με προφητικές αναγγελίες. Δεν υπάρχει ο Θεός Δημιουργός και η πίστη στη διαρκή παρουσία του στον κόσμο. Η πίστη στη δημιουργική, συνεκτική, συντηρητική δύναμή Του, που αφορά σ` όλα τα κτίσματά Του. Η πίστη στην αιωνιότητα. Αλλά το σημαντικότερο όλων, δεν υπάρχει η πίστη στην μεταμορφωτική δύναμη της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, η οποία προσφέρεται σε κάθε ταπεινή, σε κάθε ανιδιοτελή ψυχή. Η Χάρη, που μπορεί να μεταβάλει όλον τον άνθρωπο και να του ξαναδώσει πίσω την αντιβασιλεία της κτίσης. Και αυτή η αποστατική θέση έναντι του Θεού είναι πραγματικά το όντως αδιέξοδο!
Ο αυτόνομος άνθρωπος αυτοθαυμάζεται και οδηγείται αυτοβούλως στην αυτοκαταστροφή. Δεν έχει σκοπό να εμπιστευτεί κανέναν άλλον.
Αυτές οι λίγες φτωχές σκέψεις επάνω σε ένα θέμα, που αγγίζει τη φύση του ανθρώπου και του γεννά ερωτήματα υπαρξιακά, επιθυμούμε να γίνουν στους καλοπροαίρετους αφορμή προσέγγισης, μέσα από τη ζωή και τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, τον ευαγγελικό λόγο και την Ορθόδοξη ασκητική, περί σεβασμού της κτίσεως και των δημιουργημάτων, τα οποία βιώνονται και γίνονται πράξη από τους Αγίους μας.
Περισσότερα για την είδηση: http://www.protothema.gr/webtv/?mmid=17561
Σάββας Ηλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 24-6-2017
Εικόνα από: stihi.ru
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου