Τὸ θέατρο τοῦ ἀρχαιοκεντρισμοῦ

 Χρονογραφίες


Κάπου στὰ 1806, σὲ ἕνα ἄγνωστο κείμενο τοῦ Νεοελληνικοῦ Διαφωτισμοῦ, τὴν Ἑλληνικὴ Νομαρχία, διαβάζουμε γιὰ τοὺς θεατὲς τοῦ θεάτρου:


Τρέχουσι μὲ κάθε ταχύτητα εἰς τὸ θέατρον, νὰ ἀκούσωσι τὸ τραγώδιον μιᾶς γυναικός, ἢ ἑνὸς ἀνδρός, ἢ ἄλλου τινὸς εὐνούχου, καὶ τοὺς ἐφημίζουσι. […] Στέκονται μὲ ἄκραν ὑπομονήν, καὶ πολλάκις χωρὶς εὐχαρίστησιν, νὰ θεωρῶσι τοὺς χοροὺς εἰς τὸ θέατρον καὶ τὰ ἀγάλματα τῆς ἀσωτείας τριγύρωθεν

(Δ΄, 70)

Λίγο ἀργότερα, κάπου στὰ 1824, ἕνας ἄγνωστος συγγραφέας ὀνόματι Ἀδαμάντιος Κοραῆς γράφει γιὰ τὸ θέατρο:


Ἡ βασιλεύουσα εἰς τοὺς σκηνικοὺς ἀρετὴ δὲν εἶναι ἡ σωφροσύνη, οὔδ’ ὅτι πολλὰ δράματα δὲν εἶναι σωφροσύνης διδακτήρια.

– Ἔχεις τὶ δίκαιον εἰς τοῦτο πολλὰ θέατρα ὀλίγον διαφέρουν ἀπὸ τὰ πορνοστάσια […]

Οἱ νέοι μας, συχνάζοντες τὰ θέατρα μὲ τόσην ἡδονήν, ὅσην φυσικὰ προξενοῦν ὅλα τὰ νεοφανή, κινδυνεύουν νὰ φθείρωσιν ἢ καὶ νὰ ἀμελήσωσιν ὁλότελα τὴν ἀπαραιτήτως ἀναγκαίαν παιδείαν εἰς τοὺς μέλλοντας καὶ θέλοντας νὰ ἦναι ἐλεύθεροι. Οἱ σκηνικοί μας, ὄντες νέοι καὶ νέαι Ἕλληνες, πρέπει ν’ ἀφήσωσι τὰς ἄλλας ἀναγκαίας εἰς τὴν παρούσαν μας πτωχείαν ἐργασίας …. διὰ νὰ ἀσχολῶνται εἰς τὰ ἔργα καὶ ἤθη τῆς σκηνῆς … νὰ γίνωνται καταφρονηταί [….]

–Ἐὰν υἱὸς ἢ θυγάτηρ σου ἐπεθύμει νὰ ἀναβῇ εἰς τὴν σκηνήν, τοὺς ἐσυγχώρεις νὰ γεννῶσι σκηνικοί;

– …

– Ἐπειδὴ σιωπᾶς, ἄφες με ν’ ἀποκριθῶ ἀντί σου. Ὄχι βέβαια· δὲν ἤθελες ὑποφέρειν ποτὲ νὰ ἴδῃς ἢ ν’ ἀκούσεις ὑποκρινόμενον ἐπὶ σκηνῆς υἱὸν ἢ θυγατέρα σου. Διὰ τί; Διὰ τὴν ὁποίαν καυχᾶσαι ὅτι δὲν ἔχεις πρόληψιν. Τὴν ἔχεις, φίλε, ἀλλὰ μὴ λυπῆσαι· δὲν εἶναι πρόληψις.

(Διάλογος περὶ τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων).

Ἀκόμη καὶ οἱ δυὸ παραπάνω Διαφωτιστές, λοιπόν, ἐλάχιστα ἢ λίγο Ὀρθόδοξοι, τοὺς ὁποίους μάλιστα ὁρισμένοι προβάλουν κι ὡς σύμβολα ἀγώνα ἐνάντια στὴν Ἐκκλησία (!), σιχαίνονταν τὸ θέατρο.

Οἱ Χριστιανοὶ εἶναι οἱ μόνοι ποὺ πῆραν στὰ σοβαρὰ τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα: Κριτικὰ ἀσχολήθηκαν μαζί της καὶ ἄλλοτε τὴν παίνεψαν, ἄλλοτε τὴν καταδίκασαν. Ἀδιαφόρησαν γιὰ τὰ ἀρνητικά της, καὶ τὰ καταδίκασαν, καὶ κράτησαν τὰ καλά της. Ἀντίθετα, οἱ Μὴ Χριστιανοὶ ἐξυμνητὲς τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδας προβάλλουν ὡς θεσπέσια καὶ θεϊκὰ τὰ ἀντικειμενικῶς κακὰ τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδας καὶ καταχώνουν τὰ πραγματικὰ καλά της. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ἐκτὸς τῶν Χριστιανῶν, ἄκριτα (δηλαδή, μὴ ἑλληνικά) θεοποίησαν τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα.

Γιὰ παράδειγμα, μόνο στοὺς Χριστιανοὺς ἀνήκει ὁ Ἱπποκράτης, ὁ ὁποῖος στὸν ὅρκο του ἀπαγορεύει σὲ γιατρὸ νὰ βοηθᾶ τὴν πραγματοποίηση ἔκτρωσης. Ὁλόκληρη ἡ Ἀρχαιότητα (ρωμαϊκὴ καὶ ἑλληνική) δικαιολογοῦσε κι ἐπαινοῦσε τὶς ἐκτρώσεις, ἐκτὸς φυσικὰ ἀπὸ τὸν Ἱπποκράτη καὶ τοὺς Χριστιανούς. Ἀντίθετα ὅλοι ὅσοι σήμερα εἶναι ἀντιχριστιανοὶ καὶ ταυτόχρονα θαυμάζουν τὴν Ἀρχαιότητα, ὑπερασπίζονται τὶς ἐκτρώσεις ἐνάντια στὸν Ἱπποκράτη. Τὸν ὁποῖον οἰκειοποιοῦνται κι ἀπὸ πάνω, ὡς Μὴ Χριστιανό. Ὁμοίως, σήμερα οἱ ἀρχαιοκεντρικοὶ ὑπερασπίζονται (γιὰ «ἐθνικοὺς» ἢ «φολκλορικοὺς» λόγους) τὰ ἔθιμα καὶ δεισιδαιμονίες τοῦ ὄχλου τῆς Ἀρχαιότητας (ἐκείνων ποὺ ἐπανειλλημμένα δίκαζαν καὶ καταδίκαζαν τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες φιλοσόφους) τὰ ὁποῖα ἐπιβίωσαν: Τὶς πανσέληνους, τὶς κουτσουλιὲς ποὺ πέφτουν πάνω σου, τὶς ἡλιολατρεῖες, τὰ «χτύπα ξύλο», τὰ μάγια, τὶς «γρουσουζιές» καὶ τὴν «τύχη», τὰ χαϊμαλιά, τὰ τὰμ-τάμ, τὶς κλάψες μπροστὰ στὸ θάνατο, τοὺς ἀστρολόγους καὶ βέβαια τὴν ἀνωμαλία ἐκείνη στὴν ὁποία ἀντιτάχθηκαν οἱ φιλόσοφοι -ἐκεῖνοι τοὺς ὁποίους καταδίωκαν οἱ πρόγονοι τῶν σημερινῶν ἀντιχριστιανῶν- καὶ οἱ Χριστιανοί. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀρνητικὰ οἱ ἀντιχριστιανοὶ μὴ Χριστιανοὶ τὰ θεωροῦν πολὺ σημαντικὰ στοιχεῖα τῆς Ἀρχαιότητας, ποὺ τὴν καθιστοῦν ἰδεῶδες καὶ πρότυπο πολιτισμοῦ. Πραγματικὸ ἀναποδογύρισμα καὶ ἐπαναξιολόγηση ὅλων τῶν ἀξιῶν. Γιὰ τὸ χειρότερο, ὅμως.

Τὸ βόθρο τὸν ἐκλαμβάνουν ὡς ἀφρόκρεμα, καὶ τὴν ἀφρόκρεμα τὴν καθυβρίζουν ὡς «σκοταδισμό».

Δική μας εἶναι λοιπόν, τῶν Χριστιανῶν, ἡ Ἀρχαιότητα καὶ ἡ Ἀρχαία Ἑλλάδα -στὰ καλύτερά της. Σὲ σᾶς, τοὺς ἀντιχριστιανοὺς μὴ Χριστιανούς, ἀνήκουν μόνο οἱ λοῦμπεν συνήθειες καὶ προλήψεις τῶν ἀστοιχείωτων τῆς προχριστιανικῆς ἐποχῆς, τὰ κατακάθια τοῦ ἀρχαίου πολιτισμοῦ καὶ οἱ κατάδεσμοι. Ἂς φαντασιώνεστε ὅσο θέλετε ἑταῖρες μὲ καυτὰ σορτσάκια ἀρχαίων ἀγγείων καὶ «ἱέρειες»-ἠθοποιοὺς ποὺ λάγνα ξελαρυγγίζονται, ὧ Ἀπόλλωνα, κάθε τέσσερα χρόνια στὴν Ὀλυμπία. Καὶ τί ὡραῖα ποὺ ἦταν ἡ λατρεία τῆς Ἄρτεμης στὴν Ἔφεσο τὴν ὁποία κατέστρεψαν οἱ Χριστιανοί: Στεῖλτε, ἂν ἔχετε κοσμοθεωρητικὴ συνέπεια, λοιπόν, τὰ ἀγόρια σας νὰ εὐνουχιστοῦν ἐκεῖ (νὰ γίνουν «Γάλλοι», βλ. Στράβωνα, 14.1 καὶ Λουκιανό, Περὶ τῆς Συρίης θεοῦ, 50-51). Τὸ μυαλό σας, φυσικά, πάντοτε στὸ φαὶ καὶ στὸ κοκὸ τὸ εἴχατε -ἀπευθύνομαι βέβαια, καὶ στοὺς «συντηρητικοὺς» ποὺ «σέβονται τὴ χριστιανικὴ θρησκεία» γιὰ ἐθνικούς – ἑνοποιητικοὺς λόγους (ἀλλὰ μόνο γιὰ τέτοιους λόγους).