Κυριακή 30 Αυγούστου 2015

Η διδασκαλία του Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού για τη σχέση νου και Θείας Χάριτος.


πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Συνεχίζοντας την αρθρογραφία μας, με αφορμή τις λεγόμενες «αιρετικές διδασκαλίες» του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού και αναμένοντας την επίσημη τοποθέτηση της Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου για το θέμα που έχει προκύψει, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, προβαίνουμε ενδεικτικά σε ένα πρώτο σχεδίασμα για τη διδασκαλία του Γέροντος για την σχέση του νου και της Θείας Χάριτος.
Ελπίζουμε μελλοντικά να αξιωθούμε να δημοσιεύσουμε αναλυτικό άρθρο για τη νηπτική διδασκαλία του μακαριστού Γέροντος. Το άρθρο που δημοσιεύουμε αποτελεί απόσπασμα και πρώτη σύντομη  απάντηση  για τις λεγόμενες «αιρετικές θέσεις» του Γέροντος.
Η ενέργειά μας αυτή προέρχεται όχι μόνο εξ αιτίας της γνωριμίας μας με  τον μακαριστό Γέροντα, αλλά και  από την υποχρέωση  να αναπαύσουμε συνειδήσεις πιστών που εδώ και αρκετό καιρό σκανδαλίζονται  από τα γραφόμενα και διαδιδόμενα στο διαδίκτυο, ότι δηλαδή  ο μακαριστός Γέροντας δίδασκε αιρετικές απόψεις, που απείχαν πολύ από τις απόψεις του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και άλλων Νηπτικών πατέρων .
Ελπίζουμε να μην παρεξηγηθεί  η ενέργειά μας αυτή, ως παρέμβαση στα εσωτερικά της Ι.Μ.Βατοπαιδίου ή υπόδειξη, ούτε να χαρακτηριστεί ο γράφων ως «άτυπος εκπρόσωπος  της Μονής στο διαδίκτυο», γιατί απλούστατα τίποτε από αυτά δεν ισχύει.
Υπενθυμίζουμε, ότι η λεγόμενη αιρετική διδασκαλία (καινοτομία) του π.Ιωσήφ του Βατοπαιδινού προήλθε από βίντεο, που πρόσφατα αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα   Vatopedi.gr, και τιτλοφορείται «Τέκνα Θεού γενέσθαι». Στο βίντεο αυτό ομιλεί ο  π. Ιωσήφ  στο Συνοδικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου και  στο οποίο  μεταξύ άλλων αναφέρει  τα εξής : «Όταν λοιπόν όπως είπα κρατήσομεν την πρακτικήν έτσι αντιστάμενοι στην έννοιαν, στην κρούσιν του παραλόγου, τότε αρχίζει ο φωτισμός στον νουν, ξυπνάει ο νους και δεν πλανάται άκοπα στον άσκοπον μετεωρισμόν. Όταν η Θεία Χάρις αυτό το διαπιστώσει, ότι ο νους αυτός εξύπνησε και πήρε τη θέση του σαν πρόσωπο και ο νους είναι το πρόσωπο, τότε υποτάσσεται η Χάρις εις τον νουν, μυστήρια μυστηρίων.  Κι άλλοτε σας τα είπα αυτό, αλλά σας το είπα συγχωνευμένα.  Δεν είναι παράξενα τούτα.  Ο νους του ανθρώπου που είναι πρόσωπον και το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν, είναι υπεράνω της Χάριτος.  Η Χάρις του Θεού είναι άκτιστος ενέργεια μέσω της οποίας κατασκεύασε τα πάντα και τα διοικεί.  Αλλά αυτή είναι εργαλείο, ο νους είναι πρόσωπον,  τόσον το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν.  Γι’ αυτό και το φόρεσε ο Θεός Λόγος και το έχει αχώριστα στην αιωνιότητα της δόξης του, ο Πατήρ του μέλλοντος αιώνος».
Βασικά σημεία της διδασκαλίας του Γέροντος για την σχέση Θείας Χάριτος-νου. (Απόσπασμα)
Αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρα ότι ο μακαριστός Γέροντας διαπραγματεύτηκε τα θέματα αυτά και σε αξιόλογα βιβλία, που κυκλοφόρησε η Μονή. Και εκφράσαμε την απορία γιατί τα γραπτά παραβλέπονται και υπερτονίζεται από τους διαφωνούντες ο προφορικός λόγος (με όλες τις παγίδες και τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει ως κηρυγματικό μέσο)  και μάλιστα σε θέματα νηπτικά, πολύ δύσκολα κατανοητά, τουλάχιστον προφορικά, από το μεγαλύτερο μέρος του  ορθοδόξου πληρώματος.Στην συνέχεια θα παρουσιάσουμε αποσπάσματα από δύο βιβλία του Γέροντα, όπου διαπραγματεύται το θέμα «Νους-Θεία Χάρις.
Σημειώνουμε δε, ότι στα συγκεκριμένα βιβλία υπάρχουν και άλλες αναφορές στο υπό διαπραγμάτευση θέμα, που σε μελλοντικό μας άρθρο θα παρουσιάσουμε. Επίσης τονίζουμε, ότι ο μακαριστός Γέροντας ήταν υποτακτικός-μαθητής του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή, του οποίου οι πνευματικοί απόγονοι αναγέννησαν τον Αγιορείτικο μοναχισμό σε μια περίοδο παρακμής του Αγίου Όρους
Α. Στο βιβλίο –Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΗΣΥΧΑΣΤΗΣ (ΒΙΟΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ-ΔΕΚΑΦΩΝΟΣ ΣΑΛΠΙΓΞ) -Έκδοση Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου-2014, ο μακαριστός Γέροντας σχολιάζει τη νηπτική διδασκαλία του Γέροντός του Ιωσήφ του Ησυχαστή, γνωστή ως δεκάφωνος Σάλπιξ και γράφει τα εξής:
Σύμφωνα με την διδασκαλία του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή «..Η Θεία Χάρις….απαύγασμα είναι της θείας λαμπρότητος αισθομένη εν θεωρία και διαυγεία νοός, διάνοια τυγχάνει λεπτή, ευώδης και γλυκυτάτη πνοή, ευχή αρέμβαστος και λογισμών απαλλαγή, αγνοτάτη ζωή και τελείως ειρηνική, ταπεινή, ήσυχος, καθαρτική, φωτιστική, χαροποιός και πάσης φαντασίας απηλλαγμένη». Όταν ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος της Θείας Χάριτος, τότε μπορεί, όπως αισθάνεται, όπως πάσχει τα θεία σκιρτήματα, να τα περιγράφει όχι συμβολικά ή εικονικά αλλά πραγματικά….(σχόλια στο τέταρτο σάλπισμα).
-«…Η προσπάθεια να αποκτήσει κάποιος την ταπεινοφροσύνη χωρίς την σύμπραξη της Θείας Χάριτος είναι σαν την προσπάθεια να αποκτήσει την εικόνα κάποιου πράγματος, όχι όμως το ίδιο το πράγμα. Όταν όμως η ενέργεια του θείου ζήλου παραμένει και η τήρηση των εντολών είναι μόνιμο καθήκον,τότε ΑΝΑΒΛΥΖΕΙ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ η οσμή της ταπεινοφροσύνης(σχόλια στο δεύτερο σάλπισμα).
………………………………………………………………………………..
Β. Στο βιβλίο του μακαριστού Γέροντος Ι.Β. –ΑΘΩΝΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ-(Έκδοση Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου-Έκδοση 2008) και στις σελίδες 171-176 αναπτύσσεται το θέμα με τίτλο -Περί των ενεργειών της Θείας Χάριτος-. Εκεί ο Γέροντας, όσον αφορά την επιστροφή της Χάριτος, γράφει:
«….Ένας τρόπος θεραπείας, ο οποίος συνήθως συμβαίνει σε όσους δοκιμάζονται από τη συστολή της χάριτος, είναι ο μέσω άλλων πνευματικών ανθρώπων. «Ας γυρίσουν κοντά μου αυτοί που σε σέβονται και γνωρίζουν τις εντολές σου»(Ψαλμ. 118, 79)· Όταν φθάσει το πλήρωμα του χρόνου της δοκιμασίας και πολεμηθεί αρκετά ο αυθάδης λογισμός, ο οποίος προκάλεσε την συστολή της χάριτος, επανέρχεται η συσταλείσα χάρις και διανοίγει τον σκοτισθέντα νου, ο οποίος ταπεινώνεται και υπακούει σ’  αυτούς που συμβουλεύουν όσα αφορούν τη σωτηρία. Ένα από τα πρώτα αισθητά σημεία τα οποία απολαμβάνει μετά την ανάκτηση της χάριτος είναι η ειρήνη των λογισμών και η αύξηση της δευτέρας μορφής της πίστεως. Αυτή η πίστη, η οποία λέγεται και «πίστις της θεωρίας», είναι υψηλότερη της συνήθους πίστεως και γεννάται από την πείρα της θείας αντιλήψεως, της θείας παρηγορίας η οποία εμφανίσθηκε και έγινε αντιληπτή από το νου και την αίσθηση ως πρακτική θεία επέμβαση. Ο μακάριος Γέροντας αυτό το περιέγραφε ως εξής: «Και ειρήνη των λογισμών επί τούτοις εξήνθησεν, ως και δύναμις πίστεως προσετέθη… και ταύτης κυοφορησάσης λέγω της πίστεως, θυγατέρα γεννά την ελπίδα την ακαταίσχυντον, κακείθεν η θεία δυάς νοητώς πτερωθείσα προς της αγάπης την ένωσιν δέδεται»
…Η πίστη της θεωρίας, ως γέννημα των πειρασμών, παρέχει στο νου θάρρος, έχουσα ως ενέχυρα τις αποδείξεις της θείας επεμβάσεως. Τότε γεννάται η μακαρία ελπίδα, η οποία δεν καταισχύνει. Αυτές οι κορυφαίες αρετές, όταν δοθούν από τη χάρη στον φωτισθέντα νουν, δεν μένουν επί πολύ μόνες, αλλά προσελκύουν ως αχώριστη την μακαρίαν αγάπη, οπότε ο άνθρωπος γεύεται ήδη από εδώ τα μυστήρια του μέλλοντος.
….. Όταν έρχεται η χάρις πληροφορείται ο νους για την παρουσία του Κυρίου μας και αισθητά πλέον πάσχει τα θεία, εισερχόμενος «εις το εσώτερον του καταπετάσματος, όπου πρόδρομος υπέρ ημών εισήλθεν ο Ιησούς», όχι πλέον εξ ακοής πίστεως, αλλά αυτοπροσώπως, δια του πληρώματος της χάριτος, την οποίαν ο Κύριος δίδει σε όσους «έλαβον αυτόν» δηλ. τον δέχθηκαν και τον πίστεψαν. «Όσοι δε έλαβον αυτόν, τους έδωσε το δικαίωμα να γίνουν παιδιά του Θεού»(Ιω. 1, 12). Και εδώ ακόμη έχουμε εισαγωγή, όχι τελείωση.
—————————————————————————————————
Και ρωτάμε τους αντιφρονούντες.
Με βάση το πολύ μικρό αυτό απάνθισμα των γραπτών λόγων του Γέροντος, πως στοιχειοθετούνται οι απόψεις ότι ο Γέροντας μειώνει  τη Θεία Χάρη και την κατατάσσει  ως κατώτερη από το νου και πώς  ισχυρίζεται επίσης ότι  η Χάρις είναι εργαλείο και όχι «η δύναμη του Αγίου Πνεύματος»  την οποία χαρακτηρίζει καθαρτική, φωτιστική και χαροποιός, σύμφωνα με την διδασκαλία του μακαριστού του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή;
 fdathanasiou.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου