ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (τῆς Σταυροπροσκυνήσεως)

(Μάρκ. η´ 34-38- θ’ 1)
[Γ´ Μέρος] 

ἀπὸ τὸ βιβλίο «Καιρὸς μετανοίας»,β´ ἔκδ., Ἀθῆναι 2012,
μετάφρ. Π. Μπότση, σελ. 139 ἑξ.

Μέρος Α´ : ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ-1 «Ὁ Κύριος, σ’ ὅλους ἐκείνους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ σωθοῦν ἀπὸ τὸν θάνατο, προσφέρει τὸν σταυρό, τὸ πιὸ πικρὸ φάρμακο γιὰ τὴν θεραπεία τους».

Mέρος Β´:  ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ-2 «Ν’ ἀπαρνηθεῖς τὴν ἀπατηλὴ μὴ-ὕπαρξη, ποὺ μᾶς ἔχει ἐπιβληθεῖ στὴ θέση τῆς θεόσδοτης ὕπαρξής μας».

.               Ὁ δεύτερος λόγος ποὺ ὁ Κύριός μας καλεῖ νὰ τὸν ἀκολουθήσουμε εἶναι τόσο σπουδαῖος ὅσο κι ὁ πρῶτος κι ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴ θεληματικὴ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τὴν ἀνάληψη τοῦ σταυροῦ. Πολλοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ ἔκαναν ἐπίδειξη κάποιας αὐταπάρνησης γιὰ ν’ ἀποκτήσουν μεγαλύτερη φήμη σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο. Πολλοὶ εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἔχουν σωρεύσει ἀμέτρητες δοκιμασίες καὶ βάσανα μόνοι τους, μόνο γιὰ νὰ κερδίσουν τὸ θαυμασμὸ καὶ τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Πολλοί, κυρίως ἀνάμεσα στοὺς εἰδωλολάτρες, τὸ ἔχουν κάνει αὐτὸ κι ἄλλοι τὸ κάνουν μέχρι σήμερα, γιὰ ν’ ἀποκτήσουν μεγαλύτερες μαγικὲς δυνάμεις κι ἔτσι νὰ ἐπιβληθοῦν στοὺς ἄλλους, νὰ βλάψουν ἢ νὰ ὠφελήσουν αὐτοὺς ποὺ θέλουν. Κι ὄλ’ αὐτὰ ἀπὸ μία μάταιη πλεονεξία κι ἐπιθυμία γιὰ κυριαρχία.
.               Τέτοια αὐταπάρνηση δὲν εἶναι ἀληθινή, εἶναι φιλαυτία. Τέτοιος σταυρὸς δὲν ὁδηγεῖ στὴν ἀνάσταση καὶ τὴ σωτηρία ἀλλὰ σὲ πλήρη ὄλεθρο. Εἶναι σὰν νὰ παραδίδεται κάποιος στὰ χέρια τοῦ σατανᾶ. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ ἀναλαμβάνει τὸν σταυρό του κι ἀκολουθεῖ τὸν Χριστό, ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὴν ἔπαρση καὶ τὴν ἀλαζονεία, ἀπὸ τὴ φιλαυτία κι ἀπὸ κάθε ἐπιθυμία γιὰ ἐγκόσμια δόξα καὶ κέρδος. Ὅπως ὁ ἄρρωστος ἄνθρωπος παίρνει πικρὰ φάρμακα, ὄχι γιὰ νὰ δείξει στοὺς ἄλλους πὼς μπορεῖ νὰ τὰ καταπιεῖ, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς ὑγείας του, ἔτσι κι ὁ ἀληθινὸς χριστιανὸς ἀπαρνιέται τὸν ἑαυτό του, δηλαδὴ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὴν ἄρρωστη ὕπαρξή του, ἀναλαμβάνει τὸν σταυρό του σὰν πικρὸ καὶ σωστικὸ φάρμακο κι ἀκολουθεῖ τὸν Χριστό, τὸν θεραπευτὴ καὶ σωτήρα του. Κι αὐτὸ ὄχι γιὰ ν’ ἀποσπάσει τὸν ἔπαινο καὶ τὴ δόξα τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ γιὰ νὰ σώσει τὴν ψυχή του ἀπὸ τὸν παραλογισμὸ τῆς ζωῆς αὐτῆς κι ἀπὸ τὸ σκουλήκι καὶ τὸ πῦρ τῆς μέλλουσας ζωῆς.
.               «Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτὴν» (Μάρκ. η´ 35). Ὅποιος θέλει νὰ σώσει τὴν ἐπίγεια ζωή του, αὐτὸς θὰ χάσει τὴν αἰώνια καὶ μακαρία ζωή. Ὅποιος ὅμως ἀψηφήσει καὶ θυσιάσει τὴ ζωή του αὐτὴ γιὰ μένα καὶ τὸ εὐαγγέλιο, αὐτὸς θὰ σώσει τὴ μέλλουσα ζωὴ καὶ μακαριότητά του.
.               Αὐτὰ εἶναι σκληρὰ λόγια, ἀδυσώπητα. Αὐτὴ εἶναι μία φωτιὰ ποὺ γυρεύει νὰ κατακάψει τὸν παλιὸ ἄνθρωπο ὢς τὶς ρίζες του, ν’ ἀφανίσει τὶς ἴδιες τὶς ρίζες. Ὁ Χριστὸς δὲν ἦρθε ἁπλὰ γιὰ ν’ ἀναμορφώσει τὸν κόσμο, ἀλλὰ νὰ τὸνἀνακατασκευάσει, νὰ φέρει καινούργια ζωή. Νὰ ρίξει τὸ παλιὸ σίδερο στὴ φωτιὰ καὶ νὰ τὸ σφυρηλατήσει ἀπὸ τὴν ἀρχή. Δὲν εἶναι ἀναμορφωτής, ἀλλὰ ὁ Δημιουργός. Δὲν εἶναι ἐπιδιορθωτής, ἀλλὰ ὑφαντής. Ὅποιος θέλει νὰ διατηρήσει ἕνα παλιὸ καὶ σκουληκοφαγωμένο δέντρο, θὰ τὸ χάσει. Μπορεῖ νὰ κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ τὸ περιποιηθεῖ ἐξωτερικά, νὰ τὸ ποτίσει, νὰ τὸ περιφράξει καὶ νὰ τοῦ ρίξει λίπασμα, τὸ σκουλήκι ὅμως θὰ τὸ τρώει ἐσωτερικά. Τὸ δέντρο θὰ σαπίσει σιγὰ σιγὰ καὶ θὰ πέσει.
.               Ἐκεῖνος ποὺ κόβει ἕνα σκουληκοφαγωμένο δέντρο καὶ τὸ ρίχνει στὴ φωτιὰ μαζὶ μὲ τὰ σκουλήκια καὶ μετὰ φροντίζει τὰ μικρὰ κλαδάκια ποὺ ξεφυτρώνουν ἀπὸ τὴ ρίζα καὶ τὰ προστατεύει ἀπὸ τὰ σκουλήκια, αὐτὸς θὰ σώσει τὸ καινούργιο δέντρο. Αὐτὸς ποὺ προσπαθεῖ νὰ διατηρήσει τὴν παλιὰ ψυχή, ποὺ εἶναι φαγωμένη καὶ φθαρμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, θὰ τὴ χάσει, γιατί ὁ Θεὸς δὲν ἐπιτρέπει σὲ τέτοια ψυχὴ νὰ παρουσιαστεῖ μπροστά Του. Κι ὅ,τι δὲν παρουσιάζεται ἐνώπιόν τοῦ Θεοῦ, εἶναι σὰν νὰ μὴν ὑπάρχει. Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ χάνει τὴν παλιὰ ψυχή του, θὰ κερδίσει τὴ νέα ψυχή, τὴν γεγεννημένην ἐκ τοῦ πνεύματος καὶ νυμφευμένη μὲ τὸν Χριστό.
.               Ἡ ψυχὴ στὴν οὐσία εἶναι ταυτόσημη μὲ τὴν ζωή. Διαβάζουμε στὸ εὐαγγέλιο: «Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι καὶ ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν». Καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ἡ λέξη ψυχὴ σημαίνει τὴν ζωή. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ σώσει τὴ θνητὴ ζωή του μὲ κάθε θυσία, αὐτὸς θὰ χάσει καὶ τὶς δύο ζωές, καὶ τὴ θνητὴ καὶ τὴν ἀθάνατη. Τὴ θνητή ἐπειδή, ὅσο κι ἂν κατορθώσει νὰ ἐπιμηκύνει τὴ ζωή του στὴ γῆ, τελικὰ θὰ τὴ χάσει μὲ τὸν θάνατο. Ἀλλὰ θὰ χάσει καὶ τὴν αἰώνια ζωή, ἀφοῦ δὲν ἔκανε τίποτα γι’ αὐτήν, δὲν ὑπέφερε τίποτα. Ἐκεῖνος ποὺ ἀγωνίζεται νὰ κερδίσει τὴν ἀθάνατη ζωὴ μὲ τὸν Χριστό, αὐτὸς θὰ τὴν λάβει καὶ θὰ τὴν διατηρήσει στὴν αἰωνιότητα, μ’ ὅλο ποὺ θὰ χάσει τὴν πρόσκαιρη, τὴν θνητὴ ζωή.
.               Ὁ ἄνθρωπος ἴσως χάσει τὴν πρόσκαιρη θνητὴ ζωή του γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὸ εὐαγγέλιο ἄν, σὲ περίπτωση ἀνάγκης, θυσιαστεῖ καὶ πεθάνει ὡς μάρτυρας γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὸ ἅγιο εὐαγγέλιό Του· ἢ ἂν περιφρονήσει τὴν παροῦσα ζωὴ ὡς ἁμαρτωλὴ κι ἀσήμαντη καὶ προσφέρει τὸν ἑαυτό του μὲ ὅλη του τὴν ψυχὴ καὶ τὴ δύναμη στὸν Χριστό, ἂν μπεῖ στὴν ὑπηρεσία Του, παραδίδοντας τὰ πάντα σ’ Ἐκεῖνον καὶ προσδοκώντας τὰ πάντα ἀπ’ Αὐτόν. Εἶναι πιθανὸ ὁ ἄνθρωπος νὰ χάσει τὴν ψυχή του, τὴ ζωή του, μὲ τὴν αὐτοκτονία ἢ μὲ τὴ θυσία του γι’ ἄσκοπα πράγματα, γιὰ παράδειγμα πάνω σὲ μία φιλονικία ἢ διαφωνία. Σ’ αὐτὸν δὲν ἰσχύει ἡ ὑπόσχεση ὅτι θὰ σώσει τὴν ψυχὴ (ζωή) του, γιατί διευκρινίζεται: «ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου». Ὁ Χριστὸς καὶ τὸ εὐαγγέλιο εἶναι ἀσυγκρίτως ἀνώτερα ἀπὸ τὴν ψυχή μας. Εἶναι ὁ μεγαλύτερος πλοῦτος τόσο στὸν χρόνο ὅσο καὶ στὴν αἰωνιότητα. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ποὺ θὰ δίσταζε νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὰ παντοτεινὰ αὐτὰ ἀγαθά.
.               Γιατί ὁ Χριστὸς προσθέτει «καὶ τοῦ εὐαγγελίου»; Δὲν εἶναι ἀρκετὸ αὐτὸ τὸ ἕνεκεν ἐμοῦ; Ὄχι, δὲν εἶναι. Ὁ Κύριος εἶπε «ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου» γιὰ νὰ διευρύνει τοὺς λόγους ποὺ ἔχει νὰ θυσιαστεῖ κανεὶς καὶ νὰ ζήσει ἐν Θεῷ. Γιὰ ν’ αὐξήσει τὸν ἀριθμὸ τῶν σεσωσμένων. Σώζεται ἐκεῖνος ποὺ χάνει τὴ ζωή του γιὰ τὸν ζῶντα καὶ ἀθάνατο Χριστό. Ἐκεῖνος ἐπίσης σώζεται, ποὺ χάνει τὴ ζωή του γιὰ τὰ ἔργα τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, γιὰ τὴν ἁγία διδασκαλία Του. Τέλος σώζεται ἐκεῖνος ποὺ χάνει τὴ ζωή του γιὰ μία μόνο ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ, γιὰ ἕναν ἁπλὸ λόγο Του. Ὁ Κύριος εἶναι ὁ Νομοθέτης τῆς ζωῆς. Ὅποιος θυσιάζεται γιὰ τὸΝομοθέτη, θυσιάζεται καὶ γιὰ τὸ νόμο Του. Καὶ ἀντίστροφα, ἐκεῖνος ποὺθυσιάζεται γιὰ τοὺς νόμους Του, θυσιάζεται καὶ γιὰ Ἐκεῖνον. Ταυτίζοντας τὸνἙαυτό Του μὲ τὰ ἔργα καὶ τὴ διδασκαλία Του, ὁ Κύριος διευρύνει τὴ δυνατότητα τῆς σωτηρίας σὲ πολλούς..               «Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Μάρκ. η´ 36 – 37). Τί θὰ ὠφεληθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἂν κερδίσει ὅλον τὸν κόσμο, ἀλλὰ χάσει τὴν ψυχή του; Ἢ τί ἀντάλλαγμα μπορεῖ νὰ δώσει ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴν ψυχή του;
.               Τὰ λόγια αὐτὰ ρίχνουν περισσότερο φῶς στὰ προηγούμενα. Ἀπὸ αὐτὰ προκύπτει ὅτι ὁ Κύριος θεωρεῖ πὼς ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὸν κόσμο ὁλόκληρο. Ἀπὸ αὐτὰ προκύπτει ἐπίσης τί εἴδους ψυχὴ πρέπει νὰ χάσει ὁ ἄνθρωπος, γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ψυχή του: νὰ χάσει τὴν καταρρακωμένη ψυχή, ἐκείνην ποὺ εἶναι βουτηγμένη στὸν κόσμο, ποὺ τὴν ἔχει γονατίσει ὁ κόσμος, ποὺ εἶναι δουλωμένη στὸν κόσμο. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος χάσει τέτοια λεγόμενη «ψυχή», τότε θὰ σώσει τὴν πραγματικὴ ψυχή του. Ἂν ἀπορρίψει τὴν ἀπατηλὴ ζωή, θὰ κερδίσει τὴν ἀληθινή.
.               Ποιά ἡ ὠφέλεια ἂν κερδίσει κανεὶς τὸν κόσμο ὁλόκληρο, ὅταν ὁ κόσμος αὐτὸς εἶναι προορισμένος γιὰ καταστροφή, καὶ νὰ βλάψει τὴν ψυχή του, ποὺ εἶναι προορισμένη γιὰ τὴν αἰωνιότητα; Ὁ κόσμος πλησιάζει πρὸς τὸ τέλος του. Στὸ τέλος θ’ ἀποβληθεῖ σὰν ἕνα σκωροφαγωμένο ροῦχο. Οἱ ἀληθινὲς ψυχές, αὐτὲς ποὺ ἀγαποῦν τὸν Χριστό, θὰ πετάξουν τότε στὴ βασιλεία τῆς αἰώνιας νεότητας. Τὸ τέλος τοῦ κόσμου θὰ σημάνει τὴν ἔναρξη μίας νέας ζωῆς γιὰ τὴν ψυχή. Τί ἀξίζει τότε γιὰ τὸν ἄνθρωπο ὁλόκληρος ὁ κόσμος, ὅταν σύντομα θὰ χωριστεῖ ἀπ’ αὐτόν, ὅταν ὁ κόσμος ὁλόκληρος στὸ ὄχι καὶ τόσο μακρινὸ μέλλον θὰ ἀποσυντεθεῖ καὶ θὰ ἐξαφανιστεῖ σὰν ὄνειρο ποὺ πέρασε; Σὲ τί θὰ τοῦ χρησιμεύσει ἕνα ἀβοήθητο κουφάρι; Τί ἀντάλλαγμα ἀξίζει νὰ δώσει γιὰ τὴν ψυχή του;
.               Προσέξτε! Ἀκόμα κι ἂν ὁλόκληρος ὁ κόσμος ἀνῆκε στὸν ἄνθρωπο, ὁ Κύριος δὲν θὰ τὸν δεχόταν ὡς ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς του. Μὰ ὁ κόσμος δὲν ἀνήκει στὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ στὸν Θεό. Ὁ Θεὸς τὸν ἔφτιαξε καὶ τὸν παρέδωσε στὸν ἄνθρωπο γιὰ χρήση, γιὰ χάρη ἑνὸς μεγαλύτερου ἀγαθοῦ, μεγαλύτερου καὶ πολυτιμότερου ἀπὸ τὸν κόσμο. Τὸ μεγαλύτερο δῶρο ποὺ ὁ Θεὸς ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο εἶναι ἡ κατ’ εἰκόνα Του ψυχή. Καὶ τὸ μέγιστο αὐτὸ δῶρο θὰ τὸ ζητήσει πίσω, ὅταν ὁ ἴδιος εὐδοκήσει. Ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιστρέψει τίποτα στὸ, Θεὸ στὴ, θέση τῆς ψυχῆς του. Ἡ ψυχὴ εἶναι ὁ βασιλιάς, ὅλα τ’ ἄλλα εἶναι δοῦλοι. Ὁ Θεὸς δὲ, θὰ δεχτεῖ ἕνα δοῦλο στὴ, θέση τοῦ βασιλιᾶ, οὔτε κάτι θνητὸ στὴ, θέση τοῦ ἀθάνατου.
.               Τί ἀντάλλαγμα μπορεῖ νὰ δώσει ὁ ἁμαρτωλὸς γιὰ τὴν ψυχή του; Ἐφ᾽ ὅσον ὁ ἄνθρωπος ἐξακολουθεῖ νὰ ζεῖ σωματικὰ στὸν κόσμο γοητεύεται ἀπ’ αὐτόν, πιστεύει πὼς ὁ κόσμος εἶναι πολύτιμος. Ὅταν ὅμως χωρίζεται ἀπὸ τὸ σῶμα, συνειδητοποιεῖ πὼς χωρὶς τὸν Θεὸ καὶ τὴν ψυχὴ δὲν ὑπάρχει τίποτα ποὺ ν’ ἀξίζει. Μὰ εἶναι πολὺ ἀργά. Τότε δὲν μπορεῖ νὰ σκεφτεῖ νὰ δώσει κάτι ἀντάλλαγμα γιὰ τὴν ψυχή του. Πόσο δυσχερὴς εἶναι ἡ θέση τῆς ἁμαρτωλῆς ψυχῆς, ὅταν ἀνακαλύπτει πὼς ὅλα ὅσα τὴν ἔδεναν μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμοἔχουν τώρα διαρραγεῖ, πὼς τώρα εἶναι γυμνὴ καὶ ἄμοιρη στὸν πνευματικὸκόσμο! Σὲ ποιόν μπορεῖ νὰ κραυγάσει γιὰ βοήθεια; Ποιό ὄνομα μπορεῖ νὰἐπικαλεστεῖ; Ἀπὸ ποιό ἄκρο ἱματίου μπορεῖ νὰ πιαστεῖ καθὼς πέφτει μέσα στὴνἀτέλειωτη καὶ αἰώνια ἄβυσσο;

ΣYNEXIZETAI: ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ-4 «Ἐκεῖνον ποὺ ντρέπεται νὰ ὁμολογήσει τὸν Χριστὸ σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο, θὰ τὸν ντρέπεται κι ὁ Χριστὸς στὸ τέλος τοῦ κόσμου».

Πηγὴ ἠλ. κειμ.: «Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ