Εἰς τὴν Κυριακὴν μετὰ τὴν Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ

Ὁμιλία τοῦ μακαριστοῦ π. Γεωργίου Καψάνη, 

στὴν τράπεζα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους, το 1985

Ἀκούσαμε καὶ πάλι σήμερα, ἀδελφοί μου, στὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο τὸν λόγο τοῦ Κυρίου• «εἰ τὶς θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἐαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Ματθ. ιστ΄ 24). Αὐτὴ εἶναι ἡ Κυριακὴ μετὰ τὴν Ὕψωσι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Προχθὲς εἴχαμε τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Καὶ γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία σήμερα πάλι γιὰ τὸν Σταυρὸ μιλάει. Τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ποὺ πρέπει νὰ γίνη καὶ δικός μας σταυρός. Διότι ἂν καὶ ἐμεῖς δὲν σηκώσουμε τὸν σταυρὸ τὸν δικό μας, ἂν δὲν συμμετέχουμε στὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τί Χριστιανοὶ εἴμαστε; Διότι Χριστιανὸς εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος μιμεῖται τὸν Χριστό, ἐξ οὐ καὶ Χριστιανός. Καὶ μιμεῖται τὸν Χριστὸ σὲ ὅλη του τὴν ζωή, ἀκόμα καὶ στὸν σταυρικό Του θάνατο. Καὶ συσταυροῦται μὲ τὸν Χριστό, γιὰ νὰ συναναστηθῆ μαζί Του καὶ νὰ περιπατήση «ἐν καινότητι ζωῆς» (Ρωμ. στ’ 4), καθὼς λέγει ὁ θεῖος Ἀπόστολος Παῦλος.

Χριστιανὸς χωρὶς σταυρὸ καὶ ἀγώνα δὲν νοεῖται. Χριστιανὸς ποὺ ἀκολουθεῖ ἕνα εὔκολο δρόμο δὲν νοεῖται. Ἐνόμισαν καὶ νομίζουν μερικοί, ὅτι Χριστιανὸς εἶναι νὰ τηρῆ κανεὶς μερικὲς ἠθικὲς ἐντολὲς καὶ νὰ καλοπερνάει στὴν ζωή του, νὰ ἔχη ἀνέσεις, νὰ ἔχη μία εὐημερία ἀνθρώπινη καὶ νὰ ἔχη μία ζωὴ ἀνθρωπίνως ἐξασφαλισμένη. Ἀλλὰ δὲν εἶναι αὐτὸς ὁ Χριστιανός. Χριστιανὸς εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κάθε ἡμέρα ἀγωνίζεται. Ἀγωνίζεται γιὰ νὰ ἀγαπήση τὸν Θεό. Ἀγωνίζεται γιὰ νὰ ἀγαπήση τὸν ἀδελφό του. Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἐγωϊσμὸς εἶναι ποὺ ἐμποδίζει τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀγαπήση τὸν Θεὸ καὶ νὰ ἀγαπήση τὸν ἀδελφό του, ἀγωνίζεται γιὰ νὰ ξερριζώση ἀπὸ μέσα του τὸν ἐγωισμό. 

Ἀγωνίζεται γιὰ νὰ ξερριζώση τὰ πάθη, τὰ ὁποῖα σκοτίζουν τὸν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ αἰχμαλωτίζουν τὴν καρδιά του. Ἀγωνίζεται νὰ εὐαρεστήση τὸν Θεό. Γνωρίζει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ θέλει αὐτὲς τὶς ἐντολὲς νὰ τὶς τηρήση στὴν ζωή του μὲ ἀκρίβεια. Ὄχι γιὰ νὰ δικαιωθῆ ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ ἐγωϊστικᾶ, ἀλλὰ γιὰ νὰ εὐαρεστήση τὸν Κύριο ἀπὸ ἀγάπη. Καὶ ὁ ἀγώνας ποὺ κάνει ὁ Χριστιανὸς γι’ αὐτὸ γίνεται. Ὄχι γιὰ νὰ πῆ στὸν Θεό• “ἐγὼ εἶμαι ἐντάξει• δικαιοῦμαι τὴν σωτηρία” -γιατί τότε θὰ ἦταν ἕνας Φαρισαῖος- ἀλλὰ γιὰ νὰ πῆ στὸν Θεό• “Κύριε, παρ’ ὅλη τὴν ἀδυναμία μου καὶ τὴν ἁμαρτωλότητά μου, ἐγὼ σὲ ἀγαπῶ. Καὶ σὰν ἔκφρασι τῆς ἀγάπης μου, προσπαθῶ νὰ κάνω τὶς ἐντολές Σου καὶ τὸ ἅγιό Σου θέλημα. Καὶ ἀπὸ Ἐσένα ἐξαρτᾶται, ἂν θὰ μοῦ δώσης τὴν σωτηρία καὶ ἂν θὰ μοῦ δώσης τὴν Χάρι Σού”.

Θὰ ἤθελα, ἀδελφοί μου, νὰ σᾶς παρακαλέσω νὰ τὸ προσέξουμε τὸ θέμα αὐτό, τὸ θέμα τοῦ ἀγῶνος τοῦ πνευματικοῦ. Διότι εἶναι μέσα στὴν παράδοσι τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ μας, ὅτι δὲν νοεῖται Χριστιανὸς ποὺ νὰ μὴ ἀγωνίζεται. Καὶ γι’ αὐτὸ ἡ Ὀρθοδοξία μας, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ἔχει ὅλη αὐτὴ τὴν εὐλογημένη ἀσκητικὴ ὁδό, τὴν ἄσκησι, ἡ ὁποία δὲν εἶναι μόνον γιὰ τοὺς Μοναχοὺς ἄλλα εἶναι καὶ γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς στὸν κόσμο. Μὲ τὴν ἄσκησι τὴν καθημερινὴ ὁ Χριστιανὸς ἀγωνίζεται νὰ κόψη τὰ πάθη του, νὰ περιστείλη τὰ πάθη του καὶ νὰ εὐαρεστήση τὸν Θεό.

Παλαιότερα ἐπειδὴ οἱ Χριστιανοὶ μας ἤσαν πιὸ κοντὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ ζοῦσαν περισσότερο ἐκκλησιαστικὴ ζωή, ἀγαποῦσαν τὴν ἄσκησι, ἀγαποῦσαν τὶς νηστεῖες, τὶς ὀρθοστασίες στὴν Ἐκκλησία, τὶς μακρὲς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας, τὶς προσευχές, τὶς ἀγρυπνίες. Σήμερα ὅμως ποὺ μᾶς ἔχει ἐπηρεάσει καὶ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς τὸ κοσμικὸ πνεῦμα, ποὺ εἶναι ἕνα πνεῦμα νὰ καλοπερνοῦμε, νὰ θεραπεύουμε τὰ πάθη μας καὶ τὴν σάρκα μας καὶ τὴν φιλαυτία μας, καὶ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ ἔχουμε ἀρχίσει καὶ χάνουμε αὐτὸ τὸ ἀσκητικὸ πνεῦμα. 

Δὲν μᾶς ἀρέσουν πιὰ αὐτὲς οἱ ὡραῖες νηστεῖες, οἱ σαρακοστές, οἱ ἀγρυπνίες, οἱ προσευχές, ἡ ἐγκράτεια. Ἀλλὰ βλέπετε σήμερα -μὲ πολὺ πόνο βέβαια τό βλέπουμε- καὶ τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα ἀκόμα ἄνθρωποι Χριστιανοὶ νὰ καταλύουν καὶ νὰ μὴ τοὺς πειράζη ὁ λογισμός, ὅτι θὰ ἔπρεπε τέτοιες μεγάλες καὶ πάνσεπτες ἑορτὲς τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου καὶ αὐτοὶ νὰ συμμετέχουν στὸ Πάθος τοῦ Κυρίου καὶ νὰ κάνουν μία νηστεία καὶ μία ἐγκράτεια.

Τώρα λοιπόν, ἐσεῖς ποὺ ἤρθατε στὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ εἴδατε ὅτι μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ γίνεται ἀγώνας πνευματικὸς ἐδῶ -βέβαια καὶ ἐσεῖς εἶσθε καλοὶ Χριστιανοὶ καὶ ἀγωνίζεσθε- ἀλλὰ τώρα ἀκόμα περισσότερο καὶ ἐσεῖς νὰ φιλοτιμηθῆτε κάθε ἡμέρα νά κάνετε ἕνα ἀγώνα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν σας. Νὰ ἀφιερώνετε λίγο περισσότερο χρόνο στὴν προσευχή. Γιατί μπορεῖ κανεὶς νὰ εἶναι Χριστιανός, ἅμα δὲν ξεκινήση τὴν ἡμέρα του μὲ προσευχή; 

Ἃς θυσιάσουμε λίγο ἀπὸ τὸν ὕπνο• νὰ σηκωθοῦμε λίγο νωρίτερα νὰ κάνουμε τὴν προσευχή μας, δέκα λεπτὰ – ἕνα τέταρτο – μισῆ ὥρα, καὶ μετὰ νὰ ξεκινήσουμε γιὰ τὴν ἐργασία μας. Ὄχι μὲ ἕνα σταυρό. Κάνουμε τὸν σταυρό μας καὶ ξεκινᾶμε. Αὐτὸ δὲν εἶναι θυσία γιὰ τὸν Θεό. Βέβαια καλὸ εἶναι νὰ κάνης καὶ τὸν σταυρό σου καὶ νὰ ξεκινήσης, παρὰ νὰ μὴ κάνης τίποτα, ἀλλὰ ὁ Θεὸς θέλει κάτι περισσότερο ἀπὸ ἐμᾶς. Θέλει νὰ προσευχηθοῦμε, θέλει νὰ κοπιάσουμε λίγο στὴν προσευχή. Τὸ βραδάκι ποὺ γυρίζουμε ἀπὸ τὴν ἐργασία μας λίγο κουρασμένοι, πάλι νὰ ἀφιερώσουμε λίγη ὥρα στὴν προσευχή, ἔστω καὶ ἂν νυστάζουμε, ἔστω καὶ ἂν εἴμαστε κουρασμένοι. 

Νὰ κοπιάσουμε λίγο γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, καὶ μὲ τὸν κόπο νὰ δείξουμε τὴν ἀγάπη μας πρὸς τὸν Θεό. Νὰ νηστεύουμε Τετάρτες καὶ Παρασκευές. Δὲν εἶναι τίποτα δύσκολο πράγμα νὰ τρῶμε λαδερὸ φαγητὸ- εἶναι καὶ ὑγιεινὸ πράγμα. Ἀλλὰ ἐμεῖς νὰ μὴ τὸ κάνουμε ἐπειδὴ εἶναι ὑγιεινό• νὰ τὸ κάνουμε γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Νὰ θυσιάσουμε κάτι ἀπὸ τὴν καλοπέρασι τῆς κοιλιᾶς χάριν τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Καὶ μακάρι νὰ νηστεύαμε καὶ νὰ τρώγαμε καὶ νερόβραστα, ὅπως εἶναι καὶ λένε οἱ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλὰ ἐσεῖς βέβαια, ἐπειδὴ εἶσθε μέσα στὸν κόσμο καὶ ἀναπνέετε καὶ τὰ καυσαέρια καὶ τόσα μικρόβια, ἅμα ἔχετε ἐξάντλησι, ἃς τρῶτε καὶ λίγο λάδι Τετάρτη καὶ Παρασκευή. Οἱ δυνάμενοι ἃς τρῶνε καὶ ἀλάδωτο. Εὐλογία θὰ ἔχουν ἀπὸ τὸν Θεό.

Καὶ νὰ διδάσκουμε καὶ τὰ παιδιά μας ἔτσι, διότι ἐπειδὴ ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι δὲν ἐγκρατευόμεθα καὶ δὲν νηστεύουμε καὶ δὲν κοπιάζουμε γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, δὲν διδάσκουμε καὶ τὰ παιδιὰ μας σωστά. Καὶ τὰ παιδιὰ μας γίνονται ἄνθρωποι φίλαυτοι, γίνονται ἐγωϊσταί, καὶ δὲν θέλουν τὸν Θεό, ἀλλὰ τὴν κοιλιὰ τους θέλουν καὶ τὶς ἀπολαύσεις τὶς σαρκικές. Καὶ μετά, ἀφοῦ περιφρονοῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, δὲν θὰ περιφρονήσουν μετὰ καὶ τοὺς γονεῖς τους στὴν ζωή τους; Ὅταν ὅμως τὸ παιδὶ μάθη ἀπὸ μικρό, βλέποντας τὸν πατέρα του καὶ τὴν μητέρα του νὰ ἀγωνίζεται καὶ νὰ ἐγκρατεύεται καὶ νὰ προσεύχεται, δὲν θὰ μάθη καὶ αὐτὸ νὰ ἀγωνίζεται καὶ νὰ ἐγκρατεύεται καὶ νὰ προσεύχεται γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ; Δὲν θὰ μάθη νὰ δοξάζη τὸν Θεὸ μὲ τὴν ζωή του, ἀλλὰ νὰ τιμᾶ καὶ τοὺς γονεῖς του, ὅπως εἶναι καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ;

Εὔχομαι ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ Κύριος νὰ βοηθήση ὅλους μας νὰ κάνουμε αὐτὸν τὸν ἀγώνα, καὶ ἡ Χάρις τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ νὰ εἶναι πάντοτε βοηθὸς στὴν ζωή μας.

[“ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΕ ΑΚΙΝΗΤΕΣ ΔΕΣΠΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ (ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1981-1991) A’ Ἔκδοσις 2015 Ἱερὰ Μονὴ Ὁσίου Γρηγορίου]

alopsis

Ρωμαίικο οδοιπορικό