Μέ θλίψεις καί χαρές

Γράφει ὁ Ἀρχ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς Β' Λουκᾶ (Β' Κορινθίους A' 21 – Β' 4) 

Ὁ Μεγάλος πατέρας καὶ διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀρκετὲς φορὲς ποὺ ἀναφέρεται στὸν Ἀπόστολο Παῦλο, γεμάτος ἱερὸ δέος, κηρύσσει ὅτι ἡ ἀποστολική του καρδιὰ ἦταν ἕνα ἡφαίστειο ποὺ φλεγόταν ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν πόθο γιὰ τὸν καταρτισμὸ τῶν πνευματικῶν του τέκνων. Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς πραγματικότητας ἡ ὁποία καὶ φαίνεται στὸ κλείσιμο τῆς Ἀποστολικῆς περικοπῆς ποὺ θὰ ἀναγνωσθεῖ τὴν Κυριακὴ στὴ λατρευτική μας σύναξη. «Ἐκ γὰρ πολλῆς θλίψεως καὶ συνοχῆς καρδίας ἔγραψα ὑμὶν διὰ πολλῶν δακρύων, οὒχ ἴνα λυπῆσθε, ἀλλὰ τὴν ἀγάπην ἴνα γνῶτε, ἢν ἔχω περισσότερως πρὸς ὑμᾶς» (Β' Κορ. Β' 4).
Μὴ νομίσετε δηλ. ὅτι γιὰ τοὺς ἐλέγχους ποὺ σᾶς ἔγραψα στὴν ἐπιστολή μου ἐκείνη ἐγὼ δὲν δοκίμασα τίποτε. Διότι σᾶς ἔγραψα ἀπὸ πολλὴ θλίψη καὶ στενοχώρια τῆς καρδιᾶς. Μὲ δάκρυα πολλά, ὄχι γιὰ νὰ λυπηθεῖτε, ἀλλὰ γιὰ νὰ γνωρίσετε τὴν ἀγάπη, τὴν ὁποία ὑπερβολικὰ ἔχω πρὸς ἐσᾶς. 
Χρειάζεται ἄραγε, μετὰ τὸ ξέσπασμα αὐτό, μετὰ τὴν πλήμμυρα τῶν δακρύων καὶ τὴν ἔκφραση αὐτῆς τῆς....

πατρικῆς στοργῆς γιὰ τὰ ἐν Κυρίω τέκνα του, νὰ προσθέσουμε κάτι ἄλλο; 

Τοῦτο μόνο πρέπει νὰ τονισθεῖ στὸ σημεῖο αὐτό. Τόσο γιὰ τοὺς πνευματικούς, ὅσο καὶ γιὰ τοὺς κατὰ σάρκα πατέρες. 

Μόνο ὅποιος ἔχει πρῶτα θυσιασθεῖ γιὰ τὰ τέκνα του, μπορεῖ στὴ συνέχεια δικριτικὰ νὰ τὰ ἐλέγχει καὶ νὰ τοὺς κάνει λόγο «περὶ πολλῶν δακρύων». Καὶ ὅπως ἔγραφε μία μεγάλη μορφὴ ποὺ εἶχε γευθεῖ, τόσο τὸν πόνο, ὅσο καὶ τὴν ἀγάπη: «μόνο αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ ἔχει δικαίωμα νὰ ¨πονέσει¨ αὐτὸν ποὺ ἀγαπᾶ»!

Τοὺς γράφει λοιπὸν μὲ πόνο καὶ ἀγάπη. Ἄλλωστε, ὅπως τοὺς τονίζει, γι' αὐτὸ καὶ τοὺς εἶχε ἀποστείλει τὴν προηγούμενη αὐστηρή του ἐπιστολή, γιὰ νὰ διορθωθοῦν. «Καὶ ὅταν θὰ ἔλθω, νὰ μὴ βρεθῶ στὴν ἀνάγκη νὰ λυπηθῶ ἀπό σας, ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ ἔπρεπε μόνο χαρὰ νὰ δέχομαι. Καὶ ἀσφαλῶς, γιὰ νὰ μὴ λυπηθεῖτε κι ἐσεῖς, διότι εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος, ὅτι ἡ δική μου χαρὰ εἶναι χαρὰ ὅλων σας».

Ἀκριβῶς δὲ ἐπάνω στὴ βάση αὐτή, ἡ «χρυσὴ σάλπιγγα τής» μας, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἑρμηνεύει: «Τί ὑπάρχει πιὸ φιλόστοργο ἀπὸ τὴν ψυχὴ αὐτή; Γιατί δείχνει ὅτι πόνεσε ὄχι λιγότερο ἀπὸ κείνους ποὺ ἁμάρτησαν, ἀλλὰ πολὺ περισσότερο μάλιστα. Γιατί λέγει, ὄχι μόνο 'μὲ θλίψη', ἀλλά, 'μὲ μεγάλη'». «Μὲ δάκρυα καὶ συντριβὴ καρδίας»!

Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ἀποτυπώνει στὶς θεόπνευστες ἐπιστολὲς τοῦ ὁ κήρυκας τῆς οἰκουμένης, βλέπουμε νὰ ἐπιβεβαιώνεται καὶ στὴ ζωὴ τῶν ἁγίων, ἀλλὰ καὶ γενικῶς ὅλων τῶν πιστῶν.

Εἶναι δὲ νόμος ἀπαράβατος, ὅτι στὴ ζωή μας, θὰ πρέπει νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι γιὰ νὰ γευθοῦμε καὶ ἀπὸ τὰ δύο ποτήρια. Καὶ αὐτὸ τῆς χαρᾶς καὶ εὐτυχίας, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τοῦ πόνου καὶ τῆς πικρίας, καὶ μάλιστα ἀρκετὲς φορές.

Εἶναι ὄντως, πολὺ χαρακτηριστικὸ αὐτὸ τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στὸ βίο τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, τοῦ διὰ Χριστὸν Σαλοῦ. Ἀναφέρεται ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος του ἔδωσε νὰ γευθεῖ ποτήριο γεμάτο πικρία καὶ ἀποστροφή, καὶ στὴ συνέχεια, γιὰ νὰ ἀντέξει καὶ νὰ συνεχίσει τὸν ἀγώνα, ποτήριο γεμάτο χαρᾶς καὶ εὐτυχίας. Ἔτσι διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ του ἔδωσε νὰ καταλάβει τὸ ποιὰ θὰ ἦταν ἡ ζωή του. Μία ζωὴ μὲ ἀβάσταχτους κατ' ἄνθρωπο πειρασμούς, θλίψεις, ταλαιπωρίες καὶ ταπεινώσεις, καὶ στὴ συνέχεια χαρὰ καὶ ἡδονὴ πνευματικὴ ἀνέκφραστη.

Φυσικὰ ὁ κόσμος εἶναι ἄγευστος, τόσο τοῦ ἑνός, ὅσο καὶ τοῦ ἄλλου. Οἱ θλίψεις καὶ οἱ χαρὲς τοῦ κόσμου, ἔχουν ὑπερβολικὰ μικρὴ ἔκταση.

Καὶ ὄχι μόνο οἱ ἅγιοι, οἱ φίλοι του Θεοῦ ποὺ εἶναι οἱ μεγάλοι μας ἀδερφοὶ καὶ προστάτες, ἀλλὰ καὶ Αὐτὸς ὁ Κύριος ἠμῶν Ἰησοῦς Χριστός, γεύθηκε τὸ πικρὸ ποτήριο τῶν θλίψεων καὶ τέλος τὴν ὀδύνη τοῦ Σταυροῦ. Καὶ ὁλόκληρη ἡ ζωὴ τῆς Παναγίας μας, ὡς μητέρας τοῦ Θεανθρώπου, τί ἦταν; Δικαίως ἀποκαλεῖται μεταξὺ τῶν ἄλλων ἡ Θεοτόκος καὶ «Βασίλισσα τοῦ πόνου»!

Μία ἰσόβια ἐναλλαγὴ χαρᾶς καὶ θλίψεως, πόνου καὶ εὐτυχίας ἦταν ἡ ζωὴ τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου μας, τὴν ὁποία στεφάνωσε στὸ τέλος ἡ ἄληκτος μακαριότης τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Πόση, ἀλήθεια, ὠφέλεια καὶ εὐλογία θὰ λάβουμε στὶς καρδιές μας, ἐὰν μελετήσουμε αὐτὲς τὶς ἐναλλαγὲς τῆς χαρᾶς καὶ τῶν θλίψεων ποὺ φέρει στὴ ζωή της ἡ Παρθενομήτωρ, ὅπως καταγράφονται στὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ ὅπως μᾶς τὰ διασφαλίζει ἡ Ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας!

Ἦταν δυνατὸν νὰ μὴ πονέσει, ὅταν ἄκουε τοὺς ἐχθρούς του Υἱοῦ της νὰ φωνάζουν ὅτι «ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Βεελζεβοὺλ» ἐνεργεῖ τὰ ἔργα τὰ πρωτάκουστα καὶ θαυμαστά;

Καὶ ἡ ὀδύνη τῆς ἔφθασε στὸ κατακόρυφο, ὅταν εἶδε στὸν Γολγοθὰ τὸν ἀγαπημένο τῆς Υἱό, καρφωμένο ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ. Τότε ἦταν ποὺ αἰσθάνθηκε τὸν ἀπέραντο πόνο τοῦ χωρισμοῦ. Καί, ἀλήθεια, ὑπάρχει κανένας ποὺ νὰ ἀγνοεῖ, ὅτι οἱ θλίψεις τῶν παιδιῶν εἶναι καὶ θλίψεις μεγάλες τῶν μητέρων;

Δὲν εἶναι λοιπὸν καθόλου ὑπερβολικὸ αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη, ὅτι ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ, δὲν στήθηκε μόνο στὸν Γολγοθά, ἀλλὰ καὶ στὴν καρδιὰ τῆς Παναγίας, τὴν ὁποία διαπέρασε ὁ πόνος ὡς ἀληθινὴ ρομφαία.

Ἐὰν λοιπόν, ὁ Κύριος καὶ Θεός μας, ἐὰν ἡ Πανάχραντος Μητέρα Του, ἐὰν οἱ Ἀπόστολοι καὶ ὅλοι οἱ Ἅγιοι, γεύθηκαν τὸν πόνο καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἤπιαν καὶ τὴν τελευταία ρανίδα τοῦ πικροῦ ποτηρίου, εἶναι δυνατὸν νὰ περιμένουμε ἐμεῖς ὅτι ἡ ζωή μας θὰ κυλήσει μόνο μέσα σὲ χαρὲς καὶ ἀνθρώπινη εὐτυχία; 

Τοῦτο φίλοι μου εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατον.

Καὶ ἂν κάποιες ψυχές, ἀκόμα δὲν ἔχουν αἰσθανθεῖ τί θὰ πεῖ πόνος καὶ δάκρυ, ἂς ἔχουν κατὰ νοῦ τὸν ψαλμωδό, ὁ ὁποῖος γεμάτος ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῆς ἐναλλαγῆς πόνου καὶ χαρᾶς – χαρᾶς καὶ πόνου, χαράσσει τὴν φράση ποὺ καταρτίζει τοὺς πιστούς: «Ἠτοιμάσθην καὶ οὐκ ἐταράχθην» (Ψάλμ. ΡΙΗ΄60).

Ὅμως, προσοχή, διότι ὅπως συμβαίνει μὲ ὅλα τὰ πράγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ, ἔτσι καὶ ἡ θλίψις ἀρχίζει, μεγαλώνει, φθάνει στὴν ὀξύτητα καὶ θὰ λέγαμε στὸ ἀπροχώρητο, καὶ ἔπειτα ὑποχωρεῖ καὶ φεύγει.

Γιὰ τοὺς πιστοὺς ὅμως, γιὰ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, συμβαίνει καὶ κάτι ἄλλο παράδοξο. Συμβαίνει κάτι τὸ ἀξιοθαύμαστο, ποὺ ἀλλάζει τὴν πορεία τῆς ἐπιγείου ζωῆς καὶ διαμορφώνει νέες καταστάσεις τῆς χάριτος. Ἡ θλίψη μετατρέπεται σὲ χαρά, εὐφροσύνη καὶ ἀγαλλίαση. Καὶ ὅπως διακηρύσσει καὶ πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: « αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἠμὶν» (Β΄ Κορ. Δ΄17). Ἀρκεῖ νὰ τὴν δέχονται οἱ πιστοὶ ὅπως θέλει ὁ Κύριος καὶ ὅπως βίωναν τὴ θλίψη οἱ Ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας. Δηλ. μὲ ὑπομονὴ καὶ ἐγκαρτέρηση, μὲ ἀσάλευτη πίστη καὶ ἐλπίδα στὸν Θεὸ καὶ στὸ Πανάγιο θέλημά του.

Ὅσο δὲ γιὰ τοὺς ποιμένες καὶ διδασκάλους, τοὺς πνευματικοὺς πατέρες, ἂς διδάσκονται καὶ ἂς ἑστιάζουν τὴν προσοχή τους στὰ «ποιμαντικὰ δάκρυα» τοῦ Ἀποστόλου.

Ὄχι μόνο δὲν ντρέπεται νὰ τὸ γράφει καὶ νὰ τὸ ἐπισημαίνει, ἀλλὰ γνωρίζει ὅτι μὲ τὶς φράσεις αὐτές, τοὺς μεταδίδει ὅ,τι πολυτιμότερο θὰ μποροῦσε. Καὶ αὐτοὶ οἱ Κορίνθιοι, ἀλλὰ καὶ ὅλοι οἱ πιστοί, συγκινοῦνται καὶ συγκλονίζονται ὅταν γνωρίζουν ὅτι κάποιος πνευματικὸς πατέρας, σὲ κάποια γωνιὰ τῆς γής, ποτίζει τὴν «γῆν τὴν ἀγαθὴν» μὲ τοὺς «ὄμβρους» τῶν δικῶν τοῦ δακρύων.

Ἀγαπητοί μου. Ἤδη τονίσαμε ὅτι ὅλη μας ἡ ζωὴ εἶναι συνυφασμένη, τόσο μὲ τὸν πόνο, ὅσο καὶ μὲ τὴ χαρά. Τὸ ἕνα τρέφει τὸ ἄλλο καὶ τὸ ἕνα ἀναπαύει τὸ ἕτερον, μέσα βεβαίως στὸ πλαίσιο τῆς Ὀρθοδόξου πνευματικότητας.

Ἑπομένως, τὰ δάκρυα καὶ στὴν περίπτωση τοῦ πόνου ἀλλὰ καὶ τῆς πνευματικῆς ἐν Κυρίω χαρᾶς, δὲν εἶναι, παρὰ ἡ βροχούλα, ὅπως σημειώνει καὶ ὁ Νικήτας ὁ Στηθάτος, ποὺ πέφτει ἁπαλὰ ἐπάνω στὸ χορτάρι καὶ τρέφει τὰ στάχυα τῶν ἀρετῶν.

Εἴθε ὁ «ὑετὸς» τῶν πνευματικῶν μας πατέρων καὶ καθοδηγητῶν, ἀλλὰ καὶ οἱ «δροσοσταλίδες» τῆς δικῆς μας μετάνοιας, νὰ ἐπιφέρουν στὶς καρδιές μας τὸν «θεῖον ἀμητόν».

Ἀμὴν.
Ρωμαίικο οδοιπορικό