Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ Α. ΣΤΑΥΡΟΥ
Υποθέτω ότι οι Ελληνες έχουν τελευταία ακούσει πολλά για τις ιδιωτικοποιήσεις αλλά αμφιβάλλω αν έχουν πλήρως κατανοήσει τα βασικά στοιχεία. Η ανάλυση που ακολουθεί έχει στόχο να εξηγήσει τι ακριβώς είναι, τι επιτυγχάνεται με τις ιδιωτικοποιήσεις, γιατί προωθούνται πυρετωδώς από τους εφευρέτες του καταστροφικού καπιταλισμού και πώς εξελίσσονται τα πράγματα όπου έχουν εφαρμοστεί.
Η ιδιωτικοποίηση είναι, στη θεωρία της τουλάχιστον, το πνευματικό παιδί του Καρλ Χάγιεκ και του Μίλτον Φρίντμαν. Οπως ο Πλάτωνας με το «πολιτικό του πείραμα» να αναθρέψει ένα βασιλιά φιλόσοφο, έτσι και ο Φρίντμαν αναζητούσε ένα κράτος με ολοκληρωτικό καθεστώς για να αποδείξει τις αρετές του καπιταλισμού και της μεταφοράς δημόσιου πλούτου σε χέρια ιδιωτών. Ο Φρίντμαν πίστευε ότι οι διεφθαρμένοι πολιτικοί αποτελούν το καλύτερο όργανο για την αξιοποίηση κάθε βλακώδους οικονομικής θεωρίας. Αυτός και οι συνεργάτες του επέλεξαν τη Χιλή του Πινοσέτ για να εφαρμόσουν ένα οικονομικό δόγμα που θα αποδομούσε τη θεωρία του Κέινς μια για πάντα και μαζί της και το κοινωνικό κράτος.
Στον πυρήνα του δόγματος βρίσκεται η ιδέα πως οτιδήποτε δεν έχει την ταμπέλα που γράφει «ιδιωτικό» ή έχει την ταμπέλα «κρατική περιουσία» μπορεί και θα έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί. Για παράδειγμα, οι ελληνικές παραλίες και οι πλαγιές της Πίνδου βρίσκονται υπό την κρατική αιγίδα και έτσι μπορούν να «πουληθούν» ή να ενοικιαστούν σε ιδιώτες με την πρόφαση της ανάπτυξης. Η παγκοσμιοποίηση και η κρατική κυριαρχία, που ζει το λυκόφως της, έκαναν εύκολες αυτές τις συναλλαγές.
Η μεταφορά των φυσικών πόρων και η ανάθεση των δημόσιων υπηρεσιών σε υποεργολάβους πάντοτε ακολουθούν την de facto χρεοκοπία ενός κράτους και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας. Εν συντομία, το οικονομικό χάος, που εύκολα αποδίδεται στις μυστηριώδεις δυνάμεις της αγοράς, είναι προαπαιτούμενοι όροι. Αλλωστε, η λογική υποστηρίζει ότι σε συνθήκες ανέχειας οι «γηγενείς» δεν έχουν την πολυτέλεια να διαδηλώσουν ή να διαπραγματευθούν για την εργασία τους, καθώς το μοναδικό πράγμα που τους απασχολεί είναι να διατηρήσουν τη δουλειά και το μισθό τους.
Η ιδιωτικοποίηση βασίζεται σε τρεις δογματικές αντιλήψεις των Ρίγκαν-Θάτσερ: α) η κυβέρνηση είναι ανίκανη και αναρμόδια να διαχειριστεί την κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα, β) ένα κρατικό σύστημα κανονισμών για «τα αγαθά και τις υπηρεσίες» πνίγει την οικονομική ανάπτυξη και γ) ό,τι κι αν κάνουν οι κυβερνήσεις, ο «ιδιωτικός τομέας» μπορεί να το κάνει
καλύτερα και φθηνότερα. Η έντονη προπαγάνδα έπεισε ακόμη και μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας (π.χ. το Tea Party στις ΗΠΑ) ότι η κυβέρνηση είναι εχθρός της επιχειρηματικότητας και της προσωπικής ελευθερίας. Οπως άρεσε στον Ρίγκαν να λέει, «οι δέκα λέξεις της αγγλικής γλώσσας που προκαλούν δέος είναι: είμαι από την κυβέρνηση κι έρχομαι να βοηθήσω». Ως υπαινιγμός πίσω από αυτόν τον «ριγκανισμό» βρίσκεται η ιδέα ότι ακόμη και η «προσωπική ασφάλεια» μπορεί να παρέχεται από εταιρείες «έμμισθων μπάτσων», όπως η Blackwater.
Στη Ρωσία
Οι απατεώνες έμαθαν ότι ο συντομότερος τρόπος να ιδιωτικοποιήσεις κάτι είναι να το κλέψεις. Αυτή ήταν η μέθοδος που τελειοποιήθηκε στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990. Ο πρώτος στόχος της ιδιωτικοποίησης από δυτικούς-ιδιοφυΐες ήταν η Gazprom, η μεγαλύτερη τότε κρατική επιχείρηση στον κόσμο. Υποσχέθηκαν να ξεχωρίσουν τους καπιταλιστές από τους εργαζομένους δίνοντάς τους μετοχές στην επιχείρηση. Στον Τσερνομίρντιν δόθηκε ο τίτλος του γενικού διευθυντή και αμοιβές ανάλογες με εκείνες των διευθυνόντων συμβούλων της Exxon Mobil, ενώ σύντομα διδάχθηκε πώς να κάνει την Gazprom ιδιωτική και κερδοφόρα. Ηταν απλό πράγμα: κόψε το εργατικό δυναμικό στο μισό, σπάσε την εταιρεία σε κομμάτια, γίνε πρωθυπουργός της χώρας και κάνε διανομή των κομματιών της Gazprom σε ντόπιους και ξένους απατεώνες.
Οταν οι εργαζόμενοι κατάλαβαν τι συνέβαινε και αναζήτησαν εναλλακτικές πολιτικές ηγεσίες, ένας ηλίθιος και ένας μεθύστακας, ο Ζιρινόφσκι και ο Γέλτσιν, φρεσκαρίστηκαν από δυτικούς εκλογομάγειρες για να εδραιώσουν την κλοπή του δημόσιου πλούτου. Ο πρώτος λειτούργησε σαν βιτρίνα για να γελοιοποιηθεί ο «ρωσικός εθνικισμός» και ο δεύτερος, για να καθιερώσει μια τάξη απατεώνων που ήταν γνωστή ως «ολιγαρχικοί» και οι οποίοι, αστειευόμενοι, απευθύνονταν ο ένας στον άλλον ως «σύντροφε εγκληματία».
Υποθέτω ότι οι Ελληνες έχουν τελευταία ακούσει πολλά για τις ιδιωτικοποιήσεις αλλά αμφιβάλλω αν έχουν πλήρως κατανοήσει τα βασικά στοιχεία. Η ανάλυση που ακολουθεί έχει στόχο να εξηγήσει τι ακριβώς είναι, τι επιτυγχάνεται με τις ιδιωτικοποιήσεις, γιατί προωθούνται πυρετωδώς από τους εφευρέτες του καταστροφικού καπιταλισμού και πώς εξελίσσονται τα πράγματα όπου έχουν εφαρμοστεί.
Η ιδιωτικοποίηση είναι, στη θεωρία της τουλάχιστον, το πνευματικό παιδί του Καρλ Χάγιεκ και του Μίλτον Φρίντμαν. Οπως ο Πλάτωνας με το «πολιτικό του πείραμα» να αναθρέψει ένα βασιλιά φιλόσοφο, έτσι και ο Φρίντμαν αναζητούσε ένα κράτος με ολοκληρωτικό καθεστώς για να αποδείξει τις αρετές του καπιταλισμού και της μεταφοράς δημόσιου πλούτου σε χέρια ιδιωτών. Ο Φρίντμαν πίστευε ότι οι διεφθαρμένοι πολιτικοί αποτελούν το καλύτερο όργανο για την αξιοποίηση κάθε βλακώδους οικονομικής θεωρίας. Αυτός και οι συνεργάτες του επέλεξαν τη Χιλή του Πινοσέτ για να εφαρμόσουν ένα οικονομικό δόγμα που θα αποδομούσε τη θεωρία του Κέινς μια για πάντα και μαζί της και το κοινωνικό κράτος.
Στον πυρήνα του δόγματος βρίσκεται η ιδέα πως οτιδήποτε δεν έχει την ταμπέλα που γράφει «ιδιωτικό» ή έχει την ταμπέλα «κρατική περιουσία» μπορεί και θα έπρεπε να ιδιωτικοποιηθεί. Για παράδειγμα, οι ελληνικές παραλίες και οι πλαγιές της Πίνδου βρίσκονται υπό την κρατική αιγίδα και έτσι μπορούν να «πουληθούν» ή να ενοικιαστούν σε ιδιώτες με την πρόφαση της ανάπτυξης. Η παγκοσμιοποίηση και η κρατική κυριαρχία, που ζει το λυκόφως της, έκαναν εύκολες αυτές τις συναλλαγές.
Η μεταφορά των φυσικών πόρων και η ανάθεση των δημόσιων υπηρεσιών σε υποεργολάβους πάντοτε ακολουθούν την de facto χρεοκοπία ενός κράτους και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας. Εν συντομία, το οικονομικό χάος, που εύκολα αποδίδεται στις μυστηριώδεις δυνάμεις της αγοράς, είναι προαπαιτούμενοι όροι. Αλλωστε, η λογική υποστηρίζει ότι σε συνθήκες ανέχειας οι «γηγενείς» δεν έχουν την πολυτέλεια να διαδηλώσουν ή να διαπραγματευθούν για την εργασία τους, καθώς το μοναδικό πράγμα που τους απασχολεί είναι να διατηρήσουν τη δουλειά και το μισθό τους.
Η ιδιωτικοποίηση βασίζεται σε τρεις δογματικές αντιλήψεις των Ρίγκαν-Θάτσερ: α) η κυβέρνηση είναι ανίκανη και αναρμόδια να διαχειριστεί την κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα, β) ένα κρατικό σύστημα κανονισμών για «τα αγαθά και τις υπηρεσίες» πνίγει την οικονομική ανάπτυξη και γ) ό,τι κι αν κάνουν οι κυβερνήσεις, ο «ιδιωτικός τομέας» μπορεί να το κάνει
καλύτερα και φθηνότερα. Η έντονη προπαγάνδα έπεισε ακόμη και μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας (π.χ. το Tea Party στις ΗΠΑ) ότι η κυβέρνηση είναι εχθρός της επιχειρηματικότητας και της προσωπικής ελευθερίας. Οπως άρεσε στον Ρίγκαν να λέει, «οι δέκα λέξεις της αγγλικής γλώσσας που προκαλούν δέος είναι: είμαι από την κυβέρνηση κι έρχομαι να βοηθήσω». Ως υπαινιγμός πίσω από αυτόν τον «ριγκανισμό» βρίσκεται η ιδέα ότι ακόμη και η «προσωπική ασφάλεια» μπορεί να παρέχεται από εταιρείες «έμμισθων μπάτσων», όπως η Blackwater.
Στη Ρωσία
Οι απατεώνες έμαθαν ότι ο συντομότερος τρόπος να ιδιωτικοποιήσεις κάτι είναι να το κλέψεις. Αυτή ήταν η μέθοδος που τελειοποιήθηκε στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990. Ο πρώτος στόχος της ιδιωτικοποίησης από δυτικούς-ιδιοφυΐες ήταν η Gazprom, η μεγαλύτερη τότε κρατική επιχείρηση στον κόσμο. Υποσχέθηκαν να ξεχωρίσουν τους καπιταλιστές από τους εργαζομένους δίνοντάς τους μετοχές στην επιχείρηση. Στον Τσερνομίρντιν δόθηκε ο τίτλος του γενικού διευθυντή και αμοιβές ανάλογες με εκείνες των διευθυνόντων συμβούλων της Exxon Mobil, ενώ σύντομα διδάχθηκε πώς να κάνει την Gazprom ιδιωτική και κερδοφόρα. Ηταν απλό πράγμα: κόψε το εργατικό δυναμικό στο μισό, σπάσε την εταιρεία σε κομμάτια, γίνε πρωθυπουργός της χώρας και κάνε διανομή των κομματιών της Gazprom σε ντόπιους και ξένους απατεώνες.
Οταν οι εργαζόμενοι κατάλαβαν τι συνέβαινε και αναζήτησαν εναλλακτικές πολιτικές ηγεσίες, ένας ηλίθιος και ένας μεθύστακας, ο Ζιρινόφσκι και ο Γέλτσιν, φρεσκαρίστηκαν από δυτικούς εκλογομάγειρες για να εδραιώσουν την κλοπή του δημόσιου πλούτου. Ο πρώτος λειτούργησε σαν βιτρίνα για να γελοιοποιηθεί ο «ρωσικός εθνικισμός» και ο δεύτερος, για να καθιερώσει μια τάξη απατεώνων που ήταν γνωστή ως «ολιγαρχικοί» και οι οποίοι, αστειευόμενοι, απευθύνονταν ο ένας στον άλλον ως «σύντροφε εγκληματία».
Χρήσιμα μαθήματα προέκυψαν από το ρωσικό μοντέλο και εφαρμόστηκαν και σε άλλα μέρη, των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων και, όπως επισημάναμε, της Χιλής. Στη Χιλή οι ιδιωτικοποιήσεις επεκτάθηκαν σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων της εκπαίδευσης και των φυσικών πηγών. Ετσι, στο όνομα της «ανάπτυξης» και των «επενδύσεων», ένας τσαρλατάνος από τη Μέση Ανατολή αγόρασε μια έκταση γης ίση με την Αλβανία για να την «αναπτύξει» σαν «φυσικό καταφύγιο». Η γη είναι δική του και μπορεί να την κάνει ό,τι διάολο θέλει, έχοντας ακόμα και το δικαίωμα να εισαγάγει ξένους ειδικούς για να τη «διευθύνουν». Το διάστημα αυτό οι φοιτητές της Χιλής ασχολούνται με απεργίες πείνας και η νοσταλγία για τους «σοσιαλιστές» τού χθες έχει μεγιστοποιηθεί -όχι ακριβώς αυτό που είχε κατά νου ο «θείος Μίλτι».
Στις ΗΠΑ οι ιδιωτικοποιήσεις απέκτησαν μοναδικό χαρακτήρα ανά Πολιτεία, απηχώντας το ομοσπονδιακό σύστημα. Υπό το συγκεκριμένο σύστημα, οι περισσότερες Πολιτείες αντλούν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από τους φόρους ακίνητης περιουσίας. Με την κατάρρευση της οικοδομικής φούσκας, στην πράξη όλες αντιμετώπισαν τεράστιες μειώσεις εσόδων. Οι ιδιωτικοποιήσεις των υπηρεσιών και των πόρων έγιναν ελκυστικές προοπτικές.
Ετσι, ο κυβερνήτης της Ιντιάνα «ιδιωτικοποίησε» έναν αυτοκινητόδρομο για 3,8 δισ. δολάρια προκειμένου να εξισορροπήσει το δημόσιο προϋπολογισμό χωρίς «φορολογικές αυξήσεις». Ομοίως ο κυβερνήτης του Οχάιο έβγαλε στο σφυρί των ιδιωτικοποιήσεων το διαπολιτειακό αυτοκινητόδρομο Ohio Turnpike για 2,8 δισ. δολάρια και διαπραγματεύεται με τη Σωφρονιστική Εταιρεία της Αμερικής (Corrections Corporation of America-CCA) να ιδιωτικοποιήσει και πέντε φυλακές.
Τέλος, στη Νεβάδα η υποψήφια των ρεπουμπλικανών για τη Γερουσία ξεκίνησε εκστρατεία υπέρ ενός προγράμματος αποδόμησης των υπηρεσιών υγείας και πληρωμής «των γιατρών όπως γινόταν τα παλιά χρόνια μ' ένα κοτόπουλο ή αβγά». Αν και επρόκειτο για πολιτικώς ηλίθια, παραλίγο να νικήσει μόλις για μερικούς πόντους τον επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία, Χάρι Ριντ.
Πηγή: http://www.enet.gr/
http://amethystosbooks.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου