Η νύμφη - ψυχή

Λόγος Α'

Άσμα Ασμάτων (1-11)

 

" Ας  με φιλήσει με φιλήματα από το στόμα του'

είναι τα στήθη σου καλύτερα  από το κρασί

και η ευωδιά των μυρωδικών σου πάνω απ' όλα τα αρώματα,

μύρο που χύθηκε  είναι τ' όνομά σου.

Γι' αυτό σ' αγάπησαν  οι κοπέλλες,

σε τράβηξαν  κοντά τους,

θα τρέξομε  πίσω  από το άρωμα του μύρου σου.

Ο βασιλιάς μ' έμπασε  στό άδυτό του.

Ας χαρούμε  κι ας ευφρανθούμε  μαζί του,

ας αγαπήσομε  τα στήθη σου περισσότερο από το κρασί'

σ' αγάπησε η ευθύτητα ".

 

***

   [...]   Αυτά επικαλούμαι, προκειμένου ν' ασχοληθώ με τη μυστική εξήγηση  του 'Ασματος  των Ασμάτων. Με όσα γράφονται  εδώ  η ψυχή  στολίζεται  κατά κάποιο τρόπο  σαν νύφη  για την ασώματη  και πνευματική κι αμόλυντη  συζυγία  με το Θεό. Αυτός δηλαδή που θέλει να σωθούν  όλοι οι άνθρωποι  και να γνωρίσουν σε βάθος  την αλήθεια4, μας υποδεικνύει  εδώ  τόν τελειότατο και μακάριο τρόπο  της σωτηρίας, εννοώ την αγάπη. Σε μερικούς  βέβαια  συμβαίνει κάποτε  η σωτηρία  και μέσω του φόβου, όταν απομακρυνόμαστε  από το κακό,  αποβλέποντας  στίς απειλές  της τιμωρίας  μας στήν κόλαση. Είναι ακόμα  και μερικοί που κατορθώνουν  την αρετή  με την ελπίδα  του μισθού  που περιμένει  όσους έζησαν  μ' ευσέβεια, όχι με την αγάπη του αγαθού, αλλά την επιτυγχάνουν  με την προσδοκία  της αμοιβής. Εκείνος  όμως που έχει στρέψει  την ψυχή του στό τέλειο, απωθεί  βέβαια  το φόβο5 (γιατί το συναίσθημα  αυτό είναι δουλικό, το να μήν παραμένεις  δηλαδή  στόν Κύριό σου από αγάπη, αλλά να μήν δραπετεύεις  από φόβο  της μαστίγωσης), περιφρονεί όμως  και τους ίδιους τους μισθούς, για να μη θεωρείται ότι προτιμά περισσότερο την αμοιβή  από εκείνον που τη δίνει. Κι αγαπά με όλη την καρδιά του  και την ψυχή  και τη δύναμή του όχι κάτι άλλο  από όσα  αυτός ενεργεί, αλλά Εκείνον  τον ίδιο που είναι η πηγή των αγαθών. Αυτό το συναίσθημα  νομοθετεί για τις ψυχές όσων τους ακούν  αυτός που μας καλεί  στή μέθεξή του. Και το νομοθέτημα αυτό  το επιβεβαιώνει ο Σολομών, που η σοφία του, κατά τη θεία μαρτυρία, δεν έχει μέτρο και δεν συγκρίνεται ούτε παραβάλλεται  με εκείνων που έζησαν στο παρελθόν  και με εκείνων που θα ζήσουν  στο μέλλον, και που τίποτε δεν του διαφεύγει.6  [...]
 

4) Α'Τιμ. 2,4

5) Α' Ιω. 4,18

6) Γ΄Βασ.3,12 και 5,9-14

 

Από  τα  " Ερμηνευτικά Γ΄ "

Εξήγηση στά Άσματα

(Λόγοι Α΄-ΙΕ΄)

Του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης

Γρηγορίου Νύσσης  Έργα

Πατερικές Εκδόσεις "Γρηγόριος ο Παλαμάς "

 

 

 

 

Δογματικόν Θεοτοκίον, Μέλος οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού (676 - 756).
Ήχος πλάγιος του πρώτου.

Ψάλλει ο βυζαντινός χορός ΤΡΟΠΟΣ http://www.troposchoir.gr

Κανοναρχεί ο κ. Αθανάσιος Σαρακίνης.

Αυτό το οπτικοακουστικό αρχείο αποτελεί δείγμα από τον εξαίρετο ψηφιακό δίσκο, τον τελευταίο από τους πέντε που έχει κυκλοφορήσει ο βυζαντινός χορός ΤΡΟΠΟΣ.
Ακολουθεί αντιγραφή από το ένθετο βιβλιαράκι:
"Το γνωστό ποίημα "Εν τη Ερυθρά θαλάσση..." δογματικό Θεοτοκίο του πλαγίου του πρώτου ήχου μας μεταφέρει στην ψαλτική παράδοση του ιγ' - αρχών του ιδ' αιώνος, του Αναστασιματαρίου του παλαιού Στιχηραρίου. Το μέλος αργό, μελισματικό από ανώνυμο συνθέτη, μελοποιό, κατά την έρευνα, της περιόδου της μουσικής παράδοσης του Βυζαντίου φέρεται ως σύνθεση του οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού, θεμελιωτού της οκτωηχίας και εμπεριέχεται στον α' τόμο της Μουσικής Βιβλιοθήκης

της Πατριαρχικής Σχολής της Εκκλησιαστικής Μουσικής (Κωνσταντινούπολη, 1868).
Από την έντυπη αυτή έκδοση αντλούμε και την πληροφορία ότι τα εξηγημένα, αντιγραφέντα παρά της ακαμάτου δεξιάς του αειμνήστου διδασκάλου και εξηγητού Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, σώζονται εν τη βιβλιοθήκη του εν Φαναρίω Αγιοταφικού Μετοχίου.
Με κανονάρχη τον Αθανάσιο Σαρακίνη η ψαλλόμενη σύνθεση με υποδειγματικό τρόπο, αναδεικνύει τις μουσικές φόρμες των ήχων του μαλακού διατόνου με το ισοκράτημα να βαστάζει τις εναλλαγές των ήχων."

 

***

 

Θεομακάριστε, Μήτηρ ανύμφευτε,

την ασθενούσαν μου ψυχήν θεράπευσον,

ότι συνέχομαι πολλοίς, εν πταίσμασι Θεοτόκε'

όθεν και κραυγάζω σοι, στεναγμώ της καρδίας μου'

Δέξαι με πανάχραντε, τον πολλά αμαρτήσαντα,

ίνα εν παρρησία κραυγάζω σοι'

Χαίρε η Κεχαριτωμένη.

Θεοτοκίον του 'Ορθρου

της εορτής

του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου

Ήχος γ΄

 

Υάκινθος