Απόσπασμα από κείμενο του αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, με αφορμή την κρίση του 1929

 o-nekros.blogspot.com
(Απόσπασμα από την ομιλία του μητροπολιτη Προικονήσου π. Ιωσήφ)

[...] Θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε στὸ σημεῖο αὐτὸ νὰ δανειστῶ τὰ φῶτα ἑνὸς συγχρόνου Ἁγίου, τοῦ Ἐπισκόπου Ζίτσης καὶ Ἀχρίδος Νικολάου Βελιμίροβιτς (+1956), τοῦ «Νέου Χρυσοστόμου» τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ἔζησε τὴν Παγκόσμια Οἰκονομικὴ Ὕφεση τοῦ 1929. Κάποιος ἱερέας Κόναν ["Ν": ίσως Κόνων] τοῦ ἔγραψε ρωτώντας τον ἀπὸ ποῦ προερχόταν ἡ κρίση ἐκείνη καὶ τί ἐσήμαινε αὐτή. Τοῦ ἀπάντησε, μεταξὺ ἄλλων: 

«Ἡ ‘crisis’ [κρίση] εἶναι ἑλληνικὴ λέξη καὶ σημαίνει ‘δίκη’… Ἕως τώρα οἱ εὐρωπαϊκοὶ λαοὶ χρησιμοποιοῦσαν τὴ λέξη ‘δίκη’, ἀντὶ γιὰ τὴ λέξη ‘κρίση’, ὅποτε καὶ νὰ τοὺς εὕρισκε κάποια συμφορά. Τώρα ἡ καινούργια λέξη ἀντικατέστησε τὴν παλιά, καὶ τὸ κατανοητὸ ἔγινε ἀκατανόητο. Ὅταν γινόταν ξηρασία, πλημμύρα, πόλεμος ἤ ἔπεφτε ἐπιδημία, ὅταν ἔρριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοὶ καὶ ἄλλες συμφορές, λέγανε: ‘Θεία δίκη’! Καὶ αὐτὸ σημαίνει: κρίση μέσα ἀπὸ ξηρασίες, κρίση μέσα ἀπὸ πλημμύρες, μέσα ἀπὸ πολέμους, μέσα ἀπὸ ἐπιδημίες κ.λπ. 

Καὶ τὴ σημερινὴ χρηματικο-οικονομικὴ δυσκολία ὁ λαὸς τὴν θεωρεῖ ὡς Θεία δίκη, ὅμως δὲν λέει ἡ δίκη ἀλλὰ ἡ κρίση. Ἔτσι ὥστε ἡ δυσκολία νὰ πολλαπλασιάζεται μὲ τὸ νὰ γίνεται ἀκατανόητη! Ἐφόσον ὅσο ὀνομαζόταν μὲ τὴν κατανοητὴ λέξη ‘δίκη’, ἦταν γνωστὴ καὶ ἡ αἰτία, λόγῳ τῆς ὁποίας ἦρθε ἡ δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ Δικαστής, ὁ Ὁποῖος ἐπέτρεψε τὴν δυσκολία, ἦταν γνωστὸς καὶ ὁ σκοπὸς τῆς ἐπιτρεπόμενης δυσκολίας. Μόλις ὅμως χρησιμοποιήθηκε ἡ λέξη ‘κρίση’, λέξη ἀκαταλαβίστικη σὲ ὅλους, κανεὶς δὲν ξέρει πιὰ νὰ ἐξηγήσει οὔτε γιὰ ποιό λόγο, οὔτε ἀπὸ Ποιόν, οὔτε ὡς πρὸς τί; Μόνο σ’ αὐτὸ διαφέρει ἡ τωρινὴ κρίση ἀπὸ τὶς κρίσεις ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν ξηρασία ἤ τὴν πλημμύρα ἤ τὸν πόλεμο ἤ τὴν ἐπιδημία ἤ τοὺς πνιγμοὺς ἤ κάποιους ἄλλους πειρασμούς. 

Μὲ ρωτᾶς γιὰ τὴν αἰτία τῆς τωρινῆς κρίσης, ἤ τῆς τωρινῆς Θείας δίκης! Ἡ αἰτία εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια. Ἡ αἰτία γιὰ τὶς ξηρασίες, τὶς πλημμύρες, τὶς ἐπιδημίες καὶ ἄλλα μαστιγώματα τῆς γενιᾶς τῶν ἀνθρώπων, εἶναι ἡ αἰτία καὶ γιὰ τὴν τωρινὴ κρίση. Ἡ ἀποστασία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν Θεό! Μὲ τὴν ἁμαρτία τῆς Θεο-αποστασίας, οἱ ἄνθρωποι προκάλεσαν αὐτὴ τὴν κρίση, καὶ ὁ Θεὸς τὴν ἐπέτρεψε, ὥστε νὰ ξυπνήσει τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς κάνει ἐνσυνείδητους, πνευματικούς, καὶ νὰ τοὺς γυρίσει πρὸς Ἐκεῖνον. Στὶς μοντέρνες ἁμαρτίες – μοντέρνα καὶ ἡ κρίση. Καὶ ὄντως ὁ Θεὸς χρησιμοποίησε μοντέρνα μέσα ὥστε νὰ τὸ συνειδητοποιήσουν οἱ μοντέρνοι ἄνθρωποι: χτύπησε τὶς τράπεζες, τὰ χρηματιστήρια, τὶς οἰκονομίες, τὸ συνάλλαγμα τῶν χρημάτων. Ἀνακάτωσε τὰ τραπέζια στὶς συναλλαγὲς σ’ ὅλο τὸν κόσμο, ὅπως κάποτε στὸ ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο πανικὸ μεταξὺ ἐμπόρων καὶ αὐτῶν ποὺ ἀνταλλάσσουν τὸ χρῆμα. Προκάλεσε σύγχυση καὶ φόβο. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἔκανε γιὰ νὰ ξυπνήσουν τὰ ὑπερήφανα κεφαλάκια τῶν σοφῶν τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς, γιὰ νὰ ἔλθουν εἰς ἑαυτοὺς καὶ νὰ πνευματικοποιηθοῦν. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄνεση καὶ τὸ ἀγκυροβόλημα στὰ λιμάνια τῆς ὑλικῆς σιγουριᾶς νὰ θυμηθοῦμε τὶς ψυχές μας, νὰ ἀναγνωρίσουμε τὶς ἀνομίες μας καὶ νὰ προσκυνήσουμε τὸν Ὕψιστο Θεό, τὸν Ζῶντα Θεό» (Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται, Ἀθήνα 2008, σσ. 33-35). 

Νομίζω ὅτι ὁ Ἅγιος τὰ λέει κατὰ γράμμα καὶ σ’ ἐμᾶς γιὰ τὴ σημερινὴ κρίση. Δὲν ἔχω καμμιὰ ἀμφιβολία. Ἔτσι εἶναι ἀκριβῶς! Κι ὅπως ὁ θεῖος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς θὰ ἐπέλεγε: «Διὰ ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα παιδευόμεθα, καὶ ἔτι παιδευθησόμεθα». Ναί, θ’ ἀκολουθήσουν κι ἄλλα, «τὴν μὲν γὰρ τῶν ἐπηρειῶν λύσιν ποθοῦμεν τε καὶ ζητοῦμεν, τοῖς δὲ πταίσμασι δι’ ἅ παιδευόμεθα καὶ προστίθεμεν» (Ὁμιλία ΛΘ΄ Ἐν Λιτῇ, ΕΠΕ 10, σσ. 500-502). Δυστυχῶς δὲν φαίνεται μετάνοια στὸν ὁρίζοντα, παρὰ τὸ ὅτι ἀντικειμενικά, εἴτε μᾶς ἀρέσει εἴτε ὄχι, αὐτὴ εἶναι ἡ μόνη λύση. Ἡ Θεία δίκη, λοιπόν, θὰ συνεχίζεται. Μέχρι πότε; Πάλι θὰ ζητήσω ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς τὴν ἀπάντηση: «Ὅσο τὸ πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων παραμείνει δίχως ἀλλαγή. Ὥσπου οἱ ὑπερήφανοι ὑπαίτιοι αὐτῆς τῆς κρίσης νὰ παραιτηθοῦν μπροστὰ στὸν Παντοδύναμο. Ὥσπου οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ λαοὶ νὰ θυμηθοῦν τὴν ἀκαταλαβίστικη λέξη ‘crisis’, νὰ τὴ μεταφράσουν στὴ γλῶσσα τους, ὥστε μὲ ἀναστεναγμὸ καὶ μετάνοια νὰ φωνάξουν: «ἡ Θεία δίκη»! (ἔνθ. ἀνωτ., σσ. 35-36). Εὔχομαι ἡ μέρα αὐτὴ νὰ μὴν ἀργήσει!